واکاوی اولین حضور رئیس‌جمهوری در سازمان ملل متحد
مأموریت آیت‌الله رئیسی در نیویورک چیست؟
سخنرانی در صحن سازمان ملل، از معدود فرصت‌هایی‌ست که جهان می‌تواند صداهای مستقل را نیز بشنود و آیت‌الله رئیسی به‌عنوان صدای ملت ایران در نخستین حضور خود، از این تریبون درباره ضرورت نظم عادلانه در جهان سخن خواهد گفت. به‌گزارش ایرنا؛ بیستمین حضور رئیس‌جمهوری از ایران در سازمان ملل برای شرکت در هفتادوهفتمین نشست مجمع عمومی این نهاد بین‌المللی با سخنرانی امروز (۳۰ شهریور) آیت‌الله «سید ابراهیم رئیسی» رقم می‌خورد. رئیس‌جمهوری صبح دوشنبه در صدر هیئتی سیاسی عازم نیویورک، مقر سازمان ملل شد تا از پتانسیل این نهاد برای پیگیری منافع ملی و تبیین گفتمان سیاست خارجی دولت سیزدهم به‌عنوان گفتمانی برآمده از انقلاب اسلامی بهره گیرد. تقلاهای سناتورهای آمریکا و لابی‌های صهیونیستی برای لغو سفر رئیسی و جلوگیری از شنیده‌شدن این صدا بی‌نتیجه ماند و اکنون رئیس‌جمهوری در آمریکا و آماده سخنرانی در مهم‌ترین نشست سران کشورهای جهان است؛ نشستی که پس از دوسال میزبانی مجازی سازمان ملل به‌دلیل همه‌گیری کرونا، حضوری برگزار می‌شود که باتوجه‌به فرصت هم‌اندیشی و ملاقات چهره‌به‌چهره با مقامات دیگر جوامع و بیان صریح مواضع ایران بر اهمیت این حضور می‌افزاید. حسین امیرعبداللهیان (وزیر امور خارجه)، علی باقری (معاون سیاسی او)، محمد جمشیدی (معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهوری) و وحید جلال‌زاده (رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس) رئیس‌جمهوری را دراین‌سفر همراهی کرده‌اند.
برای پاسخ‌دادن به پرسش فوق باید مروری بر یک‌سال ریاست جمهوری آیت‌الله رئیسی داشت. از اول تابستان ۱۴۰۰ تا آخر تابستان ۱۴۰۱، تمام تلاش آمریکا، رژیم صهیونیستی و متحدان آن‌ها بر موضوع ایران‌هراسی استوار بوده تا ازاین‌رهگذر جمهوری اسلامی را منزوی سازند. حالا، رئیسی در مقام رئیس دولتی که در یک‌سال‌گذشته بیشترین هجمه‌ها را به‌خود دیده، سخنران مهم‌ترین نشست سالانه رهبران جهان است و این خود اصلی‌ترین نشانه شکست فشارها و مهم‌ترین اهمیت این سفر هم ارزیابی می‌شود. آیت‌الله رئیسی با گفتمان نظم و عدالت در نیویورک حضور دارد؛ «نظم عادلانه بین‌المللی ازطریق چندجانبه‌گرایی اقتصادی». بی‌عدالتی و بی‌نظمی واقعیت امروز جهان است که حتی اگر با هزاران ترفند رسانه‌ای در استودیوهای رنگارنگ هم پوشانده شود، باز قابل‌کتمان نیست و محصول مستقیم یک‌جانبه‌گرایی در دنیای امروز است. با انتخاب این گفتمان ازسوی آیت‌الله رئیسی، چرایی این انتخاب سؤال اصلی افکار عمومی به‌ویژه در ایران خواهد بود اما کیست که نداند جمهوری اسلامی از بزرگ‌ترین قربانیان بی‌نظمی و بی‌عدالتی در روابط بین‌الملل بوده و مردم ایران سال‌هاست از یک‌جانبه‌گرایی آمریکا متحمل آسیب‌های بسیاری شده‌اند. کافی‌ست فهرست تحریم‌های آمریکا علیه مردم ایران موردبررسی قرار گیرد تا مشخص شود این هژمونی منفی حتی کودکان بیمار را هم تحت‌تأثیر قرار داده و زندگی را بر آن‌ها سخت کرده است. به‌رخ‌کشیدن این بی‌نظمی و بی‌عدالتی به مدعیان آن، مهم‌ترین مأموریت و رسالت رئیسی در صحن سازمان ملل است. مبارزه با یک‌جانبه‌گرایی اما آداب و اصولی دارد که دولت آن‌را در کلمه آخر شعار خود منعکس کرده؛ پادزهر یک‌جانبه‌گرایی، چندجانبه‌گرایی‌ست اما با چه ابزاری؟ ایستادن در برابر هژمونی آمریکا از دیدگاه ایران، جز با ابزار اقتصادی ممکن نخواهد بود. این ابزار قرن‌ها دراختیار اروپا و آمریکا بوده و اکنون با ظهور قدرت‌های اقتصادی مانند چین و هند ماندن آن دراختیار غرب بعید به‌نظر می‌رسد. درک این‌موضوع ازسوی دولت سیزدهم، سبب شده که ایران سیاست نزدیکی به این قدرت‌های نوظهور اقتصادی را درپیش گیرد که عضویت در سازمان همکاری شانگهای هم دراین‌راستا ارزیابی می‌شود. سفر رئیسی به نیویورک مهم است؛ به‌این‌دلیل‌که تازه‌ترین نشانه شکست سیاست‌ها و تحرکات آمریکا برای انزوای ایران است. گفتمانی که رئیسی دراین‌نشست درقالب‌آن سخن خواهد گفت، ضرورت امروز جهان است و ایده چندجانبه‌گرایی، ابزار عملی مقابله با زیاده‌خواهی‌های آمریکا و متحدانش. آیت‌الله رئیسی پنجمین رئیس دولت ایران است که در چهاردهه‌گذشته در سازمان ملل حضور یافته تا به‌نمایندگی‌از مردم ایران سخن بگوید. پیش‌ازاین «محمدعلی رجایی»، آیت‌الله «سید علی خامنه‌ای»، «سید محمد خاتمی»، «محمود احمدی‌نژاد» و «حسن روحانی» مسئولان عالی‌رتبه‌ای از ایران بودند که در مجمع عمومی سازمان ملل درباره مهم‌ترین چالش‌های مردم ایران در مقاطع مختلف سخن گفتند. محمدعلی رجایی ۲۶ مهرماه ۵۹ در سازمان ملل و در نزدیک‌ترین فاصله با مجسمه آزادی، با نشان‌دادن آثار شکنجه‌های خود در زندان‌های رژیم آزادی‌ستیز پهلوی، حامیان وی را به‌باد انتقاد گرفت و دروغ‌بودن ادعاهای حقوق بشری آن‌ها را افشا کرد و هشدار داد انتقال این حمایت از دیکتاتوری در داخل ایران به دیکتاتور بعث و حمایت از وی در جنگ علیه ایران، تکرار اشتباهات گذشته است. آیت‌الله سید علی خامنه‌ای دومین رئیس‌جمهوری ایران بود که ۳۱ شهریور ۶۶ به نیویورک سفر کرد؛ سفری که در بحبوحه جنگ تحمیلی علیه ایران صورت گرفت و رئیس‌جمهوری وقت در سخنرانی خود به جنایات صدام پرداخت اما براین‌نکته تأکید کرد که انقلاب مردم ایران با جنگ و فشار خارجی تضعیف نخواهد شد. اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس دولت‌های سازندگی درطول دوران مسئولیت خود به سازمان ملل نرفت تا 11سال‌بعد سید محمد خاتمی در ۳۰ شهریور ۱۳۷۷ در سازمان ملل حضور یابد و در دومین حضورش در سال ۷۹ از ایده گفت‌وگوی تمدن‌ها سخن بگوید. محمود احمدی‌نژاد بین سال‌های ۸۴ تا ۹۱ هشت‌بار به نیویورک سفر کرد و مهم‌ترین گفتمان وی دراین‌سفرها تبیین پیش‌نیازهای عدالت برای جهان بود. حسن روحانی نیز از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۹ درطول هشت‌سال ریاست‌جمهوری هفت‌بار حضوری و یک‌بار هم مجازی (به‌دلیل کرونا) سخنرانی کرد و از صلح‌خواهی ایرانیان درآن‌مقطع سخن گفت؛ و اکنون، سید ابراهیم رئیسی صدای ایران خواهد بود و از ضرورت پایان یک‌جانبه‌گرایی در جهان سخن می‌گوید؛ سخنی که برخلاف گفتمان‌های گذشته به عمل و واقعیت نزدیک‌تر است.
- آیا با رئیس‌جمهوری آمریکا دیدار و گفت‌وگویی خواهید داشت؟
- خیر.
این دیالوگ برقرارشده میان آیت‌الله رئیسی و یک خبرنگار در اولین نشست خبری وی در تیرماه پارسال و در مقام رئیس‌جمهوری بود که امسال و طی دومین نشست خبری نیز تکرار شد. آیت‌الله رئیسی پیش از پرواز به نیویورک تصریح کرد: «در هیچ زمینه‌ای برای مذاکره یا ملاقات با آمریکایی‌ها برنامه‌ریزی نشده و هیچ دیداری با آن‌ها نداریم». پرسش مهم در اذهان عمومی پس‌ازآن «نه» و «هیچِ» قاطع، چراییِ آن خواهد بود که برای پاسخ به آن، مرور رویدادهای همین یک‌دهه روابط ایران و آمریکا کافی خواهد بود. آمریکا پس از ماه‌ها مذاکره با ایران به قراردادی رسید که به‌اذعان خود آن‌ها گامی مهم درراستای صلح جهانی بود اما هنوز جوهر امضای باراک اوباما خشک نشده بود که «دونالد ترامپ»؛ ساکن تازه کاخ سفید، از برجام خارج شد و تحریم‌ها را علیه مردم ایران بازگرداند. این عهدشکنی مهم‌ترین دلیل «نه» رئیسی به هرگونه مذاکره با آمریکاست. کاخ سفید پس از پایان مسئولیت ترامپ و با وجود تمام ادعاهای جو بایدن بازهم بر همان سیاست فشار حداکثری خود ادامه داد و دست از زیاده‌خواهی‌های خود برنداشت. با چنین رویه‌ای به‌تعبیر بنیان‌گذار انقلاب اسلامی؛ ایران با آمریکا روابط ایجاد نخواهد کرد؛ مگراینکه آدم بشود و از ظلم‌کردن دست بردارد. واقعیت آن‌است‌که دیدار و مذاکره با رئیس‌جمهوری آمریکا در مقطع کنونی جز ژست سیاسی برایش هم‌زمان با انتخابات کنگره، سودی عملی برای ایران ندارد و این‌میزان هوشیاری در دولت سیزدهم و رئیس‌جمهوری وجود دارد که چنین برگ برنده‌ای برای بایدن، بدون وجود تضمین و منفعتی رو نکند. ملت ایران با تهدیدها و تحریم‌ها متوقف نشده و با تمام دشواری‌ها به راه خویش ادامه می‌دهد و این، مهم‌ترین و بزرگ‌ترین پشتوانه رئیس‌جمهوری در سفر به نیویورک است. ابراهیم رئیسی اداره ایران را با تمام دشواری‌ها به غرب و مذاکره با غرب گره نزد و در یک‌سال‌گذشته معطل چیزی نماند و این وجه‌تمایز دولت سیزدهم است که در تمام دیدارها و رایزنی‌ها پیرامون مهم‌ترین تحولات جهانی، نقطه اتکای رئیسی خواهد بود. پرونده هسته‌ای ایران یکی از مهم‌ترین مباحثی‌ست که دراین‌دوره از نشست مجمع عمومی سازمان ملل است. سیاست رسمی ایران در مذاکرات، اخذ تضمینی‌ست که از تکرار زیاده‌خواهی‌های آمریکا در قبال ایران جلوگیری کند؛ لغو تحریم‌هایی‌ست که اساساً مذاکرات برای آن آغاز شد و بسته‌شدن پرونده پادمانی‌ست که نه طبق واقعیات که برمبنای توهمات و دسیسه‌های رژیم صهیونیستی باردیگر گشوده شده است. همراهی علی باقری (رئیس تیم مذاکراتی ایران) با رئیس‌جمهوری از دید بسیاری از تحلیلگران فرصتی برای غرب است تا توپِ در میدانِ خود را با هوشیاری به‌بازی بگیرند. تنش‌های منطقه غرب آسیا، از موضوعات همیشگی نشست‌های سازمان ملل و گفت‌وگوهای سران است و حال درگیری‌های مرزی آذربایجان و ارمنستان، تشکیل دولت در عراق، شرایط اقتصادی لبنان و تحولات افغانستان و سوریه اولویت رایزنی‌هاست و جمهوری اسلامی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نقش‌آفرینان منطقه، کانون این رایزنی‌ها خواهد بود. درنهایت منازعه روسیه و اوکراین به‌عنوان تازه‌ترین بحران جهان محور تبادل‌نظرهای بسیار میان رؤسای جمهوری کشورهای مختلف خواهد بود.