ورزش و فعالیت بدنی؛ سپر محکم تدافعی درمقابله‌با کرونا
دکتر فرهاد غلامی؛ رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی مازندران درباره اهمیت ورزش و فعالیت بدنی می‌گوید: «ورزش به‌ویژه در سنین کودکی و نوجوانی باعث آزادکردن انرژی‌های اندوخته می‌شود و این خود بسیار لذت‌بخش و آرامش‌دهنده است». وی اضافه کرد: «توجه به‌سلامت جسم یک اصل بوده و درکنارآن باید به بحث تغذیه سالم، خواب کافی و مهم‌تر از همه به ورزش توجه مناسبی شود». دکتر غلامی بااعلام‌اینکه ورزش برای ازبین‌بردن اضطراب این‌روزها بسیارمؤثر است، افزود: «تثبیت فرهنگ ورزش در خانه و نهادینه‌کردن این فرهنگ بین خانواده‌ها بسیار دارای اهمیت بوده و باید به‌عنوان تجربه‌ای جدید موردمطالعه قرار گیرد و بر تداوم آن کوشید». رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی مازندران ادامه داد: «ایده ورزش در خانه هم برای افراد و هم برای جوامع بحران‌زده از کرونا بسیار فایده‌بخش است که جدای از مباحث سلامتی دیگر فواید آن صرفه‌جویی در وقت، پایین‌آمدن هزینه‌های مالی، رعایت بهداشت فردی، حضور نداشتن در اجتماع و درنتیجه آن پایین آمدن ریسک ابتلا به ویروس کرونا را به‌همراه دارد». وی بااعلام‌اینکه توجه به ورزش در خانه به‌دلیل تهدیدات ناشی از شیوع مجدد کرونا مورد‌تأکید مقامات وزارت بهداشت است، افزود: «درچنین‌شرایطی ورزش می‌تواند به‌عنوان یک سپر محکم درمقابله‌با کرونا و هر ویروس دیگری در آینده به‌کار گرفته شود».
چرا به فعالیت بدنی نیاز داریم؟
دکتر غلامی درارتباط‌با لزوم توجه به تحرکات بدنی، گفت: «حرکات بدنی مرتب، هم به بدن و هم به مغز سود می‌رساند؛ همچنین ورزش، زمینه کاهش فشارخون، کنترل وزن و کاهش خطر بیماری قلبی، دیابت نوع دو و انواع سرطان را فراهم می‌کند». وی اضافه کرد: «ورزش در کودکان باعث تقویت رشد شده و خطرات بیماری در آینده را کاهش داده و با توصیه به ورزش مهارت‌های حرکتیِ پایه‌ای در کودکان نهادینه شده و زمینه‌ساز تقویت روابط اجتماعی می‌شود».
حداقل میزان فعالیت پیشنهادشده برای سنین مختلف
درهمین‌ارتباط دکتر عباس علیپور؛ معاون بهداشتی درمانی دانشگاه علوم‌پزشکی مازندران، اظهار کرد: «سازمان بهداشت جهانی برای میزان فعالیت بدنی افراد در تمام سنین پیشنهادهایی داده است که افراد برای بهبود سلامتی و تندرستی خود باید آن‌ها را انجام دهند».
کودکان و بزرگ‌سالان ۵ تا ۱۷ سال
وی میزان فعالیت پیشنهادشده برای کودکان و بزرگ‌سالان ۵ تا ۱۷ سال را روزی حداقل ۶۰دقیقه در روز به‌مدت حداقل سه‌روز در هفته اعلام کرد و گفت: این فعالیت‌ها شامل فعالیت بدنی متوسط تا شدید است که شامل فعالیت‌هایی می‌شود که استخوان و ماهیچه را استحکام می‌بخشد و باید در برنامه کاری قرار گیرد.
بزرگ‌سالان بالای ۱۸سال
معاون بهداشتی درمانی دانشگاه علوم‌پزشکی مازندران، زمان فعالیت بزرگ‌سالان بالای 18سال را درمجموع حداقل ۱۵۰دقیقه فعالیت بدنیِ متوسط یا حداقل ۷۵دقیقه فعالیتِ بدنی شدید شامل فعالیت‌های تقویت‌کننده ماهیچه به‌مدت دوروز یا بیشتر درطول هفته عنوان کرد؛ همچنین افراد مسن با توان حرکتی ضعیف باید برای بهبود تعادل و جلوگیری از افتادن به‌مدت سه‌روز یا بیشتر در هفته فعالیت بدنی داشته باشند.
چطور هنگام ورزش‌کردن در دوره کووید-۱۹ ایمن بمانیم؟
معاون بهداشتی درمانی دانشگاه علوم‌پزشکی مازندران درباره توجه به ورزش در زمان ابتلابه‌کرونا، گفت: «فرد مبتلابه‌کرونا با اعلائم تب، سرفه و مشکل تنفسی از ورزش پرهیز کند و ضمن توقف در منزل توصیه‌های پزشکی را مدنظر قرار دهد». وی ادامه داد: «اگر فرد مبتلا قادر به پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری‌ست، با رعایت دغدغه‌های بهداشتی، درمانی دست‌های خود را قبل از رفتن، هنگام رسیدن به مقصد و به‌محض رسیدن به خانه با آب و صابون بشوید و بحث توجه به فاصله‌گذاری اجتماعی و رعایت مباحث بهداشتی درمانی در پارک یا فضای عمومی در هنگام دویدن یا ورزش‌کردن لحاظ شود». رئیس مرکز بهداشت استان خاطرنشان کرد: «درصورتی‌که فرد بیمار به‌صورت مرتب فعالیت ورزشی نداشته، با راه‌رفتن و ورزش‌هایی با قدرت کم و با زمان کوتاه مثل پنج تا ۱۰دقیقه استارت زده و به‌تدریج تا 30دقیقه درطول هفته زمان فعالیت‌های خود را افزایش دهد و به‌تدریج بر میزان آمادگی بدنی خود بیفزاید». دکتر علیپور بااعلام‌اینکه انتخاب فعالیت بدنی مناسب ازجمله اقداماتی‌ست که ضمن توجه به مباحث ورزشی، خطر آسیب به افراد را کاهش می‌دهد، افزود: «افراد برحسب شرایط سلامتی و تندرستی خود، فعالیت مناسب را انتخاب کنند».
چطور در خانه و اطراف خانه فعال بمانیم؟
معاون بهداشتی درمانی دانشگاه علوم‌پزشکی مازندران ضمن توصیه به عدم نشستن‌های طولانی‌مدت برای کار، مطالعه و تماشای تلویزیون، گفت: برای کاهش نشستن در طولانی‌مدت هر ۲۰ تا ۳۰دقیقه یک‌بار سه تا پنج‌دقیقه استراحت کنید.
برنامه روزانه منظمی برای فعالیت بدنی داشته باشید
معاون بهداشتی درمانی دانشگاه علوم‌پزشکی مازندران، خاطرنشان کرد: «داشتن زمانی مشخص برای تحرک داشتن به شما کمک می‌کند تا مطمئن شوید که هرروز فعالیت دارید».
میزان تأثیر مصرف صبحانه در یادگیری دانش‌آموزان
دکتر علیپور؛ معاونت بهداشتی و خدمات درمانی دانشگاه علوم‌پزشکی مازندران اعتقاد دارد: «سن ورود به دبستان شش‌سال تمام است که سن رشد کودک به‌حساب می‌آید، دراین‌مقطع سنی، تغذیه مناسب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و نقش مؤثری در افزایش ایمنی و سلامت کودکان دارد». وی اضافه کرد: «باتوجه‌به احتمال بازگشایی مدارس، رعایت نکات تغذیه‌ای در این شرایط خاص که با پاندمی کرونا مواجه هستیم، نقش مهمی در ارتقای سلامت و تقویت سیستم ایمنی بدن و درنتیجه توان مواجهه و مقابله کودکان با کرونا دارد». معاون بهداشتی درمانی دانشگاه علوم‌پزشکی مازندران، خاطرنشان کرد: «دانش‌آموزان به‌دلیل قرار داشتن در سن رشد، نیاز به توجهات تغذیه‌ای خاص‌تری دارند تا ضمن رشد بیشتر، قدرت تمرکز آن‌ها هم تقویت شود». وی ادامه داد: «در تغذیه کودکانی که در سنین ابتداییِ ورود به مدرسه هستند، با بزرگ‌سالان تفاوت‌هایی باید قائل شد که این‌تفاوت در کیفیت پروتئین مصرفی آن‌هاست؛ یعنی میزان مصرف پروتئین‌های باکیفیت بالا در کودکان باید بیش از بزرگ‌سالان باشد؛ به‌همین‌دلیل مصرف انواع پروتئین‌های حیوانی مثل انواع گوشت‌ها، تخم‌مرغ و لبنیات می‌تواند در تأمین این پروتئین موردنیاز بسیارمؤثر و مفید باشد». دکتر علیپور یادآور شد: «درکنار توجه به بحث تقویت حافظه باید برنامه تغذیه‌ای طوری تنظیم شود که وزن دانش‌آموزان هم متعادل شود؛ یعنی نه به کم‌وزنی مبتلا شوند و نه از اضافه‌وزن رنج ببرند که این‌مسئله با یک برنامه‌ریزی صحیح غذایی قابل‌اجراست». رئیس مرکز بهداشت استان خاطرنشان کرد: «برنامه غذایی که دارای ترکیبی از همه گروه‌های غذایی به‌ویژه پروتئین حیوانی و مواد غذایی که سرشار از املاح و مواد مفید و ویتامین‌ها تاحدزیادی به تعادل وزن کودکان در سن ورود به مدرسه کمک کرده و منجر به افزایش قدرت تمرکز و افزایش سیستم ایمنی بدن می‌شود». معاون بهداشتی و خدمات درمانی دانشگاه علوم‌پزشکی مازندران، ادامه داد: «باتوجه‌به همه‌گیری کرونا و بازگشایی مدارس، از مواد غذایی برای کودکان استفاده کنیم که به تقویت سیستم ایمنی بدن آن‌ها کمک کند تا بتوانند درمقابله‌با این بیماری عملکرد مناسبی داشته باشند؛ خانواده‌ها در زمان بازگشایی مدارس باتوجه‌به شیوع کرونا، حتماً در خوردن صبحانه برای کودکشان، جدیت داشته باشند؛ به‌این‌دلیل‌که صرف صبحانه باعث دریافت مواد مغذی مختلفی برای کودک می‌شود که به افزایش تمرکز و یادگیری درس‌هایش کمک می‌کند». وی ادامه داد: »در کودکانی که وعده صبحانه را حذف میکنند میزان دریافت میان وعده‌ها و مواد غذایی ناسالم مثل چیپس، پفک، بیسکویت، کیک و ... افزایش پیدا کرده و چاقی و اضافه‌وزن در این‌گروه از کودکان افزایش می‌یابد». معاون بهداشتی و خدمات درمانی دانشگاه علوم‌پزشکی مازندران، از خانواده‌ها خواست که ضمن توجه به صرف وعده ناهار کودکان، بهتر است از غلات سبوس‌دار، میوه و سبزیجات تازه و لبنیات در این وعده‌ها استفاده کنند. رئیس مرکز بهداشت استان دراختیارقراردادن میان‌وعده شیرهای کوچک کم‌چرب یا دسر ساده برای‌اینکه کودک از مواد غذایی فرآوری‌شده مضر در اوقات گرسنگی فاصله بگیرد را بسیارضروری عنوان کرد و گفت: «عدم‌مصرف فست‌فودها و نوشیدنی‌های شیرین و گازدار موردتوجه خانواده‌ها قرار گیرد؛ چراکه مصرف این‌نوع مواد غذایی می‌تواند منجر به اختلال در عملکرد سیستم ایمنی کودکان شود و بهتر است که خانواده‌ها توجه زیادی بر مواد غذایی مصرفی کودکانشان داشته باشند و به‌جای این‌نوع مواد غذایی از میوه‌ها، سبزیجات خشکبار، آجیل‌ها و مغز‌جات برای میان وعده‌های کودکانشان بهره بگیرند». وی اضافه کرد: «بررسی‌ها نشان می‌دهد که خوردن آب‌میوه‌های فصل در میان‌وعده‌های قبل از ظهر به یادگیری مطالب سخت علمی در کودکان کمک می‌کند؛ به‌همین‌دلیل والدین می‌توانند با تهیه آب‌میوه‌های خانگی برای فرزندان خود، مغزشان را همیشه فعال نگه‌داشته و از خستگی، بی‌حوصلگی و کسالت‌های آن‌ها در کلاس‌های درس جلوگیری کنند؛ دانش‌آموزان درطول‌روز باید از تمام گروه‌های غذایی مثل میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین‌ها، غلات و لبنیات به‌اندازه استفاده کنند». دکتر علیپور ادامه داد: «مواد غذایی سرشار از آهن یکی از نیازهای ضروری دانش‌آموزان است که در گوشت، حبوبات و تخم‌مرغ به فراوانی وجود دارد. توجه به مصرف املاح روی که نقش مناسبی در رشد قد و افزایش تمرکز کودکان دارد، در دستورکار تغذیه‌ای خانواده‌ها قرار گیرد که این املاح در آجیل‌ها، خشکبار، حبوبات و میوه‌های خشک‌شده وجود دارد». معاون بهداشتی و خدمات‌درمانی دانشگاه علوم‌پزشکی مازندران بااعلام‌اینکه ویتامین‌های «آ» و «سی» در سلامت کودکان بسیارمؤثر است، گفت: «داشتن خواب کافی برای کودکان در افزایش تمرکز و یادگیری نقش بسیار مؤثری دارد و خانواده‌ها باید به این نکته برای رشد مناسب کودکشان توجه ویژه‌ای داشته باشند».
شیر بخورید
دکتر علیپور درباره ضرورت توجه به تغذیه شیر در بین کودکان، گفت: «براساس تحقیق به‌عمل‌آمده مشخص شده که مصرف شیر در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان مؤثر است و می‌توان با مصرف حداقل یک‌لیوان شیر مقداری از نیاز جسمی دانش‌آموزان را تأمین کرد».
با تغذیه مناسب به جنگ چاقی بروید
دکتر علیپور بااعلام‌اینکه تغذیه دانش‌آموزان دراین‌دوران اصلاً خوب نیست، گفت: «مسئله تغذیه چند بعد دارد. اولین و مهم‌ترین بعد آن این‌است‌که دانش‌آموز هنگامی‌که در خانه است و هیچ تفریحی ندارد، غیر از گاهی تلویزیون تماشا‌کردن یا استفاده از تبلت و گوشی و ... ناخودآگاه به‌سمت یخچال و خوردن می‌رود. مخصوصاً افرادی‌که چاقی ژنتیکی دارند و میل به غذا خوردن دارند. این‌طور افراد هنگامی‌که وقتشان برای مدرسه یا رفتن به باشگاه و ... تلف نشود، ناخودآگاه به‌سمت خوردن می‌روند». رئیس مرکز بهداشت استان در پایان گفت: «وقتی دانش‌آموز بخواهد درست تغذیه کند باید طبق هرم غذایی تغذیه کند؛ یعنی گوشت و لبنیات، همچنین میوه‌جات و سبزیجات و غلات و مغزیجات را به‌اندازه مصرف کند. متأسفانه کرونا خیلی از افراد را بیکار کرد. خیلی از افراد الآن طبق هرم غذایی غذا نمی‌خورند؛ یعنی با افزایش قیمت‌ها مجبورند بیشتر از نان و غلات و یا چربی‌ها استفاده کنند. علت دیگر هم این‌است‌که بعضی افراد فکر میکنند با غذا خوردن می‌توانند سیستم ایمنی خود را بالا ببرند و انواع غذاها را می‌خورند تا کرونا نگیرند».