مأموریت مخفیانه ناتو در شرق آسیا

دبیرکل ناتو در سخنرانی خود در بنیاد «چی» در مطالعات پیشرفته در سئول از کره جنوبی برای کمک به اوکراین قدردانی کرد اما درعین‌حال این‌کشور را به حمایت بیشتر نظامی ترغیب کرد و افزود اکنون نیاز فوری به مهمات جنگی برای اوکراین وجود دارد. دبیرکل ناتو قبل از آغاز سفر جاری خود به شرق آسیا، در حرف‌هایی وسوسه‌کننده برای کره جنوبی و ژاپن و البته خطرناک برای امنیت منطقه و جهان گفته بود: چین، روسیه و کره شمالی (سه کشوری که آمریکا سخت به‌دنبال تضعیف آن‌هاست) سلاح‌های هسته‌ای دارند اما متحدان ناتو (اشاره تلویحی به کره جنوبی و ژاپن) چنین سلاح‌هایی ندارند و این وضعیتی خطرناک برای جهان است. در دیدار استولنبرگ با مقام‌های رسمی کره جنوبی، وی در سخنانی که حکایت از نقشه‌های ناتو برای گسترش نفوذ و مداخله جویی‌هایش در منطقه شرق آسیا با هدف محدودکردن و مهار چین دارد، خاطرنشان کرد رویدادها در اروپا و آمریکا به سایر مناطق به‌هم می‌پیوندند و متحدان خواستار کمک برای مدیریت تهدیدهای جهانی با افزایش شراکت در آسیا هستند. دبیرکل ناتو بااشاره‌به افزایش ظرفیت‌های نظامی پکن و عملکردش در منطقه گفت باوجوداینکه چین رقیب و مخالف ناتو نیست اما «به‌شکلی بیشتر و ویژه‌تر در دستورکار ناتو قرار گرفته است». وی افزود؛ ما باید درباره مسائلی ازجمله کنترل سلاح، تغییرات اقلیمی و سایر موضوعات با چین وارد گفت‌وگو شویم. سفر جاری دبیرکل ناتو و حرف‌های نه‌چندان عادی او درباره چین دراین‌سفر، وقتی در کنار اظهارات اخیر مایک مینیهان (Mike Minihan) ژنرال چهارستاره و رئیس فرماندهی تحرک هوایی ارتش آمریکا درباره چین قرار می‌گیرد، معنایی واضح‌تر و البته خطرناک‌تر به‌خود می‌گیرد. مایکل مک‌کال نماینده تگزاس در مجلس نمایندگان آمریکا نیز هشدار ژنرال چهارستاره مینیهان مبنی‌براینکه آمریکا در سال ۲۰۲۵ بر سر تایوان با چین وارد جنگ خواهد شد را تأیید کرد. شاید حرف‌های اخیر و عجیب فومیو کیشیدا نخست‌وزیر ژاپن که گفته: «شرق آسیا، اوکراین فردا خواهد» باتوجه‌به حرف‌های این ژنرال آمریکایی چندان بی‌ربط و بیراه نباشد. این مقام نظامی ارشد آمریکا به‌تازگی در یادداشتی پیش‌بینی کرده است که آمریکا و چین تا دوسال‌آینده وارد جنگ خواهند شد و آن‌ها باید خودشان را «برای خالی‌کردن یک خشاب با شلیک به سر آماده کنند». کارشناسان معتقدند آمریکا بعد از دخالت غیرمستقیم برای به‌راه‌انداختن جنگ اوکراین و حالا هم با حمایت مستقیم از اوکراین در برابر روسیه به‌دنبال تضعیف و مهار حداکثری روسیه به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین قدرت‌های رقیب است، بعید نیست بخواهد در آینده و بعد از تجدیدقوای خود و متحدان ناتویی‌اش، سناریویی مشابه جنگ اوکراین و روسیه را این‌بار در شرق آسیا با هدف مهار و تضعیف چین به‌راه بیندازد. آمریکا به‌ویژه از سال گذشته تاکنون همواره به‌دنبال داغ‌تر‌کردن و متشنج‌تر‌کردن مسئله تایوان و تاحدودی هم کره شمالی بوده و همواره مستقیماً و ازطریق ابزاری دراختیار به‌نام «ناتو»، سعی در تحریک کره جنوبی و ژاپن و ترغیب آن‌ها به افزایش بودجه دفاعی، گسترش توانمندی‌های نظامی و استفاده از آن‌ها به‌عنوان جبهه‌ای مؤثر در جنگی احتمالی آینده علیه چین دارد. ازسوی‌دیگر استولتنبرگ درمصاحبه‌با خبرگزاری یونهاپ گفت: باید مشارکت میان ناتو و کره جنوبی را تقویت کنیم زیرا امنیت ما بیش‌ازپیش درهم‌تنیده شده است. آنچه در آسیا و هند-اقیانوسیه رخ می‌دهد برای اروپا و ناتو مهم است. وی در بخش دیگری از مصاحبه خود گفت: ما باید با تهدیدها و چالش‌های جهانی ازجمله تهدیدهایی که ازسوی چین ایجاد می‌شود، مقابله کنیم. یکی از راه‌های مقابله با این تهدیدها همکاری نزدیک‌تر با شرکایمان در منطقه است. فومیو کیشیدا نخست‌وزیر ژاپن و یون سوک یول رئیس‌جمهوری کره جنوبی در نشست ائتلاف نظامی ناتو که از ۲۸ تا ۳۰ ژوئن (۷ تا ۹ تیر) در مادرید برگزار شد، شرکت کردند. درآن‌زمان سران ژاپن و کره جنوبی این ادعا را مطرح کردند که کشورهایشان به‌واسطه تجاوز روسیه تهدید می‌شوند و ازاین‌رو به‌سمت ناتو روی‌گردان شده‌اند. ازآنجاکه ژاپن درگیر مناقشات ارضی با روسیه است و مرز دریایی با این‌کشور دارد و حمایت تاریخی کرملین از کره شمالی نیز یک نگرانی امنیتی برای سئول محسوب می‌شود، این دو کشور از نگرانی‌های امنیتی خود دست‌آویزی برای پیوستن به ناتو به‌دست آوردند. دلیل اصلی احتمالاً موضوع دیگری بود. کره جنوبی و ژاپن به‌دلیل هم‌جواری با چین و اختلافاتی که با این ابرقدرت شرق دارند، همواره و بنا بر تحریک‌ها و ترغیب‌هایی که ازسوی آمریکا ناتو صورت می‌گیرد، درتلاش هستند تا از راه‌های گوناگون، راهی برای کاهش قدرت و مهار نفوذ اژدهای زرد بیابند و نشست سران ناتو در مادرید، فرصت خوبی برای تقویت تحرکات چین ستیزانه این دو کشور آسیایی و متحدان ناتویی آن‌ها ازجمله واشنگتن بود. طبق توافق‌ها میان سئول و ناتو در تابستان ۲۰۲۲، دو طرف جدا از همکاری در زمینه‌های نظامی و امنیتی، «شراکت و همکاری استراتژیک جدیدی» خواهند داشت تا با چالش‌های چندجانبه و تهدیدات امنیتی مواجهه شوند. کره جنوبی و ناتو برای اولین‌بار در سال ۲۰۰۶ وارد همکاری استراتژیک شدند و بعدازآن ازطریق توافق‌های جداگانه این شراکت را در ۲۰۱۲، ۲۰۱۷ و ۲۰۱۹ توسعه دادند. کره جنوبی حدود دوماه‌قبل نیز دفتر نمایندگی خود در ناتو را رسماً افتتاح و راه‌اندازی کرد. سایت تحلیلی «گلوبال تایمز» چین در گزارشی بااشاره‌به سیاست‌های نظامی دولت ژاپن نوشت: ژاپن به‌طور فزاینده درتلاش برای توجیه افزایش قدرت نظامی خود به‌بهانه تهدید خارجی‌ست اما بانگاهی‌به منطقه، این ژاپن است که با پیروی دقیق از استراتژی ایالات‌متحده، وضعیت منطقه را به لبه خطر نزدیک می‌کند و این تحرکات توکیو نیازمند توجه بسیار است. اگر ژاپن همچنان به‌عنوان مهره ایالات‌متحده در آسیا و اقیانوسیه برای ایجاد مشکل عمل می‌کند، باید مراقب باشد که خود قربانی ایالات‌متحده یا حتی اوکراین در شرق آسیا نشود. عبارت «شرق آسیا، اوکراین فرداست» اخیراً به یکی از عبارات و تکیه‌کلام‌های موردعلاقه نخست‌وزیر ژاپن تبدیل شده و وی در سخنرانی اصلی خود در نوزدهمین گفت‌وگوی لاشانگری در سنگاپور در ماه ژوئن (خرداد) و اواخر همان‌ماه در نشست سران ناتو این عبارت را تکرار کرد. پیام کیشیدا واضح است: او خواستار توجه بیشتر به منطقه و به‌اصطلاح نگرانی‌های امنیتی ژاپن ازسوی ایالات‌متحده و متحدانش در ناتوست که از زمان شروع جنگ بر مقابله با روسیه در اروپا تمرکز کرده‌اند. به‌ویژه سخنان کیشیدا متوجه چین است. او درتلاش است تا سایر کشورهای غربی را متقاعد کند که چین بزرگ‌ترین چالش بعدی‌ست که باید مشترک توسط غرب با آن مقابله شود. چنین ایده‌ای در سفر اخیر نخست‌وزیر ژاپن به اروپا و ایالات‌متحده بیشتر مطرح شد. به‌گزارش رادیو فرانسه، در نشست ۲+۲ در روز چهارشنبه، توکیو و واشنگتن درمورد نحوه رسیدگی به مشکلات پکن به توافق رسیدند و «یک ائتلاف استراتژیک» علیه چین ایجاد کردند. علاوه‌براین، کیشیدا با فشار برای همکاری با اروپا در تحقق «اقیانوس هند-اقیانوس آرام، آزاد و باز» تلاش می‌کند تا اعضای بیشتری از ناتو را در چارچوب استراتژی آسیای شرقی خود وارد و آن‌ها را متقاعد کند تا همکاری نظامی با ژاپن را برای مقابله با چین تقویت کنند. ازسوی‌دیگر دولت یون سوک یول روابط نزدیکی با ناتو برقرار کرد. رئیس‌جمهوری کره جنوبی در ژوئن 2022 در اجلاس سران ناتو شرکت کرد و دولتش در نوامبر یک دفتر نمایندگی دراین‌سازمان با هدف دفاع سایبری، مبارزه با تروریسم و مسائل امنیت منطقه‌ای ایجاد کرد. کره جنوبی نیز گرچه این‌روزها به یکی از غول‌های صنعتی و اقتصادی آسیا تبدیل شده، وضعیتی شکننده دارد به‌ویژه‌اینکه کنار یک قدرت هسته‌ای مثل کره شمالی قرار گرفته که شدت خصومت بین آن‌ها بر کسی پوشیده نیست. کره شمالی روابط نزدیکی با چین دارد و کره جنوبی برای درامان‌ماندن از هرگونه گزند احتمالی ازسوی کره شمالی به‌عنوان یک قدرت هسته‌ای و موشکی، همواره به‌فکر آن است تا به یک قدرت و هم‌پیمان خارجی تکیه کند. به‌نظر می‌رسد افزایش رفت‌وآمدها و همکاری‌های میان ژاپن و کره جنوبی با ناتو و آمریکا، به‌شکلی‌ست که شرایط در شرق آسیا را سمت یک درگیری احتمالی سوق می‌دهد؛ جنگی که هدف اصلی آن مهار چین خواهد بود و بهانه خوبی به‌نام تایوان هم برای روشن‌شدن جرقه این جنگ وجود دارد. درچنین‌شرایطی، اگرچه چین فعلاً سیاست و رویکرد سکوت و صبر راهبردی را درپیش گرفته است اما بدون‌تردید واشنگتن و ناتو نسبت به ابعاد خطرناک و گسترده «خشم اژدهای زرد» بی‌اطلاع نیستند.
شقایق بهروزی/ ایرنا