حقیقت انکارناپذیرِ وابستگی اروپا به سوخت هسته‌ای روسیه

 با آغاز جنگ در اوکراین، اتحادیه اروپا اگرچه توانست با وضع تحریم‌های متعدد وابستگی خود را به سوخت‌های فسیلی روسیه کاهش دهد، اما به‌گفته کارشناسان تحریم صنعت هسته‌ای مسکو برای این بلوک امکان‌پذیر نیست. به‌گزارش ایرنا؛ گرچه اتحادیه اروپا پس از آغاز جنگ توانست وابستگی خود به سوخت‌های فسیلی روسیه را به‌سرعت کاهش دهد اما بعید است بتواند همین‌کار را درمورد انرژی هسته‌ای هم انجام دهد. به‌گفته آژانس بین‌المللی انرژی؛ تحریم‌های اقتصادی اتحادیه اروپا بر بخش زغال‌سنگ و نفت روسیه وضعیت دادوستد را برای همیشه متحول ساخته و مسکو را در جایگاه بسیار پایین‌تری قرار داده است. واردات زغال‌سنگ از روسیه به صفر رسیده و خرید نفت خام این‌کشور هم با کشتی غیرقانونی‌ست. این‌درحالی‌ست‌که اروپا ۵۴‌درصد زغال‌سنگ و یک‌چهارم نفت خود را در سال ۲۰۲۲ از روسیه وارد می‌کرد. به‌نوشته این نشریه آمریکایی؛ تحریم انرژی هسته‌ای به‌دلایل تاریخی و عملی چالشی به‌مراتب بزرگ‌تر از ممنوعیت واردات نفت و زغال‌سنگ برای اروپا بشمار می‌رود. پس از جنگ سرد رقابت در حوزه هسته‌ای میان قدرت‌های بزرگ تضعیف شد و رآکتورهای ساخت شوروی در اتحادیه اروپا در روسیه محبوس ماند و مسکو را مجبور به ایفای نقش بزرگی کرد. شرکت دولتی «روس اتم» به‌عنوان غول اتمی روسیه در سال ۲۰۲۱، ۲۰‌درصد اورانیوم طبیعی خود را به رآکتورهای موجود در اتحادیه اروپا داد و درهمان‌سال، کشورهای اتحادیه اروپا ۲۱۰‌میلیون‌یورو برای صادرات اورانیوم خام به روسیه پرداخت کردند که این‌مقدار در مقابل ۸۸‌میلیاردیورویی بود که این اتحادیه برای پول نفت به مسکو پرداخت کرد. براساس تحقیقات اندیشکده Royal United Services دادوستد اروپا و روسیه در بخش هسته‌ای بسیار چشمگیر است به‌گونه‌ای‌که ارزش واردات فناوری هسته‌ای و سوخت مرتبط با روسیه در سراسر جهان در سال گذشته به بیش از یک‌میلیارددلار (۹۴۰ میلیون‌یورو) افزایش یافت. هرچند برخی جوامع عضو اتحادیه اروپا ازجمله بلغارستان و چک، واردات فناوری هسته‌ای را کاهش دادند؛ اما درمقابل برخی‌دیگر ازجمله اسلواکی، مجارستان و فنلاند افزایش دادند. موضوع مهم دیگر از نگاه پولیتیکو، این‌است‌که اروپا اساساً نمی‌تواند صنعت هسته‌ای روسیه را تحریم کند. چراکه ۱۸ نیروگاه هسته‌ای طراحی‌شده توسط روسیه در اتحادیه اروپا وجود دارد و درصورت وضع تحریم همه این نیروگاه‌ها تحت‌تأثیر قرار خواهند گرفت. به‌همین‌دلیل بروکسل طی سال گذشته به‌رغم درخواست‌های مکرر اوکراین و برخی کشورهای عضو برای ضربه‌زدن به روس اتم به‌دلیل نقشش در نظارت بر نیروگاه اتمی اشغالی اوکراین اقدامی نکرده است. یک دیپلمات عضو اتحادیه اروپا که خواست نامش فاش نشود، گفت: کل مسئله تحریم بخش هسته‌ای قبل‌ازاینکه جدیت پیدا کند، از روی میز کنار گذاشته شد. به‌گفته این دیپلمات؛ سرسخت‌ترین مخالف تحریم هسته‌ای روسیه، مجارستان است. این‌کشور عضو اتحادیه اروپا به‌همراه اسلواکی، بلغارستان، فنلاند و جمهوری چک که راکتورهای ساخت روسیه دارند نمی‌توانند جایگزین دیگری برای سوخت هسته‌ای پیدا کنند. هرچند بلغارستان و جمهوری چک قراردادهایی را با شرکت آمریکایی Westinghouse برای جایگزینی سوخت روسیه امضا کرده‌اند، اما این فرآیند ممکن است سه‌سال به‌طول بینجامد. دراین‌میان مجارستان روابط ویژه‌ای با روسیه دارد و سال گذشته نیز با دریافت وام ۱۰‌میلیاردیورویی از این‌کشور روابط خود را با روسیه تعمیق بخشید. یک دیپلمات اتحادیه اروپا تأکید کرد حتی اگر نهایتاً تحریمی هم علیه بخش هسته‌ای روسیه وضع شود، معافیت‌هایی برای آن درنظر گرفته می‌شود؛ زیرا اروپا به سوخت هسته‌ای وابسته است. تحریم‌های غرب علیه روسیه که از سال ۲۰۱۴ و پس از الحاق کریمه به این‌کشور آغاز شد، با آغاز جنگ در اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ شدت یافت و اگرچه تاحدودی توانست به سقوط روبل واحد پولی روسیه منجر شود، اما نتوانست اقتصاد آن‌را به‌زانو درآورد.