از لزوم آگاهیبخشی تا توجه به حقوق دیگران
راهکارهایی برای کمک به ایجاد صلح و ثبات و عدالت در جهان
مؤثرترین راهحل معضلات جهان و کمک به ایجاد صلح و ثبات و عدالت، افزایش آگاهی و بصیرت سیاسی و تقویت معنویت است. سیاست در تمام جوانب زندگی فردی و اجتماعی ما، اعم از تعلیم و تربیت، تغذیه و بهداشت، تجارت و اقتصاد، محیطزیست و غیره دخالت دارد؛ بنابراین، زندگی باکیفیت، عدالت و صلح و ثبات، مستلزم داشتن آگاهی و بصیرت سیاسی است؛ و ضرر علم بدون اخلاق و معنویت به بشریت و طبیعت بیشتر از سود آن است. برای رفع مشکلات همنوعان و حل مسائل جهان در حد توان فکر و تلاش کنیم. خودبینی، غفلت و بیتفاوتی نسبت به مشکلات دیگران و مسائل جهان یکی از عوامل وجود نابسامانیها و جنگها در دنیاست. همیشه منافع ملی را بر منافع شخصی، حزبی و محلی مقدم بداریم و ضمن حفظ تعصب ملی و دینی در حد معقول و متعادل، هدف نهایی را کل جامعه بشری قرار دهیم نه صرفاً کشورمان یا مکتبمان. کشورهای جهان را باید بهشکل یک جامعه واحد فرض کنیم که هرگونه تلاش برای اجرای عدالت در یک گوشه آن بدون در نظر گرفتن کل آن جامعه چندان موفق نخواهد بود؛ بنابراین امکان ندارد کشوری مستقل از دیگر کشورها به وضع مطلوب و ایدئال دوستداران بشر و عدالتخواهان برسد. اکثریت مردم جهان، چه در کشورهای پیشرفته، چه در جهان سوم مورد سوءاستفاده هستند و طبق مستندات، فقر، فاصله طبقاتی و بیعدالتی در همه کشورها با درجات مختلف رواج دارد اما به علت تسلط قدرتمندان و استعمارگران بر افکار عمومی، میزان اطلاع عموم از این مسئله بسیار ناچیز است. بهعنوانمثال، برخلاف تصور بعضی از مردم، پیشرفته خوانده شدن آمریکا، انگلیس، آلمان و فرانسه به علت رفاه اکثریت مردم و اجرای عدالت در این کشورها نیست بلکه ناشی از وجود شرکتهای بسیار بزرگ چندملیتی و حمایت تقریباً نامحدود دولتها از زرسالاران و سرمایهداران بزرگ در این کشورهاست. بااینکه کشورهای فوق در چند قرن اخیر ذخایر و سرمایههای مادی و انسانی جهان را غارت کردهاند، اکثر مردم این کشورها ازنظر رفاه با آنچه باید باشد فاصله زیاد دارند. رعایت حقوق دیگران و احترام به انسانها صرفنظر از طبقه، نژاد، ملیت، اندیشه، دین و مسلکشان وظیفه هر انسانی است و تأثیر بسزایی در حل مشکلات بشر دارد. به قوانین احترام بگذاریم. عدم رعایت قانون توسط اکثریت، توجیه مناسبی برای قانونشکنی ما نیست؛ قانونمند باشیم حتی اگر تنها هستیم و توجه داشته باشیم که اعمال ما بر کل دنیا اثر میگذارد و آثار آن به خودمان نیز بازمیگردد. بهعلاوه، انسان با همه موجودات دیگر تفاوت دارد و اخلاق و معنویت جزء لاینفک زندگی اوست و برخلاف ادعای بعضی نظریهپردازان، زندگی بشر نمیتواند تابع یا شبیه قانون جنگل باشد. شنیدن و تحمل اندیشههای متفاوت یا مخالف نشانه بلوغ فکری و شرط لازم صلح و ثبات و رشد و توسعه است. اندیشهها و اعتقادات تحتتأثیر محیط و تجارب افراد درطول زندگی شکل میگیرند و ازآنجاکه انسانها در محیط و شرایط متفاوت زندگی میکنند و حوادث و چیزهای متفاوتی را تجربه میکنند، تنوع اندیشه یا وجود اندیشههای متناقض امری طبیعی است؛ بنابراین، به انسانها و اندیشههایشان احترام بگذاریم یا آنها را تحمل کنیم و از بیان هر اندیشهای که موجب تحقیر و توهین به گروهی یا ملیتی خاص و تحریک احساسات و تنش غیرضروری میشود، خودداری کنیم؛ هرچند در ظاهر به نفع گروهمان، کشورمان یا مکتبمان باشد؛ و هر جا موردی را مشاهده کردیم محترمانه اما قاطعانه تذکر دهیم. البته باید بدانیم که احترام به اندیشهها و اعتقادات دیگران به معنی پذیرفتن و پیروی از آنان نیست و همه اندیشهها و انسانها نیز قابلاحترام نیستند؛ و مبارزه با افراد، گروهها یا دولتهایی که به اغفال و فریب بشر و استعمار و استثمار انسانها میپردازند، در صورت عدم پذیرش توصیه و هدایت خیرخواهان، وظیفه هر انسان نوعدوست است. ه تربیت صحیح نسلهای آینده توجه خاص داشته باشیم؛ اگر هر خانواده در امر تربیت فرزندان اخلاقی و آگاه تلاش و همت داشته باشد، کمک زیادی به ایجاد صلح و ثبات در جهان میکند. اولین گام در حل یک مسئله، بعد از گذر از مرحله انکار و باور کردن آن، فهم درست و دقیق آن مسئله و کشف علل بهوجود آورنده آن است. اگر بپذیریم که اکثر مردم جهان بیعدالتی و جنگ و بیثباتی را مسائلی فرض میکنند که باید حل شوند و آنها را قابلحل نیز میدانند (که متأسفانه اینطور نیست و عمدتاً به علت کنترل افکار عمومی و تولید رضایت کاذب توسط استعمارگران، تعداد زیادی از مردم وضع موجود را طبیعی یا غیرقابلحل میدانند)، اولین گام مهم درجهت رفع مشکلات جهان، شناسایی عواملی است که باعث ایجاد آنها شده است. با اینکه عوامل بسیار زیادی موجب رواج بیعدالتی و جنگ و بیثباتی میشود، براساس شواهد موجود، سرمایهداران بزرگ، خانوادههای سلطنتی، قدرتطلبان و بعضی نخبگان سیاسی، بهطور مستقیم و غیرمستقیم، نقش بسیار زیادی در ایجاد آنها دارند؛ اما به علت تسلط این گروهها بر رسانهها و افکار عمومی، بیشتر مردم این مسئله را نشنیدهاند یا باور ندارند. روشن است تا وجود مسئلهای را باور نکنیم برای حل آن فکر و اقدام نمیکنیم. ازاینرو آگاه ساختن عموم از نقش نخبگان صاحب قدرت و ثروت در ایجاد مشکلات و نابسامانیهای دنیا باید در برنامه هر جنبش طرفدار صلح و عدالت در جامعه بشری باشد. امروزه در همه حوزهها حجم وسیعی از مطالب و منابع در دسترس است؛ اما طبق تحقیقات متعدد، میزان مطالعه و استفاده از آنها بسیار ناچیز است؛ بنابراین، بااینکه خلق آثار جدید بسیار ارزشمند و در بعضی موارد ضروری است، در این زمان که تحریف اخبار و اطلاعات امری رایج است، گزینش و معرفی منابع مفید و معتبر، ممکن است از صرف وقت برای نوشتن مطالب جدید اثربخشتر باشد؛ زیرا بعضی افراد بااینکه علاقهمند به افزایش آگاهی و بصیرت سیاسی خود هستند، در انتخاب منابع معتبر معمولاً به اشتباه میافتند؛ اغلب به این دلیل که استعمارگران و سودجویان، اخبار و اطلاعات را تحریف میکنند و یا در حجم زیاد و بهطور ضدونقیض طوری ارائه میدهند که مردم دچار اغتشاش فکری شوند و قادر به درک واقعیات نباشند. همانطور که پیشتر ذکر شد، رسانهها (هم سنتی هم مدرن) عموماً تحت مالکیت یا نفوذ زرسالاران و نخبگان استعمارگر هستند و در کنترل افکار عمومی درراستای اهداف و منافع شرکتهای بزرگ چندملیتی و نظام سرمایهداری نقش غیرقابلتصوری ایفا میکنند؛ بنابراین افزایش آگاهی و بصیرت سیاسی و شناخت درست عموم مردم از رسانهها و شیوههای کنترل ذهن و جنگ شناختی، مهمترین عامل بازدارنده در مقابل کنترل و فریب افکار عمومی و مؤثرترین روش برای شناسایی علل واقعی معضلات جهان و حل آنها است؛ و باید تأکید شود تا مردمفریب میخورند و دروغ استعمارگران را باور میکنند، مشکلات باقی خواهد بود. بعد از سالها بحث و صحبت درباره مسائل تربیتی، فرهنگی، مذهبی و سیاسی با اقشار مختلف در دانشگاهها و در سطح اجتماع، ضمن اذعان بهضرورت توجه به تفاوتهای فردی و فرهنگی و امکانات و شرایط در امر انتخاب روش مناسب اطلاعرسانی، به این نتیجه رسیدهام که در بیشتر موارد، مؤثرترین روش آگاهی بخشی، تبیین و تذکر موضوعهای مختلف بهطور موردی و مختصر و معرفی منابع و تشویق افراد به پیگیری مسائل موردنظر است. بحث طولانی و خستهکننده، به دلایل مختلف، ازجمله عدم دقت و تمرکز کافی مستمعین و یا عدم اشراف آنها به اطلاعات زمینهای و اتلاف وقت و انرژی، چندان نتیجهبخش ناست. شناخت کافی از مطالب و مسائل گسترده سیاسی، اجتماعی و دینی و رفع شبهات، معمولاً مستلزم صرف وقت زیاد و تعمق و تفکر هدفمند به مدت طولانی است؛ بنابراین، ضمن سپاس، از همهکسانی که در امر روشنگری و آگاهی بخشی حضور فعال دارند یا علاقهمند هستند، خاضعانه درخواست دارم، برای استفاده بهینه از وقت و انرژی ارزشمند خود، بهجز درشرایطیکه بحث و مواجهه ضروری و مؤثر بهنظر میرسد، از مجادله و توضیح طولانی خودداری کنند و با شرحی ساده و مختصر، مشتاقین یا منتقدین را به بررسی منابع و سایتهای کثیری که امروزه به لطف تکنولوژی در دسترس همگان است، تشویق و هدایت کنند. از خداوند برای همه دوستداران بشر و فعالان و طرفداران صلح و ثبات و عدالت، سلامتی و پیروزی درخواست دارم.
اکبر فیجانی/ دیپلماسی ایرانی