چگونه برخی کتابفروشیها «محبوب» شدند؟
کتابها میتوانند شما را با خود به سرتاسر جهان ببرند؛ بنابراین، قطعاً ارزش سفر برای خرید را دارند. بهترین کتابفروشیها فقط کتاب نمیفروشند؛ بلکه دارای تاریخی هستند که ازسوی کتابشناسان اداره شده و فرهنگ ادبی را در هر قفسهای گنجینه کردهاند. بهگزارش بهاره گلپرور (ایبنا)؛ دراینمقاله چند کتابفروشی مشهور دنیا که پیشازاین کمتر به آن پرداختهایم، معرفی خواهیم کرد.
شهر نیویورک را تصور کنید: وقتی در آن ۴۸ کتابفروشی بزرگ و معروف در بخش پنجبلوکی از خیابان چهارم قرار داشت. منطقهای که به «راسته کتاب» معروف بود. اینجا بود که یک مهاجر لیتوانیایی بهنام بنجامین باس، «استرند» را سال ۱۹۲۷ تأسیس کرد. اکنون این فروشگاه، تنها کتابفروشی از راسته کتاب است که به فعالیت خود ادامه میدهد؛ دلیلش ایناستکه ظاهراً خانواده باس با خانوادهای که مالک بسیاری از ملکهای این بلوک بودند، رابطه خوبی داشتند. این کتابفروشی با کتب ۱۸مایلی خود بهشهرت رسید. سال ۱۹۵۶، فِرِد باس (پسر بنجامین) اداره این کتابفروشی را برعهده گرفت و سال بعدش، فروشگاه را به مکان فعلی خود منتقل کرد. درحالحاضر، «استرند» نهتنها بهدلیل انتخاب بسیارزیاد کتب جدید، دستدوم و کمیاب؛ بلکه بهخاطر فروش کتابهای مناسب با دکوراسیون داخلی مشهور است. فرد باس اوایل ۲۰۱۸ درگذشت و دخترش (نانسی)، اکنون مالک این کتابفروشیست. یکی از کارمندان این کتابفروشی میگوید: «استرند، بخشی از نسل منقرضشده کتابفروشیها در نیویورک است. بهترین طیف کتب دستدوم؛ ازجمله آثار اخیراً منتشرشده را داریم؛ همچنین بهترین و متنوعترین انتخاب کتاب هنری را در نیویورک و احتمالاً در جهان داریم». این کتابفروشی در آینده چطور ادامه میدهد؟ آنطورکه «کریستوفر بونانوس» در مجله «نیویورک» (۲۰۱۴) گفت: «وقتی سراغش میروید، استرند، یک تجارت املاکومستغلات است که ازسوی یک کتابفروشی اداره میشود. وقتی یک کسبوکار بیشتر بهایندلیلکه صاحبانش آنرا دوست دارند به حیاتش ادامه میدهد، نسل بعدی نیز باید آنرا بههماناندازه دوست داشته باشد؛ وگرنه سراغ راه بهتری برای گذران زندگی میروند. اگر نانسی بماند، استرند میماند. اگر بچههایش هم اینکار را بکنند، مدت بیشتری باقی میماند».
یکی از مشهورترین پاتوقهای فرهنگی سانفرانسیسکو، «سیتی لایتز» سال ۱۹۵۳ ازسوی لارنس فرلینگتی و پیتر دیمارتین (هردو شاعر) تأسیس شد و نام فروشگاه را بهنام فیلم چارلی چاپلین، نامگذاری کردند؛ دیمارتین پس از دوسال سهم خود را فروخت. «سیتی لایتز» تنها یک کتابفروشی نیست؛ بلکه بنایی ادبی تاریخیست و نقش مهمی در جنبش «بیت» ایفا کرد. این فروشگاه بهگفته صاحبانش؛ اولین کتابفروشی «تمامشومیز» است. الین کاتزنبرگر؛ مدیر اجرایی آن میگوید: «این یک حرکت عمداً دموکراتیک بود درزمانیکه بیشتر کتابها هنوز فقط با جلد گالینگور فروخته میشدند. جلدهای شومیز باکیفیت آنزمان جدید و عمدتاً خارج از قفسه مجلات بودند. درآنزمان کتابفروشیها در سانفرانسیسکو، همانند ساعت کاری بانکها باز بودند و به مشتریان در مرکز شهر خدماترسانی میکردند و فضا برای نویسندگان و خوانندگان جوانی که میخواستند مکانی برای اجتماع و تعامل با کتابها و یکدیگر باشند، چندان خوشایند نبود؛ پس ایده تأسیس یک محل ملاقاتی ادبی با گشایش سیتی لایتز ایجاد شد». اینجا همانند کتابفروشی «شکسپیر و شرکا» فقط یک نقطه ملاقات برای بسیاری از مشتریان بااستعداد خود نبود؛ بلکه ناشر نیز بود: این فروشگاه «زوزه» نوشته آلن گینزبرگ را سال ۱۹۵۶ منتشر کرد که با جنجالهایی همراه بود. ازآنزمانتاکنون، این محل یک نقطه توریستی مهم است. در ۲۰۰۱، سانفرانسیسکو این محل را یک نقطهعطف تاریخی رسمی نامید.
دلیلی وجود دارد که مردم، «شهر کتاب» را بهایننام مینامند؛ پاولز بهادعای صاحبان آن؛ بزرگترین کتابفروشی مستقل جهان است و یک بلوک کامل شهر را اشغال کرده. آن یک تجارت خانوادگیست. مایکل پاول اولین کتابفروشی خود را با وام ۳000دلاری ۱۹۷۰ در شیکاگو تأسیس کرد. یکسالبعد پدر او، والتر پاول از اینکار در شیکاگو استقبال کرد و آنقدر آنرا دوست داشت که کتابفروشی خود را در پورتلند افتتاح کرد. سریعاً مایکل به پدرش پیوست و حال، فروشگاه توسط دختر مایکل (امیلی) اداره میشود. میریام سانتز؛ مدیرعامل آن میگوید: «حدود یکمیلیون کتاب در فروشگاه اصلی خود؛ شهر کتابها داریم؛ فکر نمیکنم کتابفروشی دیگری دراینباره بتواند به عدد ما نزدیک شود؛ اما مسئله، مقدار نیست. یکمیلیون کتاب از بهترینها انتخاب کردهایم. این یک دستاورد است؛ چون هرروز تعدادی را میفروشیم و باید دائماً بهترین کتابها را برای جایگزینی در قفسههای خود انتخاب کنیم».
درواقع، شهر کوچک هیآنوای باید بهعنوان یک کتابفروشی معروف بهحساب بیاید؛ قفسههای آن صرفاً ازسوی خیابانها و کافیشاپها تقسیم شده. اینشهر با حدود ۴۰ کتابفروشی در یک شهرک، مشهورترین شهر بین تمام «شهرهای کتابی» است. شهری با ۱۴۰۰نفر و همچنین جشنواره ادبی سالانه Hay-on-Wye که تعداد زیادی گردشگر را جذب میکند. اگر انتخاب خود را محدود کنیم؛ یکی از بهترین جاذبههای کتابخوانی، کتابفروشی «آنِستی» است که از دهه ۶۰ بهاشکال مختلف وجود داشته است: مجموعهای بزرگ از کتابها در فضای باز که هرکدام یکیورو (جلد شومیز ۵۰پوند) قیمت دارند و میتوانید قفسههای کتاب را بدون مزاحمت کسی بگردید؛ جعبهای نیز برای شما قرار دارد که هزینه کتاب را میتوانید در آن قرار دهید که به خیریه Hay Castle Trust میرسد.