ذرهبین
گزارش «الجزیره» از شکست اسرائیل در ایران
سایت خبری-تحلیلی الجزیره در گزارش «چطور اسرائیل در ایران شکست خورد» نوشت: اسرائیل پس از ۱۱روز بمباران بیوقفه در ایران به چه دستاوردی رسید؟ بهگزارش فاطمه کلانتری (ایرنا)؛ در ادامه این نوشتار آمده است: بنیامین نتانیاهو؛ نخستوزیر اسرائیل، در بیانیهای که آتشبس را تأیید میکرد، ادعا کرد که اهداف اسرائیل محقق شدهاند. چنین ادعایی، بهبیان ملایم، مشکلدار بهنظر میرسد؛ در آغاز این جنگ کوتاهمدت، او دو هدف «نابودی برنامه هستهای» و «تغییر رژیم» را اعلام کرده بود. آیا برنامه هستهای نابود شد؟ پاسخ بهاحتمالزیاد منفی است. بهنظر میرسد ایران مواد شکافتپذیر را از تأسیسات فردو که توسط ایالاتمتحده موردحمله قرار گرفت، خارج کرده است. این ذخایر مهمترین بخش برنامه هستهای هستند، پس «نابودی» ظاهراً با شکست مواجه شده است. آسیب احتمالی که اسرائیل به برنامه هستهای ایران وارد کرد چیست؟ اینموضوع نیز نامشخص است. اسرائیل موفق شد ایالاتمتحده را متقاعد کند تا بااستفادهاز بمبهای سنگرشکن، تسلیحات نفوذگر عظیم (MOPs)، به تأسیسات هستهای ایران حمله کند اما ایالاتمتحده کمک چندانی به تهاجم اسرائیل نکرد. ارزیابی میزان تخریب دشوار است زیرا بعید است ایران اجازه دسترسی خارجی را بدهد. آیا اسرائیل در ایران «تغییر رژیم» ایجاد کرد؟ پاسخ کوتاه ایناستکه کاملاً برعکس عمل کرده است. اسرائیل تلاش کرد با کشتن رهبران نظامی ساختارهای امنیتی مختلف ایران، قیامی علیه رژیم برانگیزد. این استراتژی مبتنیبر اعتقاد راسخ اسرائیل است که بهترینراه برای بیثباتکردن دشمن، ترور رهبران ارشد است. اینروش هرگز موفق نبوده است. تنها استثنای احتمالی، تأثیر شهادت سید حسن نصرالله بر حزبالله در لبنان بود اما اینموضوع شدیداً به پویاییهای سیاسی داخلی لبنان مرتبط بود. در همه موارد دیگر، ترورهای اسرائیل نتوانستهاند تغییر سیاسی عمدهای ایجاد کنند. درمورد ایران، این ترورها باعث شد مردم حول دولت متحد شوند. اسرائیل فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (IRGC) که شاید قدرتمندترین عنصر در سیاست کنونی ایران باشد را ترور کرد. بااینحال، بسیاری از ایرانیانی که خود را مخالف سرسخت جمهوری اسلامی و بهویژه سپاه میدانند، از آن حمایت کردند. ایرانیان دیدند که کل ایران و نهفقط «ساختار سیاسی»، موردحمله قرار گرفته. تلاشهای اسرائیل برای بمباران «نمادهای رژیم» تنها اوضاع را بدتر کرد. بمباران «روزشمار نابودی اسرائیل» که اسرائیلیها اغلب از آن بهعنوان نشانهای از تعهد ایران به نابودی اسرائیل استفاده میکنند، صرفاً اقدامی مضحک بود. بمباران شبکه دولتی صداوسیمای ایران (IRIB) پوچ بود. اسرائیل ادعا کرد ایناقدام برای محدودکردن تلاش رژیم برای انتشار پروپاگاندا انجام شده است. همانطورکه بسیاری از اسرائیلیها اشاره کردند، این بمباران به ایرانیان بهانهای داد تا ایستگاههای تلویزیونی اسرائیل را نیز تهدید کنند. اگر اسرائیل نتوانست اهداف اعلامشده جنگ خود را محقق کند، آیا دستکم موفق شد جهان را پشتسر خود متحد کند، افکارعمومی را از غزه منحرف کند و دوباره اسرائیل را بهعنوان مبارزی برای هدفی عادلانه معرفی کند؟ اینموضوع دربهترینحالت مشکوک بهنظر میرسد. درست است که ترامپ؛ رئیسجمهور ایالاتمتحده و آمریکا به تأسیسات هستهای ایران حمله کردند. بااینکار، آنها چندین قانون مهم بینالمللی را نقض کردند. این احتمالاً پیامدهای بلندمدتی خواهد داشت. بااینحال، ترامپ به جنگ در کنار اسرائیل نپیوست. بلافاصله پس از حمله، بمبافکنهای استراتژیک به ایالاتمتحده بازگشتند. ترامپ پیش و پس از بمباران، بارهاوبارها تمایل خود را برای توافقی بین ایالاتمتحده و ایران، تکرار کرد. بهنظر میرسد رئیسجمهور ایالاتمتحده به اسرائیل کمک کرد تا منافع خود و متحدانش در خلیجفارس را تأمین کند. درحالیکه چندین رهبر جهان بهویژه فردریش مرتس، صدراعظم آلمان، سریعاً از حملات ایالاتمتحده و «حق اسرائیل برای دفاعازخود» حمایت کردند، هیچکس فهرست سختگیرانه مطالبات اسرائیل را که شامل اینبودکه ایران بههیچوجه نباید قادر به غنیسازی اورانیوم باشد، نپذیرفت. جهان به فرمول «عدمتولید سلاح هستهای» بازگشت که ایران پیشتر اعلام کرده بود مایل به رعایت آن است. ازنظر تحولات عملیاتی خاورمیانه، بهنظر میرسد جهان ایران را شریکی مشروع برای تجارت میداند. این یک شکست برای اسرائیل و یک پیروزی برای ایران است. خسارات بسیار واقعی به قلب اسرائیل نیز باید درنظر گرفته شود. اسرائیل بهسرعت برتری هوایی بر ایران را بهدست آورد و تقریباً بهدلخواه خود حمله کرد. بااینحال، موشکهای ایرانی بارها موفق شدند به سیستم دفاع هوایی مشهور اسرائیل نفوذ کنند، به قلب اسرائیل و کل اینکشور ضربه بزنند، آنرا بهحالت تعطیل درآورند و تعداد بیسابقهای تلفات و همچنین تخریب گسترده بهبار آورند. اسرائیل با کمبود موشکهای رهگیر مواجه شد و امیدی به تأمین فوری نداشت. اقتصاد اسرائیل بهسرعت درحالتوقف بود. این نیز پیروزی دیگری برای ایران بود. ایران از جنگ، زخمی و بمبارانشده بیرون آمد، صدها تلفات متحمل شد و از بمباران بیوقفه در کل کشور آسیب واقعی دید؛ اما جمهوری اسلامی در برابر نیروی عظیم اسرائیل فرونپاشید. موشکهای ایرانی به هدف اصابت کردند، تصویر ایران مخدوش نشد، بیشتر جهان ایران را قربانی حمله اسرائیل دید و گزینههای ایران برای پاسخگویی بهشدت محدود نشد. ایران با هشدار قبلی درباره «تلافی» برای حمله ایالاتمتحده به پایگاه نظامیاش در قطر، باموفقیت تنش را کاهش داد. ایران بهاندازهکافی قدرتمند بود که ترامپ را متقاعد کرد به اسرائیل هشدار دهد که پس از نقض ظاهری آتشبس، حمله نکند. ایران همانطورکه ترجیح میدهد، همچنان «پابرجا» و با پتانسیل برای آینده ظاهر شد.