تغییر سلیقه خرید آثار هنری با ورود نسل زد به بازار
فروش سه خانه حراج هنری در ششماههاول ۲۰۲۵ نسبت به مدت مشابه سال قبل ششدرصد و در چشماندازی وسیعتر فروش حراجیهای مختلف بعد از سهسال پیاپی کاهش نسبت به سال ۲۰۲۲، بیش از ۴۴درصد کاهش یافته. بهگزارش منصوره شوشتری (ایرنا)؛ پایگاه اطلاعرسانی شبکه خبری سیانبیسی گزارش دارد که فروش حراجهای هنری برای سومینسالمتوالی کاهش یافته است؛ درحالیکه سوداگران بازار هنر، گردآورندگان و صاحبان خانههای حراج چشمانتظار بحرانهای عمیقتر در بازار هنر هستند.
طبق گزارش شرکت انگلیسی «آرتتاکتیک» (تحلیلگر بازار هنر)، فروش حراجیهای ساتبیز، کریستیز و فیلیپس طی ششماههاول سال ۲۰۲۵ (تا پایان ژوئیه/ اواسط تیر) به سهمیلیارد و ۹۸۰ میلیوندلار کاهش یافته که درمقایسهبا مدت مشابه در سال قبل کاهش بیش از ششدرصدی را نشان میدهد. همچنین مجموع فروش حراجیهای مختلف هم کمترینمیزان فروش را در حداقل یکدههگذشته (بدون احتساب همهگیری کرونا ۲۰۲۰) نشان میدهد و دراینمدت ۴۴درصد یا بیش از سهمیلیارددلار نسبت به سال ۲۰۲۲ کمتر بوده است. این کاهشها پس از کاهش ۱۹درصدی سال ۲۰۲۳ و کاهش ۲۶درصدی در سال ۲۰۲۴ رخ داده است. افزونبراین، براساساینگزارش، فروش آثار هنری پس از جنگ و هنر معاصر که موتور اصلی رشد حراجهای هنری در دهههای اخیر بوده، در نیمهاولامسال بیشتر و ۱۹درصد کاهش یافته است. گزارش یادشده بیان میدارد: تشویشهای مداوم درمورد رشد اقتصادی جهانی، تورم مستمر و افزایش تنشهای جغرافیایی سیاسی، موجب کاهش اعتماد بازار و احتیاط بیشتر سرمایهگذاران شده است. اینعوامل احتمالاً در نیمه دوم سال، بیشتر پویایی و حرکت بازار را بهچالش خواهند کشید. ویلیام گوتزمن، استاد دانشگاه آمریکایی ییل، رابطه بین قیمت آثار هنری و دارایی مالی را با بیش از ۳۰۰سال قدمت، بررسی کرده و دریافته «همبستگی زیادی» بین این دو مفهوم وجود دارد. او در مقالهای باعنوان «بررسی سلیقه، هنر و بازارهای مالی درطول سهقرن» نوشت: تقاضا برای هنر با ثروت مجموعهداران هنری افزایش مییابد؛ اما بااینکه دارایی مالی اکنون در بالاترین حد قرار دارد، این رابطه قدیمی و مستقیم افزایش فروش آثار هنری با دارایی همبستگی از بین رفته است. درصد رفاه ثروتمندان در بالاترین سطح خود قرار دارد؛ طوریکه ۱۰درصد آمریکاییها از زمان همهگیری کرونا ۳۷ تریلیوندلار به ثروت خود اضافه کردهاند. گوتزمن دو توضیح برای این واگرایی بیان میکند؛ یا افت بازار هنر یک انحراف موقت است و امسال یا سال آینده دوباره به حالت عادی برمیگردد، یا بازار هنر درحالگذر از یک تغییر ساختاریتر است. اگر این تغییر بنیادین درحالوقوع باشد، ریشه در تغییرات اساسی مفهوم ثروت و ثروتاندوزی دارد. بازار هنر طی چنددهه، عمدتاً دست بیبیبومرها (متولدان دهه ۴۰، ۵۰ و ۶۰ میلادی) بود که با افزایش ثروت در دهههای ۸۰، ۹۰ و ۲۰۰۰ مجموعههای هنری بزرگی را جمع کردند؛ اما بسیاری از آنها اکنون کمتر خرید میکنند یااینکه تنوع خریدهای خود را کاهش دادهاند. البته تعداد فزایندهای از آنها بهطورکلی درحالترک بازار هنر هستند و مجموعههای بزرگ خود را میفروشند، زیرا فرزندان و وراثشان هنر را نمیخواهند. همچنین ازدیگرسو، نسل جدید ثروتمندان یعنی نسل هزاره و نسل زد/Z در دنیایی دیجیتالیتر بزرگ شدهاند و ممکن است همان علاقه را نسبت به نقاشیهای هنرمندان قرن بیستم نداشته باشند. ازآنجاکه انتظار میرود بیش از ۱۰۰تریلیوندلار ثروت عمدتاً از نسل بیبیبومرها به نسل بعدی منتقل شود، برخی کارشناسان میگویند بازار هنر ممکن است نشانههایی از تغییر ساختاری و بحران اساسیتر را نشان دهد. خانههای حراج برای تطبیقدادن خود بااینشرایط و همگامشدن بیشتر با فروش برخط، اقلام لوکس و پیشنهادهای ارزانتر هستند. طبق گزارش آرتتاکتیک فروش حراجها در رده کالاهای لوکس؛ شامل جواهرات، کیفهای دستی، ساعت و یادگاریهای ورزشی در نیمهاولسال یکدرصد بیشتر شده، بااینکه فروش آثار هنری کاهش یافته است. همچنین مجموعهداران جوان علاقه زیادی به آثار و اشیای هنری با قیمت زیر ۱۰۰هزاردلار دارند و بیشترین رقابت برای آثار کمتر از ۵۰هزاردلار است و گزارش بازار جهانی هنر آرت بازل، نشان میدهد فروش آثار با قیمتهای بالای ۱۰میلیوندلار، سال گذشته ۳۹درصد کاهش و فروش آثار با قیمت کمتر از ۵۰۰۰دلار ۱۳درصد افزایش یافت. بانی برنان؛ مدیرعامل خانه حراج کریستیز، مأموریت اصلی این خانه حراج را ارائه اشیای موردنیاز مشتریان امروزی با قیمت مناسب؛ بهویژه برای نسل جدید مجموعهداران خواند و گفت: امسال ۸۰درصد از پیشنهادها به این خانه حراج بهصورت برخط و تقریباً یکسوم از پیشنهادهای منجر به فروش نیز ازطرف خریداران نسل هزاره یا نسل زد ارائه شده است.