یادداشت
تالابها برای آینده: معیشت پایدار
حدود 10سال پیش همه چیز متفاوت بود. قایقها در آب بودند. ماهیگیران در قایقهای خود مشغول ماهیگیری بودند. همه جا سبز بود. این صحنهها مانند یک اثر هنری بود. هامون زنده بود. اینها خاطرات حسن، یکی از ساکنان دریاچهی هامون است. هامون مجموعهای از سه رود است یا بود که در نزدیکی مرز افغانستان و جنوب شرق ایران قرار دارد. حسن در ادامه میگوید: «امروز اما وضعیت متفاوت است. همه جا را خشکسالی فرا گرفته. قایقها بلا استفاده شدهاند. خانههای ما در شن و ماسه فرو رفته. ما برای امرار معاش خود دچار مشکل هستیم. به دلیل این فاجعه زیستمحیطی تمام دوستان و اعضای خانواده من به شهرهای دیگر مهاجرت کردهاند. آب دیگر از سمت افغانستان به ایران وارد نمیشود و ظاهرا همه چیز تمام شده است.» مشکلات حسن ریشه انسانی دارند. آب از بالا دست بسته شده و زندگی او را تحت تاثیر قرار داده است. اما، این داستان تنها مختص هامون نیست. در طی حدود 3سالی که در ایران زندگی کردهام، این افتخار را داشتهام که تقریبا به تمامی استانهای زیبای کشور سفر کنم. در دریاچهی ارومیه، من عواقب ناشی از مصرف بیش از اندازه آب را از نزدیک دیدم. توسعه کنترل نشده و مصرف بیش از اندازه باعث شده تا آب دریاچه به مقدار بسیار زیادی خشک شود. مانند دریاچهی آرال در آسیای مرکزی. از صحنههایی که دیدم متاثر شدم. من در محیطی خشک، سرشار از نمک و سفید ایستاده بودم که روزگاری دریاچهای با ابهت و زیبا بود. دیدن این صحنه من را شوکه کرد. من میتوانستم نمک را در دهانم حس کنم.
با خودم فکر میکردم زندگی برای مردم این منطقه با این همه نمکی که در هوا هست چگونه میتواند باشد؟ چه اتفاقی برای محصولات کشاورزی این منطقه میافتد؟ و چه اتفاقی برای میوههایی که مزه شوری میدهند و در کنار جاده افتادهاند، میافتد؟ اینها همه گوشه چشمی از مشکلاتی است که انسانها آنها را پدید آوردهاند. آیندهای گرمتر و خشکتر که در انتظار خاورمیانه است این شرایط را بدتر خواهد کرد. شرایطی که باعث به خطر افتادن امنیت انسانی خواهد شد. همه ما در تصحیح اشتباهات خود نقش داریم. برای مثال، مهندسان و معماران میتوانند به دنبال راههایی باشند تا محیط اطراف ما را پایدارتر و سبزتر کنند.
سیاستمداران باید آماده تصمیمگیریهای سخت باشند تا بتوانند محیطزیست را حفظ کنند. بازرگانان باید به فکر راههایی باشند تا محیطزیست را کمتر تحت تاثیرات منفی قرار دهد. من و شما باید بر سر میز غذا در مورد امنیت محیطزیست با فرزندانمان گفتوگو کنیم. ما باید روشهای مصرف خود را تغییر دهیم. باید در مصرف آب صرفهجویی کنیم. از سوختهای فسیلی کمتر استفاده کنیم. آموزش و آگاهی افزایی کلید حل این مشکلات است. ما باید به فرزندان خود آموزش دهیم تا از خانه خود محافظت کنند. همه ما در این راه نقشی داریم. اجازه دهید خیلی خلاصه مجددا به دریاچه ارومیه بازگردیم. سازمان ملل متحد همراه با دولت، مقامات محلی و استانی به کشاروزان آموزش میدهد که چگونه از آب کمتری استفاده کنند. آبی که ذخیره شده میتواند دریاچه را مجددا پر کند. این دریاچه به روزهای پرشکوه خود بازنمیگردد اما تا حدودی ترمیم خواهد شد. دولت ژاپن با کمکهای سخاوتمندانه خود به احیای دریاچه ارومیه کمک میکند و نشان میدهد مشکلات زیستمحیطی به مرزها محدود نمیشود و نیازمند توجهی جهانی است.
گری لوئیس- ایسنا