نگاهی به زوایای اقتصادی صنعت زیبایی در جهان
پرکردن جیب با پزهـای عـالی!
نرجس بهشتیان
در سالهی اخیر و بهطور دقیقتر پس از رکود اقتصادی اوایل دهه 20، همزمان با بهبود اوضاع اقتصادی سبک زندگی افراد هم رو بهتغییر گذاشت و برخی از امور که بیشتر در اختیار ثروتمندان و قدرتمندان بود به عرضه عمومی رسید. امروزه سبک زندگی افراد هم تحتتاثیر زندگی زیبای ثروتمندان تغییر کرده و مردم بیش از پیش پول خود را صرف امور و کالاهایی میکنند که در زندگی آنها جانبی محسوب میشوند. صنعت مد و فشن، عطر، لوازم آرایشی، زیورآلات، غذا، تفریحات غیرمعمول و موارد دیگر از جمله این صنایعی هستند که درآمدهای هنگفتی را در سالهای اخیر به تصرف خود درآوردهاند؛ تا حدیکه درآمد برخی از شرکتهای آرایشی با برخی کشورهای نفتی برابری میکند. توجه به زیبایی نهتنها در میان دختران جوان، که سالهاست در میان همه اقشار رواج دارد و همین موضوع باعث شده تا صنعت زیبایی بهعنوان یکی از پولسازترین صنایع دنیا باشد. در عین حال ورود به این صنعت سخت و پیچیده است و مانند صنعت مد و فشن مافیای خود را دارد. تولید محصول با کیفیت بهتنهایی ضامن بقا در بازار جهانی نیست و باید علاوه بر ایجاد بازار، بدانی سلیقه روز مصرفکنندگان چیست. غولهای صنعت زیبایی در یک اتحاد نانوشته هر چند سال یکبار برای افزایش فروش و تضمین سود خود اقدام به شیوع یک شیوه خاص از آرایش میکنند تا مردم مجبور شوند بهطور مداوم لوازم خود را بهروز کنند. برخلاف آنچه بهنظر میآید این صنعت زیبایی نیست که در اختیار چهرههاست بلکه این ستارگان دنیای هنر هستند که در اختیار صنعت زیباییاند و هر بار یکی از آنها برای ضمانت فروش محصولات چهره و برجسته میشود. اگر زمانی موهای مشکی و خط چشم باریک ادری هپبورن مد روز بود تا ژیوانچی به اوج شهرت خود برسد، روزگاری نیز فرم لبهای آنجلینا جولی دلیل فروش بسیاری از پروتزهای لب و محصولات آرایشی برجستهکننده شد. در واقع آنها نیاز به زیبایی را در ما ایجاد میکنند تا پولی به جیب بزنند هرچند که این پول کمی هنگفت است.
صنعت عطر:
صنعت عطر یکی از بزرگترین و قدیمیترین حرفههای زیبا، تخصصی و پولساز است. حس شامه قوی و هنر ترکیب رایحههای دلانگیز که ودیعه از پرودگار است، برخی را به ثروتهای گزاف میکشاند. جالب است بدانید که عطرسازی، شیشهسازی و جعبهسازی مخصوص به خود را هم دارد و بهطور مثال در شیشهسازی عطر اینگونه نیست که از هر جایی قابل تهیه باشد. شیشهسازی عطر خود یک هنر گران و لوکس است و حدود 70 درصد از شیشههای مورد نیاز این صنعت تنها در دره Bresle، در شمالغرب فرانسه ساخته شود. از اینروست که تشخیص عطر اصل از بدل از روی شیشه ممکن میشود. نوع رنگ مورد استفاده در شیشه و خود عطر هم حساس و مهم است که درخصوص خود این مسئله پژوهشهای بسیاری صورت گرفته است. رنگی که زیبا، ماندار، جذاب، بدون بو، بدون تغییر رایحه عطر، سالم، بهداشتی، بدون رد اثر بر روی پوست و لباس و ... از ویژگیهای ضروری رنگ مورد استفاده در این صنعت است. برای صنعت 41 میلیارد دلاری در سال 2016، پیشبینی شده که تا سال 2021 حدود هفت تا هشت درصد دیگر نیز رشد داشته باشد و به بیش از 43 میلیارد دلار برسد. این صنعت شامل تولیدکنندگان برند (از جمله شرکتهایی مانند شانل، گوچی، کالوین کلاین، کریستین دیور، پرادا، ایو سن لوران، آرمانی و ...) و تولیدکنندگان رده دوم با پرداخت حق تجاری به برندها و بهرهگیری از رایحه تولیدی آنها است که موجب ارائه عطر ارزانتر با کیفیت پائینتر میشود. عطرهای تقلبی و کپیها هم آنهایی هستند که بدون پرداخت حق تجاری به شرکت اصلی به این صنعت وارد شدهاند و بدون اینکه درآمدشان بهطور رسمی لحاظ شود، سود کلان کسب میکنند. عطر، توانسته 10 درصد از بازار زیبایی را به خود اختصاص دهد. از این 10 درصد، سهم پرفیومها 52 درصد است. در این صنعتی افرادی نیز وجود دارند بهنام مستر نویز که تنها برای بوئیدن پولهای کلان دریافت میکنند.
صنعت لوازم آرایش:
در سال 2016، بازار لوازم آرایشی و بهداشتی جهانی حدود چهار درصد در مقایسه با سال گذشته رشد داشته است. محصولات مراقبت از پوست، مراقبت از مو، آرایش، عطر، لوازم آرایش و دئودورانت و لوازم آرایشی دهان، دستهبندی محصولات اصلی از بازار لوازم آرایشی و بهداشتی هستند. جالب است بدانید 36 درصد این بازار متعلق به محصولات مراقب پوست و بیش از 23 درصد آن مرتبط با محصولات مراقبت از مو بوده است. تنها بازار محصولات مراقبت از پوست 20 میلیارد دلار در این سال سودآوری داشته است. پیشبینی میشود بازار محصولات زیبایی در سال 2022 به 429 میلیارد و 800 میلیون دلار برسد. اگر این ارقام با فروش نفت مقایسه شود متوجه بزرگی آن خواهید شد. درآمد نفتی عربستان در سال 2016 حدود 140 میلیارد دلار بوده است. درآمد اوپک در سال 2016 نزدیک به درآمد صنعت زیبایی بوده است. کمپانی L›Oréal Paris در مقام پرفروشترین برند این صنعت بهتنهایی توانسته حدود 30 میلیارد دلار سودآوری داشته باشد که از بسیار از کشورهای دارنده نفت فروش بیشتری داشته است. رشد اقتصاد جهانی و بهبود شیوه و سبک زندگی مردم باعث شتاب فزاینده صنایع زیبایی شده است. افزوده شدن مردان به جرگه مصرفکنندگان چنین محصولاتی موجب شده تا این صنعت چنین رشدی را در سالهای اخیر تجربه کند. به گفته منابع غیر رسمی حدود 5/1 میلیارد دلار لوازم آرایش در سال به ایران وارد میشود. جالب است که بدانید درآمد فروش نفت ایران سالانه بیش از 45 میلیارد دلار است و واردات کالاهای غیراساسی در این حد بیانگر بازار بزرگ صنعت زیبایی است. این مسئله خود گویای اهمیت این صنعت است. برندسازی مهمترین مولفه کسب سود در این شاخه است و تا زمانیکه یک کمپانی برند نشود حتی با ارائه بهترین محصولات نمیتواند جایگاه شایستهای داشته باشد. مافیا در این حوزه بسیار نقش پررنگی دارند و روند بازار توسعه آنها ترسیم میشود. بهجرات میتوان ادعا داشت که ایران در این صنعت جایگاه خاصی ندارد اما شاید توجه به درونزایی اقتصاد و خرید کالاهای داخلی موجب شود تا صنایع داخلی بتوانند در حوزه داخلی به سود خوبی برسند.