نوستالژی صداهای به یادماندنی به روایت دوبلورها
صداهایی که به کارتونها جان بخشیدند پایتخت
میتوان گفت دوبله انیمیشن در این سالها نهتنها رونق خود را حفظ کرده، بلکه به اوج رسیده و بهترین صداپیشگان تاریخ دوبله ایران با تیپسازی هنرمندانه و منحصر بهفرد توانستند بهترین کارهای خودشان را به گنجینه دوبله انیمیشن ایران اهدا کنند. در طول این سالها، دوبلورهای حرفهای کارتونها را دوبله میکنند و هرکدام با بهرهبردن از صدای زیبایشان، صداسازی میکنند و به شخصیتهای غیرواقعی کارتونها روح و جان میدمند. با وجود آن که مخاطبان عام این تصور را دارند که دوبله کارتون کار ساده و راحتی است اما باید بر این مسئله تاکید کرد که به هیچوجه کار آسانی نیست و باید دوبلورها متناسب با قیافه انیمیشن تیپسازی و به گونهای صحبت کنند که دیالوگها با حرکات لب و دهان انیمیشن هماهنگ باشد. در این مقوله به بررسی شخصیتهای دوبلورهای انیمشین میپردازیم.
دخترکان فانتزی
زهره شکوفنده که بین همکارانش به خانم زهره مشهور است، از خردسالی وارد کار دوبله شده و تاکنون آن را ادامه داده است. در حقیقت، او با دوبله رشد کرد و بزرگ شد. شکوفنده از تواناترین و محبوبترینها در عرصه گویندگی است و تا به امروز بیش از2000 هزار اثر را گویندگی کرده است. صدای خاص او همیشه طراوت جادویی به انیمیشنها داده است. مسلما همه مخاطبان، جودی آبوت؛ دختر بازیگوشی را که همیشه صدای بلندش در مدرسه همراه با فریاد ناظم مدرسه بود، به یاد دارند. او به جای سیندرلا و سفیدبرفی در کارتون سفیدبرفی و هفت کوتوله و کارتون پوکوهانتس هم صحبت کرده است.
شاهزادهخانم مهربان
فریبا شاهینمقدم از سال 1351 وارد دنیای دوبله شد. او به خاطر جنس صدایش که کودکانه است، بیشتر به جای پسربچههای پرشروشور و دختربچههای تخس صحبت کرده است. اگر از بچههای دیروز که امروز بهارهای زیادی را پشت سر گذاشتهاند، پرسیده شود با شنیدن صدای شاهینمقدم به یاد کدام شخصیت کارتونی میافتید. بدون تردید خواهند گفت شخصیت ماریان در کارتون رابینهود، دختری مهربان و اشرافی که حاضر بود برای مردم و رابینهود هر کاری از دستش بر میآید، انجام بدهد. او در کارتون مهاجران به جای لوسیمی، موش کوهستان به جای خرگوش، چوبین به جای رن، ای کیو سان و نیک و نیکو به جای موش عینکی صحبت کرده است. شاهینمقدم در کارتون سرندی پیتی هم به جای نقش پیلاپیلا، پرندهای که مرتب این طرف و آن طرف میرفت و خبر میبرد، صحبت کرد.
بچههای تپل و بازیگوش
ایشیزاکی، همان پسربچه پرشروشور کارتون فوتبالیستها را به خاطر دارید شخصیتی دوست داشتنی که برای اغلب بینندگان حس نوستالژی دارد. شوکت حجت گوینده این شخصیت محبوب است. او کارش را در عرصه دوبله از 17 سالگی آغاز کرد و حالا خودش مدیر دوبلاژ بسیاری از انیمیشنهایی است که در مرکز پویانمایی صبا تولید میشود یا کارتونهای خارجی که از سوی صدا و سیما خریداری میشود. گرچه او خانم است، اما گویندگی صدای پسر بچههای بازیگوش و تپل را در کارتونها به عهده داشته است. او در کارتونهایی همچون سفرهای میتیکومان به جای سگارو، دور دنیا در هشتاد روز به جای نیکو و در بچههای کوه تاراک به جای آلیس صحبت کرده است.
صدای بازیگوش آقای جدی
علی همت مومیوند از گویندگان پیشکسوت است که فعالیت حرفهایاش را در دنیای دوبله از سال 1363 آغاز کرده و تاکنون ادامه داده است. مومیوند خالق صدای شخصیتهای کارتونی باب اسفنجی، گربه سگ (سگ)، ند و پنتون (پنتون)، ماجراهای نارنیا (اصلان)، داستان اسباببازی (باز، آدمک فضایی)، تنها در خانه (دزد چاق) و قصههای جزیره (الک کینگ) است. مومیوند در دوران سربازی خیلی تیپسازی میکرد و با این کار دوستانش را سرگرم میکرد.
صدای نیمی از یک شخصیت
تورج نصر از کودکی به تئاتر و کارهای طنز علاقهمند بود و طی سالهای متمادی در تئاترهای مختلفی که در مدرسه برگزار میشد شرکت میکرد و دنیای جدیدی را در این کار کشف کرد. او از 18 سالگی کار موسیقی را شروع کرد و پنج سال جاز میزد تا این که سال 1342 علاقهمند به کار دوبله شد و بعد از دو سال کارآموزی فعالیت حرفهایاش را شروع کرد و اولین حضورش در دیوید کاپرفیلد بود. او در کارتونهای مختلف از جمله پسرشجاع به جای شیپورچی، ایکیو سان به جای شوتن، جیمبو به جای کاپیتان، بلفی و لیلی بیت به جای عموی بلفی، گربه سگ به جای گربه، بارباپاپا و شهر آجیلی حرف زده است.
چند قوطی فیلم زیر پایش
ناهید امیریان، گویندهای است که صدایش برای پدران و مادران امروز، یادآور کارتونهای دوران کودکی است. خرس مهربون، دوست پسرشجاع، هاچ زنبور عسل، نل، جینا اردک کوچولوی پینوکیو، آنت در بچههای کوه آلپ، بنر در سنجاب کوچولو، اولیور توئیست، بامزی، لوسیمی در مهاجران، سندباد و فلن دخترخانواده دکتر ارنست. البته صدای امیریان هنوز هم میزبان گوشهای کودکان و نوجوانان نسل امروز است و یادآور خاطرات نسل دیروز. امیریان از سال 1338 بهواسطه پدرش راهی دنیای دوبله شد. او قبل از دوبله در تئاتر بازی میکرد و وقتی هم فعالیتش را در استودیوهای دوبله شروع کرد، هنوز خواندن و نوشتن نیاموخته بود و دوبلورها دیالوگها را به او میگفتند و امیریان آن را حفظ میکرد و میگفت، حتی چون پایش به میکروفن نمیرسید، چند قوطی فیلم زیر پایش میگذاشتند تا او بتواند گویندگی کند.
شیطنت روی ابرها
جیمبو، هواپیمای کوچکی که با سرعت جت این طرف و آن طرف میرفت و ماجراجویی میکرد با صدای مهوش افشاری به بچههای ایران معرفی شد. از دیگر نقشهای ماندگار این گوینده میتوان به گویندگی نقش پسرشجاع اشاره کرد که هر بار با یک داستان جذاب در جنگل، بچهها را سرگرم میکرد. وی از سیزده سالگی به واسطه یکی از دوستان به عطاءالله کاملی معرفی شد و بعد از یک سال کارآموزی تلاش کرد با نشستن در کنار پیشکسوتان و یاد گرفتن از آنها به کارش مسلط شود، زیرا معتقد بود دوبله فقط صدای خوب نمیخواهد، بلکه هوش، سواد و داشتن ذهن قوی هم نیاز دارد. افشاری در کارتونهای مختلف همچون خانواده دکتر ارنست به جای نقش فرانتس، میشکا و موشکا به جای موشکا، جیمبو، بچههای مدرسه والت به جای فرانچی، دختری به نام نل به جای پسر همراه برادر نل، رابین هود به جای خرگوش کوچولو صحبت کرد.
خاطرهسازی بیگلیبیگلی برای چند نسل
مجموعه بهیادماندنی گوریل انگوری نیاز به معرفی ندارد؛ یک سگ کوچک به نام بیگلی بیگلی و یک گوریل 15متری بنفش به نام انگوری که با ماشین ون خود در حال مسافرت بودند. زندهیاد اصغر افضلی و زندهیاد صادق ماهر به ترتیب گویندگی نقشهای بیگلی بیگلی و انگوری را بهعهده داشتند. این دو گوینده برای بامزه شدن این دو شخصیت کارتونی بداهه زیاد میگفتند و همین باعث ماندگاری این کارتون برای نسل دیروز و امروز است. اصغر افضلی سال 92 درگذشت، اما هرگز صدای او خاموش نشد. از دیگر کارتونهای این هنرمند میتوان به وروجک و آقای نجار به جای وروجک، کارآگاه گجت، قلعه هزار اردک و رابین هود به جای پرنس جان صحبت کرده است.
دوست ایکیوسان
ناصر نظامی از سال 1346 کارش را در دنیای دوبله شروع کرد. او از ابتدای فعالیتش در دنیای دوبله خود را به گویندگی نقشهای خاص محدود نکرد و در فیلمها، سریالها و انیمیشنها به جای شخصیتهای متفاوت صحبت کرد. ناصر نظامی راوی کارتونهایی همچون زنان کوچک و افسانه دوقلوها بوده و در کارتون ای کیوسان هم به جای شینسه صحبت کرده است. او اعتقاد دارد دوبله کارتون نسبت به فیلم خیلی سختتر است، چون برخی مواقع گوینده باید در انیمیشنهایی صحبت کند که شکل غیرمتعارف دارند، به همین دلیل باید حواس گوینده صددرصد جمع باشد.
آقای سبز مهربان
از زمانی که شروع به حرف زدن کرد، نقص بزرگی در صدای او وجود داشت؛ یک بیماری ارثی به نام لارنژیت که همان تورم تارهای صوتی است. تورمی که موجب پیچیدگی تارهای صوتیاش شده بود و از پنج سالگی به بعد آزارش میداد تا این که از دوران نوجوانی متوجه شد، میتواند با روش طب سنتی بر بیماری خود غلبه کند که حتی صدایش ماندگار هم شود. راه درمان هم سکوت مطلق بود. او یک ماه باید سکوت میکرد تا بتواند برای خودش آیندهای درخشان رقم بزند. مسلما همه ما شخصیت اسکروچ در کارتون آواز سال نو را به یاد داریم. شخصیتی خسیس که حاضر نبود به کارمندش میکیماوس در سال نو عیدی بدهد. این شخصیت با صدای محمدرضا علیمردانی ماندگار شد. او در کارتون مورچهکش به جای زاک، عصر یخبندان 4 به جای مادربزرگ سیت، ماشینها دکتر هادسون و شرک صحبت کرده است.