نقش گردشگریِ غذایی در توسعه اقتصاد چیست؟
سفر به ایران بهخاطرِ 10 دلیل خوشمزه
گردشگری غذایی، یکی از انواع جذاب و پرطرفدار مسافرتهای تفریحیست که در مناطق مختلف دنیا بهاشکال گوناگون تعریف میشود و مفهوم گستردهای دارد. نقطه مشترک همه انواع گردشگری غذایی یا جامعترین تعریف آن عبارت است از: جستوجوی غذاها و نوشیدنیهای خاص و لذتبردن از آنها در مناطق دور یا نزدیک. باوجوداینکه این فعالیت باعنوان گردشگری غذایی شناخته میشود؛ اما امتحانکردن نوشیدنیهای مختلف نیز بخش عمدهای از آن محسوب میشود. گنجاندهشدن عبارت دور یا نزدیک دراینتعریف بهایندلیل است که برای گردشگری غذایی، نیازی نیست سفری به مقصد نقاط دورافتاده در کشور محل اقامت یا سایر نقاط دنیا انجام شود. گردشگران غذا میتوانند در مناطق نزدیک به محل سکونت خود مثل محلههای اطراف و داخل شهر خود، به گشتوگذار و ماجراجویی غذایی اقدام کنند. گردشگری غذایی که امروزه به صنعت پررونقی تبدیل شده است؛ تا سال ۲۰۱۲ «گردشگری آشپزخانه» نامیده میشد؛ ولی بهدلیل ابهامداشتن و جامعنبودن این نام، دیگر از آن استفاده نمیشود. البته کلمه آشپزخانه بهخوبی مفاهیمی مثل غذا، نوشیدنی و هرچه را که به آن مربوط است، تداعی میکند؛ ولی استفاده از آن، گردشگری غذایی را فعالیتی منحصر به نخبههای هنر آشپزی و علاقهمندان آن نشان میدهد. بهترین رویه، بهکاربردن انگیزه اصلی این فعالیت؛ یعنی غذا بهعنوان نام آن است. گردشگری غذایی، یک فعالیت عمومی و همهجانبه است و تمام جنبههای غذا؛ از دستگاههای فروش خودکار و فروشندههای دورهگرد گرفته تا رستورانهای لوکس و درجهیک را پوشش میدهد و هرکسیکه بههرشکلی با غذا سروکار دارد، قسمتی از این صنعت محسوب میشود. البته برخلاف تصور جمعی؛ تحقیق تخصصی درمورد غذاهای ممتاز مناطق مختلف توسط خبرههای آشپزی، هدف اصلی گردشگری غذایی نیست و تنها شاخه کوچکی از آن بهشمار میآید. طبق تحقیقات انجامشده؛ تنها ۸.۱درصد از غذاهای سراسر دنیا موردبررسی و تائید خبرههای آشپزی قرار گرفته و بهعنوان غذای ممتاز شناخته میشوند؛ درحالیکه اکثریت مردم فقط به طعم و کیفیت غذا و نوشیدنی توجه دارند و لزوماً نیازی به صرف آن در رستورانهای گرانقیمت و با برچسب ممتاز احساس نمیکنند. گردشگری غذایی نخبهگرا نیز زیرمجموعههای متنوعی دارد و با هدف جستوجو و یافتن خوراکیها و نوشیدنیهای ممتاز مثل شکلاتهای خاص یا نوشیدنیهای کمیاب انجام میشود. نشریه «تلگراف» در گزارشی، ایران را مهد پیچیدهترین غذاهای دنیا معرفی کرده و ۱۰ دلیل خوراکی برای مخاطبانش آورده که بهواسطهآن باید به اینجا سفر کنند. نگارنده این گزارش «یاسمین خان» صاحب کتاب «آشپزی افسانههای زعفرانی»ست. او این گزارش را بعد از سفری که به ایران داشته، نوشته است. او میگوید: «با بهترشدن روابط ایران و جهان، فرصت خوبی برای سفر به این کشور فراهم شده است؛ کشوری که 19جاذبه گردشگریاش به ثبت میراث جهانی یونسکو رسیده و طبیعتش سرشار از مناظر الهامبخش است و زیباترین معماریهای اسلامی جهان را دارد».
1. تهران، مهد چلوکبابهای اصیل و ناب: تکههای تازه گوشت مرغ یا بره که روی آتش کباب میشوند و روی تپهای از برنج کرهای قرار میگیرند، از اصلیترین غذاهای ایرانیست. گوجهفرنگی کبابشده، ماست چکیده، سبزیهای تازه و خیارشور نیز همراه چلوکباب سرو میشوند.
2. سیری در گذشته با آش رشته اصفهان: در ایران به کسی که غذا درست میکند، آشپز میگویند؛ بهمعنای درستکننده آش؛ و درنتیجه، آشها یکی از اصیلترین غذاهای ایرانی بهشمار میروند. آش رشته، یکنوع سوپ خوشمزه با حبوبات، سبزیجات تازه و رشته است که همراه کشک که نوعی آب پنیر تخمیرشده است؛ با طعمی بین پارمسان و پنیر بز، سرو میشود.
3. دیزی مشهد هوش از سرتان میبرد: گوشت بره، نخود و سیبزمینی، خورشتی بهآرامی در کاسههای سفالی برای ساعتها میپزند تا نرم شده و برای خوردن آماده شوند. سپس مواد پخته را باهم میکوبند و بهشکل خمیری درمیآورند و با نان میخورند. همچنین یکقسمت از نان را خرد میکنند و داخل کاسه سفالی میریزند تا آب حاصل از پختن گوشت را جذب کنند و بعد نانهای خیسشده را میخورند. دیزی اصالتاً غذایی مشهدیست و امروزه در تمام رستورانها و کافههای این شهر برای شام و ناهار طبخ میشود.
4. توقف در کاشان و عطر گل محمدی: ایران، ۲۵۰۰سالپیش، اولین کشوری بود که از گلبرگهای گل محمدی، گلاب تولید کرد. هرساله در فصل بهار جشن گلابگیری در کاشان برگزار میشود و شما میتوانید چگونگی بهدستآوردن آب گلها را در دیگهای بزرگ پر از بخار ببینید. یکی از مطلوبترین خوراکیهایی که در یک بعدازظهر آفتابی میتوان از آن لذت برد، خوردن یک کاسه فالوده خواهد بود. فالوده، دسر شیرینیست که با گلاب، ورمیشل برنج و آبلیمو درست میشود.
5. بهشت سبزیها در تالش: یکی از زیباترین بخشهای طبیعت ایران با جنگلهای سبز انبوه و شالیزارهای برنج در نزدیکی دریای خزر در شهرستان تالش قرار دارد. ایرانیان در بهار و تابستان برای گذراندن تعطیلات خود به آنجا میروند. غذاهای اینمنطقه نیز مانند طبیعتش پر از سبزیهای مختلف و تازهاند. ترشیتره، یک غذای خوشمزه و زمردی رنگ است که با چندکیلو سبزی اسفناج، شوید، جعفری، گشنیز و پیازچه پخته میشود و با لیمو مزهدار و ترشش میکنند و در مرحله آخر، تخممرغها را هم داخلش میزنند تا بپزند.
6. در یزد شیرینکام شوید: شهر تاریخی و آجرخشتی یزد، بین دو کویر بزرگ ایران قرار دارد. این شهر با بادگیرها، آتشکدههای زرتشتیان و شیرینیهایش معروف است. شیرینیپزان در سراسر شهر بهصورت شعبهای و منظم پراکندهاند. باقلواهای بادام و کیکهای یزدی درستشده با هل، پسته و قطاب، شیرینی محلی سرخ شده که با بادام زمینی پر شده است، از معروفترین شیرینیهای این شهر هستند.
7. کیک برنج، تهچین در شیراز: ایرانیها به برنج تردشده و روغنی که در کف دیگ برشته میشود، تهدیگ میگویند و تهچین درواقع غذایی کامل است که فشردهاش کرده و بهشکل تهدیگ درمیآورند. برنج، ماست، زرده تخممرغ و زعفران را باهم مخلوط میکنند و لابهلایش مرغ یا گوشت مزهدارشده میریزند و میگذارند روی گاز تا طلایی شود. بعدازآن، قابلمه را برعکس میکنند تا غذا بهصورت کیکی و کامل از قابلمه دربیاید. تهچین در اغلب رستورانهای شیراز بهعنوان غذای ویژه ارائه میشود.
8. کوفتهقلقلیهای پرهیبت در تبریز: در شمالغربی ایران، شهر بهترین کوفتهقلقلیهای ایران قرار دارد؛ در ترکیبهای متنوع مانند کوفته بره پرشده با آلو، آلبالوهای ترش، مغز گردو، زرشک و کشمش یا کوفته پرشده با تخممرغ پخته. معروفترین کوفته که هم اسم همین شهر است؛ کوفتهتبریزی نام دارد که از بقیه کوفتهها بزرگتر و حجیمتر است و رنگش مخلوطی از زعفران و رب گوجه است.
9. غذاهای تند دریایی در بندرعباس: جنوب ایران بهدلیل آبوهوای گرم و مرطوبش و تحتتأثیر موقعیت جغرافیاییاش که یکی از راههای اصلی ارتباطی بین هند و اروپا برای تبادل ادویههای دریایی بود، غذاهای گرم و تندی دارد. بهترین قلیهمیگوها را در شهر بندرعباس میتوانید امتحان کنید؛ خورشت تندی که با گشنیز تازه، آلوچه، فلفل قرمز، سیر و میگو درست میشود. رستورانهای کنار بازار مرکزی ماهیفروشان، بهترین مکان برای خوردن این غذای خوشمزه است.
10. ضیافت میرزاقاسمی در ماسوله: روستای ۱۰۰۰ساله ماسوله، در تپههای گیلان شما را به زندگی سنتی و روستایی در ایران برمیگرداند؛ زمانیکه شغل بیشتر مردم کشاورزی بود. اینجا یکی از بهترین مناطق ایران برای خوردن غذاهای گیاهیست؛ مانند میرزاقاسمی که یکی از مشهورترین غذاهای این ناحیه است. این غذا ترکیبی از بادمجان کبابشده روی زغال و سپس سرخشده با سیر فراوان و تازه و گوجهفرنگی لهشده و مقدار زیادی روغن زیتون است.