«هنردرمانی» و کاهش استرس
شهلا اسلامی
«هنردرمانی»، روشی‌ست که در پروسه آن، هم «فرد» با خلق یک اثر هنری، حال خوبی را تجربه می‌کند و هم «افراد» با مشارکت به‌طور دسته‌جمعی در برخی فعالیت‌های هنری مانند موسیقی، بسیاری از بیماری‌های روحی، عاطفی و جسمی خود را التیام می‌بخشند. با خلق آثار هنری، فرد می‌تواند رفتارها و احساسات خود را تحت‌کنترل در‌آورد. با «هنردرمانی»، استرس و نگرانی‌ها کاهش یافته و خودآگاهی و عزت‌نفس افزایش می‌یابد. هنردرمانی به افراد با آسیب‌های شخصیتی و روانی اجازه می‌دهد تا با خلق آثاری در فیلدهای مختلف هنری احساسات و عواطف خود را بهتر و بیشتر شناخته و اعتماد‌به‌نفس لازم را به‌دست آورده و روند درمان را در خود بهبود بخشند. «هنردرمانی» در بالا‌رفتن و افزایش خودآگاهی نیز تأثیر‌گذار بوده و باعث توسعه فردی و توسعه انسانی و اجتماعی و همچنین مهارت‌ها و عملکردهای شناختی فرد می‌شود. هرچند در «هنردرمانی» بیشتر از قالب‌های سنتی هنر مانند نقاشی، طراحی، عکاسی، مجسمه‌سازی و… استفاده می‌شود؛ اما امکان استفاده از سایر شکل‌های هنر مانند هنرهای اجرایی و … نیز راهی مناسب برای ابراز درونیات افراد است. درواقع، دنیای هنر بسیار گسترده است. به‌واسطه «هنردرمانی» می‌توان به بهبود عاطفی و روحی بیمار کمک کرد. «هنردرمانی» باعث کاهش َتنش و استرس می‌شود و به خوددرمانی کمک شایانی می‌کند. نکته قابل‌وجه این‌است‌که «هنردرمانی» صرفاً برای بیماران استفاده نمی‌شود؛ بلکه همه افراد می‌توانند به کمک آن به کشف خود بپردازند و توانایی‌هایشان را افزایش دهند. برای استفاده از «هنردرمانی» و بهره‌گیری از ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن هیچ‌گونه استعداد خاصی لازم نیست. به‌عبارت‌دیگر؛ نباید از ابراز خود واهمه داشت؛ هرچند شاید در ابتدای فرایند خلاق، این روش کمی عجیب به‌نظر برسد؛ اما بعد از مدتی به آن عادت می‌کنید. علت غریب‌بودن «هنردرمانی» در آغاز فرایند، ناآشنایی بیشتر افراد با برقراری ارتباط با اطرافیانشان از طریقی به‌غیراز واژگان و کلمات است. در هنردرمانی، هدف خلق شاهکاری هنری نیست؛ بنابراین وقتی فرد می‌‌آموزد که در قالب جدیدی از ارتباطات، خود را معرفی و مطرح کند، به آرامش دست می‌یابد و روند درمانی‌اش سریع‌تر پیش می‌رود. «هنردرمانی» به افراد کمک می‌کند تا خود را ابراز کنند؛ احساسات‌شان را کشف کنند؛ وسواس‌ها و عادت‌هایشان را ترک کنند و عزت‌نفس خود را بهبود ببخشند. «هنردرمانی» برای کودکان معلول بسیار مفید است برای مبتلایان به اوتیسم، ام اس، اسکیزوفرنیا و تقریباً برای همه افراد، مناسب و مؤثر واقع می‌شود. احتمالاً شما هم آرامشی حاصل از نقاشی‌کشیدن یا شنیدن موسیقی را تجربه کرده‌اید. همه این‌ها به‌خاطر ویژگی‌های درمانی و آرامش‌بخش هنر است. نقاشی‌کردن، نواختن موسیقی، آواز‌خواندن و رنگ‌آمیزی و مجسمه‌سازی با گل و سفال از‌جمله کارهایی هستند که باعث آرامش می‌شوند. اثرگذاری این امور، بزرگ و کوچک نمی‌شناسد و موجب آرامش می‌شود؛ پس از انجام آن‌ها نهراسید و دل را به دریای هنر بزنید. «هنردرمانی» به بهبود روند تمام بیماری‌ها کمک می‌کند. مثلاً افراد مبتلا به سرطان، فشار، استرس و غم زیادی را متحمل می‌شوند. هنر برای این‌دسته از افراد امکان ابراز احساساتی را که در سینه‌اشان سنگینی می‌کند، فراهم می‌کند. درنظر داشته باشید که حتی اگر از «هنردرمانی» برای درمان بیماری‌های مختلف استفاده نشود، همچنان روش مناسبی برای کاهش فشارها و استرس‌های عادی‌ست.