خشکسالی منظم چیست؟
هواشناسان خشکسالی را بارش كمتر از حد معمول كه منجر به تغییر الگوی آب و هوایی میگردد، تعریف میکنند؛ بنابراین خشکسالی ازنظر هواشناسی به حالتی از خشكی ناشی از كمبود بارندگی گفته میشود. تعریف خشکسالی از دیدگاه هواشناسی در كشورهای مختلف و در زمانهای مختلف متفاوت است. از دیدگاه اقلیم شناسان خشکسالی یك پدیده طبیعیست كه در اثر تغییرات الگوهای آب و هوایی ناشی از كاهش بارش باران كمتر از حد معمول خودبهخود بهوجود میآید و ادامه آن موجب عدمتعادل اكولوژیكی و هیدرولوژیكی میشود، از دیدگاه كشاورزی زمانیکه رطوبت خاك از نیاز واقعی محصول كمتر باشد و منجر به خسارت در محصول شود خشکسالی اتفاق افتاده است، بهطورکلی تشخیص زمان آغاز و خاتمه خشکسالی مسئله بسیار مشكلی است. زمان آغاز خشکسالی عمدتاً» به تعریف مورداستفاده وابسته است، اینزمان با توقف آخرین بارش مفید آغاز نمیشود، بلكه ممكن است تا زمان اتمام ذخیره رطوبت خاك طول بکشد. در این حالت نیز بارشهای هرچند اندك در زمان آغاز خشکسالی، پیچیدگی خاصی پیدا میكند، بنابراین در حالت كلی میتوان گفت زمان آغاز خشکسالی، زمانی است كه ذخیره رطوبتی چه در محیط خاك (خشکسالی كشاورزی) و چه در مخازن آبی (خشکسالی هیدرولوژیك) تمامشده باشد. پایان خشکسالی نسبت به زمان آغاز محسوستر است. در كشاورزی، پایان خشکسالی، زمانی است كه بارش باران، رطوبت موردنیاز خاك را تأمین نماید. در هیدرولوژی، زمانیکه جریان رودخانه مجدداً؛ به جریان افتاده و مخازن زیرزمینی تغذیه مجدد شوند زمان پایان خشکسالی درنظر گرفته میشود. زمان آغاز تا پایان خشکسالی كه بهعنوان دوره تداوم خشکسالی درنظر گرفته میشود یكی از ویژگیهای اساسی خشکسالی محسوب میشود. از دیگر عوامل مؤثر در افزایش خشکسالی بهرهبرداری بیرویه از آبهای زیرزمینی است. استفاده زیاد از آبهای زیرزمینی برای بالابردن سطح زیرکشت فشار زیادی را بر منابع آب زیرزمینی وارد ساخته و این افزایش فشار باعث افت بسیارزیاد سفرههای آب زیرزمینی می¬گردد؛ بنابراین بالابردن آگاهیهای عمومی درمورد دسترسی مناسب و بهینه به منابع آب شرب از برنامههایی است که میتواند در مقابله و کاهش اثرات خشکسالی مؤثر باشد.
محمدمتین علیاکبری/ پایه ششم/ دبستان قرآنی میثاق شهرستان مهولات
سال تحصیلی: 1401-1400