لباس‌های آب رفته از رکود نساجی

چرا حال و  هوای نساجی ایران کاملا ابری است؟ این سوال و صدها سوال این چنینی از صنعت هزار ساله نساجی ایران دل هر ایرانی را به درد می‌آورد که چرا صنعتی با این قدمت باید سقوط کند. سابقه این صنعت در کشورمان به هزاران سال پیش برمی‌گردد، نخستین ابزار ریسندگی در نزدیکی بهشهر در غار کمربند ایران پیدا شده است که قدمت آن به 7هزار سال پیش از میلاد مسیح می‌رسد. همچنین مورخان تأیید می‌کنند که در زمان اشغال ایران به دست اسکندر مقدونی وی لباس ایرانی بر تن داشت است. متأسفانه با حمله لشکریان مغول و خرابی و ویرانی‌هایی که در کشور ما به وجود آوردند، پای چینی‌ها به کشور ما باز و لباس‌های چینی جایگزین لباس‌های زیبای ایرانی شد و صنایع دوزندگی ایران را از دور رقابت خارج کردند. بعدها و در دولت‌های صفویان و به ویژه در دوره صدارت امیرکبیر در عهد قاجاریان نساجی در ایران احیاء شده و لباس‌های زیبا و دستباف جای لباس‌های بی‌کیفیت چینی را گرفت و به تدریج صنعت نساجی ایران در کشورهای همسایه نیز مشتریان فراوانی جذب کرد تا جایی که در رژیم گذشته کارخانه‌های مهمی چون نساجی بهشهر و نساجی قائم‌شهر تولیدات خود را از 5 و 17میلیون به 24 و 30میلیون متر رساندند و همزمان با آن کارخانه تولید چیت تهران نیز با اقبال عمومی روبه‌رو شده تا جایی که تولید آن از 5میلیون به 36میلیون متر ارتقاء پیدا کرد. در کنار این کارخانجات صنایع نساجی به سرعت پیشرفت کرده و کارخانه‌های بزرگی چون مقدم، تاج، مرینوس و غیره شکل گرفته و تولیدات خود را به حدی افزایش دادند که فاستونی‌های ایران قدرت برابری با پارچه‌های مهم انگلیس و فرانسه همچون سلکا و ترگال را پیدا کرده و هزاران هزار نفر از توسعه این صنعت اشتغال پیدا کرده و روزگار را به خوبی می‌گذراندند. مواد اولیه نساجی همچون پنبه یا طلای سفید تا به حدی کشت می‌شد که به عنوان یکی از صادرات مهم ایران پس از نفت توانست خود را مطرح کند. متأسفانه این صنعت رو به افول گذاشته تا این که در دولت نهم و دهم به واسطه سیاست غلط درهای باز به تعطیلی و رکود کارخانجات ایرانی منجر شد، زیرا سیل واردات نساجی چینی با کیفیت ضعیف اما با بهای بسیار ارزان‌تر از نوع ایرانی تا حد نابودی این صنعت مهم و قدیمی پیش رفت و در بازار عرضه پارچه و لباس به جای محصولات ایرانی پارچه و لباس‌های دوخته شده چینی به مردم داده شد تا جایی که حتی کارخانه‌ای به عظمت و قدمت بهشهر نیز به تعطیلی کشیده شد. در کنار رکود سنگین نساجی حاصل از عدم تدبیر مدیران، نیروی عظیمی از این طبقه به جمع کارگران بیکار کشور افزوده شدند. هنوز هم واردات نساجی همچنان جریان دارد که این واردات بزرگ‌ترین معضلی است که امروز تولیدکنندگان داخلی با آن مواجه‌اند. حتی واردات ماده اولیه این صنعت، در دست بخش خاصی قرار گرفته که نمی‌تواند کل کشور را پوشش دهد. از دیگر مشکلات این صنعت، واردات بی‌حد و حساب و به خصوص واردات چمدانی است که به ورشکستگی و نابودی تولیدکنندگان داخلی منجر شده است. در این وضعیت سیاست‌های دولت باید متمرکز بر بهبود زیرساخت‌های تولید باشد، باید قاچاق کنترل شود و این موضوع تنها از طریق کنترل مرزها میسر نمی‌شود بلکه باید با اصلاح ساختار اقتصادی با آن مبارزه کرد. مکانیزم‌های اقتصادی باید به گونه‌ای باشد که منافع حاصل از قاچاق کاهش یافته و همچنین باید کنترل تورم در کشور تداوم پیدا کند در چنین حالتی و به ویژه پس از لغو تحریم‌ها وظیفه دولت تدبیر و امید احیاء دوباره صنایع نساجی و کشت پنبه به میزان کافی است تا یک‌بار دیگر شاهد رشد و شکوفایی این صنعت مهم باشیم.