۱۲۹۸۰۰۰ بازنشسته و ازکارافتاده؛ تحت‌پوشش صندوق بازنشستگی
جدیدترین آمار و اطلاعات صندوق بازنشستگی تا ۱۴۰۰ که اخیراً منتشر شده؛ حاوی اطلاعات جدیدی از جزئیات آماری از تعداد افراد تحت‌پوشش این صندوق بیمه‌ای در کشور است. صندوق بازنشستگی کشوری افراد بازنشسته، ازکارافتاده، شاغل-بازنشسته متوفی، وراث وظیفه‌بگیر و کسورپردازان شامل شاغلان و خویش‌فرمایان را تحت‌پوشش خود دارد. طبق داده‌های آماری صندوق بازنشستگی کشوری، بیش از ۲۶۱۰۰۰۰نفر تحت‌عنوان افراد بازنشسته، ازکارافتاده، وراث، وظیفه‌بگیر و افراد کسورپرداز در جدیدترین داده‌های آماری به‌عنوان بهره‌مندان از خدمات این صندوق محسوب می‌شوند. افراد بازنشسته و ازکارافتاده با بیش از ۱۲۹۸۰۰۰نفر بیشترین افراد تحت‌پوشش صندوق بازنشستگی را تشکیل می‌دهند. نیز افراد بازنشسته و شاغل متوفی با بیش از ۲۸۷۰۰۰نفر، وارث و وظیفه‌بگیر با آمار ۳۸۳۷۰۶نفر و افراد کسورپرداز نیز با ۹۲۸۴۱۹نفر مجموع مشمولان بهره‌مند از خدمات صندوق بازنشستگی کشور به‌شمار می‌روند. طبق اعلام صندوق بازنشستگی؛ بازنشسته فردی‌ست‌که پس از احراز شرایط قانونی ازنظر سن و سابقه پرداخت کسور بازنشستگی مطابق با قوانین موضوعه، از مزایای بازنشستگی استفاده می‌کند. همچنین در تعریف افراد ازکارافتاده این‌گونه آمده است که فرد کسورپردازی که قبل از تحقق بازنشستگی قانونی به‌تشخیص مراجع صلاحیت‌دار به‌سبب انجام‌وظیفه یا غیر آن توان انجام کار را از دست داده و حقوق وظیفه و ازکارافتادگی دریافت می‌کند. شاغل متوفی هم فرد شاغلی که قبل از تحقق بازنشستگی قانونی، به‌سبب انجام‌وظیفه یا غیر آن فوت کرده و دارای ورثه مشمول دریافت حقوق وظیفه است. در تعریف بازنشسته متوفی بازنشسته یا ازکارافتاده فوت‌شده‌ای‌ست که دارای ورثه مشمول دریافت حقوق وظیفه باشد و وراث وظیفه‌بگیر نیز به وراثِ بازنشستگان، ازکارافتادگان، شاغلان متوفی که طبق قوانین موضوعه مشمول دریافت حقوق وظیفه وراث می‌شوند، گفته می‌شود. داده‌های آماری صندوق بازنشستگی نشان می‌دهد اکنون بیشترین افراد حقوق‌بگیر دراین‌صندوق را بازنشستگان و ازکارافتادگان تشکیل می‌دهند. ازطرفی شاغلان کسورپرداز صندوق بازنشستگی کشوری ۳۷درصد، بازنشسته و شاغل متوفی ۱۱درصد؛ و بازنشسته و ازکارافتادگان نیز ۵۲درصد جمعیت صندوق کشوری را تشکیل می‌دهند. براساس جزئیات و جدیدترین آمارها حقوق‌بگیران تحت‌پوشش صندوق بازنشستگی کشوری به ۱۵۸۶۱۰۲نفر تا پایان سال ۱۴۰۰ رسیده است. از این جمعیت ۱۰۰۰۲۸۵نفر از آنان افراد بازنشسته، ۱۳۳۵۹نفر ازکارافتاده و ۶۲۱۸۹نفر نیز شاغلان متوفی بیش از ۲۲۵۰۰۰نفر بازنشسته متوفی به‌شمار می‌روند. براساس آمارهای موجود اکنون ۱۸ صندوق و سازمان بیمه‌ای در کشور فعالیت دارند که تأمین اجتماعی به‌عنوان بزرگ‌ترین سازمان ۴۱۰۰۰۰۰ بازنشسته را تحت‌پوشش خدمات بیمه‌ای، درمانی و بازنشستگی و پرداخت مستمری دارد که بدون اتکا به بودجه دولتی مجموعاً به ۴۵۰۰۰۰۰۰نفر بیمه‌شده، مستمری‌بگیر و بازنشسته ارائه خدمت می‌کند. البته پس از تأمین اجتماعی، صندوق بازنشستگی کشوری به‌عنوان دومین صندوق بزرگ بیمه‌ای به ۱۶۰۰۰۰۰ بازنشسته خدمات‌رسانی می‌کند که این صندوق از بودجه دولتی در پرداخت حقوق و مستمری افراد تحت‌پوشش استفاده می‌کند. اکنون بیش از ۹۰درصد منابع فعلی صندوق بازنشستگی کشوری به‌عنوان دومین سازمان بیمه‌گر با ماهیت اجتماعی و اقتصادی از منابع عمومی دولت تأمین می‌شود. به‌همین‌منظور صندوق بازنشستگی کشوری به بازنشستگان، ازکارافتادگان، افراد شاغل/بازنشسته متوفی، وراث وظیفه‌بگیر و کسورپردازان اعم از شاغلان و خویش‌فرمایان بااستفاده‌از کمک دولت خدمات ارائه می‌دهد. ناگفته نماند که بخش قابل‌توجهی از کارمندان شاغل در نهادها و دستگاه‌های دولتی از خدمات صندوق بازنشستگی کشوری به‌عنوان سازمان بیمه‌ای خدمات‌دهنده بهره‌مند هستند. براساس جدیدترین آمارهای صندوق کشوری تا پایان سال گذشته، بیشترین افراد تحت‌پوشش این صندوق بیمه‌ای در استان‌های تهران، خراسان رضوی، فارس، اصفهان، آذربایجان شرقی، خوزستان، مازندران و کرمان هستند. طبق این داده‌های آماری؛ استان‌های ایلام، خراسان شمالی، قم، سمنان، کهکیلویه و بویراحمد، چهارمحال‌وبختیاری، خراسان جنوبی، قزوین و زنجان نیز کمترین تعداد افراد تحت‌پوشش این صندوق نیز را به‌خود اختصاص داده‌اند. صندوق بازنشستگی کشوری انجام فعالیت‌های بیمه اجتماعی در امور بازنشستگی، ازکارافتادگی و فوت مشمولان مقررات بازنشستگی دولتی را با رویکرد توجه به تسهیل و تسریع در انجام امور در ۳۱ استان عهده‌دار است. مشمولان مقررات بازنشستگی کشوری شامل مستخدمین رسمی مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری، مشمولان آئین‌نامه استخدامی اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی، قضات مشمول مقررات استخدامی قضات، مستخدمین رسمی «کادر سیاسی» وزارت امور خارجه، مستخدمین ثابت شهرداری‌ها (جز شهرداری تهران) و خویش‌فرمایان هستند. ارائه و گسترش خدمات بیمه‌های اجتماعی، ازکارافتادگی و فوت با اهتمام به افزایش مشترکان و گسترش فعالیت‌های بیمه‌ای (عمر، حوادث و درمان تکمیلی) از مأموریت و فعالیت‌های صندوق بیمه‌ای کشوری به‌شمار می‌رود. قانون وظایف در سال ۱۲۸۷ در دوران مشروطیت مصوب شده بود که طبق این قانون به بازماندگان کارمند فوت‌شده مقرری پرداخت شد. البته قانون استخدام کشوری در ۲۲ آذر سال ۱۳۰۱ با چهارفصل به‌تصویب رسید که به‌موجب این قانون اداره تقاعد و وظایف وراث در وزارت مالیه یا دارایی با وضع شرایطی برای بازنشستگی تشکیل شد، وجوهات در اداره تقاعد مدیریت و به بازنشستگان حقوق داده می‌شد تا سال ۱۳۳۷ که قانون اصلاح شد. براساس ماده ۷۰ قانون استخدام کشوری، در سال ۱۳۵۴ اصلاح و صندوق بازنشستگی کشوری به‌شکل فعلی تشکیل شد؛ در صندوق قبلی 45000نفر حقوق‌بگیر بودند. در سیستم بازنشستگی قدیم سهم کارفرمایی دیده نشده بود و منابع مالی آن محدود بود که بعدها مشمول تغییرات قابل‌توجه شد. طبق اساسنامه صندوق بازنشستگی کشوری، این صندوق به‌عنوان موسسه‌ای بیمه‌ای عهده‌دار مسئولیت اداره امور بازنشستگان مشمول مقررات بازنشستگی کشوری با رعایت مقررات استخدامی‌ست.