قیمت‌های بالای انرژی؛ عامل مرگ ۶۸۰۰۰ اروپایی در زمستان ۲۰۲۲
مصطفی رفعت
پس از حمله «روسیه» به «اوکراین» در فوریه ۲۰۲۲، «ولادیمیر پوتین» (رئیس‌جمهوری روسیه) منابع انرژی کشورش را به سلاح تبدیل کرد: کاهش صادرات گاز به اروپا و افزایش قیمت‌ها. اگرچه هزینه‌های عمده‌فروشی اکنون در سراسر این قاره کاهش یافته است؛ اما قیمت برق و گاز خانگی درمقایسهبا دوسال‌قبل، زمستان گذشته ۶۹درصد و ۱۴۵درصد افزایش یافته. قیمت بالای انرژی می‌تواند به‌قیمت جان انسان‌ها تمام شود. آن‌ها مردم را از گرم‌کردن مناسب خانه منصرف می‌کنند و زندگی در شرایط سرد، خطر مشکلات قلبی و تنفسی را افزایش می‌دهد. در نوامبر «اکونومیست» پیش‌بینی کرد که برق گران‌قیمت ممکن است بین ۲۲هزار تا ۱۳۸هزار کشته در زمستان معتدل داشته باشد. متأسفانه به‌نظر می‌رسد که این رسانه درست گفته است. گزارش ۱۰ می ۲۰۲۳ منتشره در سایت این نشریه، برای ارزیابی میزان مرگ‌ومیر در زمستان ۲۰۲۲ درمقایسهبا موارد قبلی‌اش، از معیار رایج مرگ‌ومیر استفاده کرده است: مرگ‌ومیر بیش‌ازحد. کارشناسان The Economist طی مقایسه مرگ‌ومیر واقعی با رقمِ احتمالیِ موردانتظارشان، باتوجه‌به مرگ‌ومیر در همان هفته‌های ۲۰۱۵-۲۰۱۹، متوجه شدند که مرگ‌ومیر در سراسر اروپا بیشتر از حد انتظار بوده است. در بین ۲۸ کشور اروپایی که بررسی شدند، ۱۴۹هزارمورد مرگ‌ومیر بیش‌ازحد (در اپیدمیولوژی، معیاری‌ست برای افزایش تعداد مرگ‌و‌میرها در یک بازه و/یا در گروهی خاص، درمقایسهبا مقدار مورد‌انتظار یا روند آماری طی یک‌دوره مرجع که معمولاً پنج‌ساله است؛ یا در یک جمعیت مرجع) بین نوامبر ۲۰۲۲ و فوریه ۲۰۲۳ رخ داد که معادل ۷٫۸درصد افزایش است! عوامل متعددی ممکن است این افزایش را توضیح دهد. در میان کسانی‌که در زمستان گذشته جان خود را از دست دادند، نزدیک به ۶۰هزارنفر به‌عنوان مرگ ناشی از کووید-۱۹ ثبت شدند. این بیماری احتمالاً -مستقیم یا غیرمستقیم- به موارد بیشتری کمک کرده است؛ اما بعید است بتواند علت همه افزایش زمستان گذشته باشد. بین مارس ۲۰۲۰ و سپتامبر ۲۰۲۲، تعداد رسمی مرگ‌ومیر ناشی از کووید، ۷۹درصد از کل مرگ‌ومیرهای اضافی بین ۲۸ کشور اروپایی بود. این‌رقم در زمستان قبلش، ۴۰درصد بود. آب‌وهوا نیز بر تعداد کشته‌شدگان تأثیر گذاشته است. سرماخوردگی در دسامبر با افزایش مرگ‌ومیر همراه بود. کاهش ۱درجه‌سانتی‌گراد در دمای متوسط در یک‌دوره سه‌هفته‌ای، با افزایش ۲٫۲درصدی در کل مرگ‌ومیر همراه است. بااین‌حال، زمستان گذشته معتدل‌تر از میانگین بازه ۲۰۱۹-۲۰۱۵ بود؛ بنابراین سرما به‌تنهایی نمی‌تواند عامل مرگ‌ومیر اضافی باشد.