ترافیک مهر، اولین مشق دانشآموزان
سال تحصیلی جدید تا چند روز دیگر آغاز میشود و صدای شادی و هلهلهی بچههای مدرسه بار دیگر فضای شهرها و روستاها را پر میکند؛ اما این شادابی و نشاط دانشآموزان در هیاهوی ترافیک خیابانها در روزهای آغازین اول مهر کمرنگتر میشود. ترافیک مهر موضوعی است که سالها در خیابانهای کلانشهرها تکرار میشود و سالی نیست که طرحهای رنگارنگ برای کاهش و رفع آن اعلام نشود؛ اما تاکنون هیچیک از این طرحها نتوانسته این مشکل را رفع کند. شاید مهمترین دلیلی که برای رفع نشدن این مشکل ابراز میشود، خلاء فرهنگسازی و نبود مدیریت واحد در کلانشهرها به ویژه پایتخت برای مقابله با این پدیده است. ترافیک یک معضل شهری است که با حجم زیاد خودروها در یک منطقه که ظرفیت و گنجایش آن وسایل را ندارد، به وقوع میپیوندد. در رفع و وقوع این معضل فقط شهروندان یک منطقه دخالت ندارند؛ بلکه مجموعهای از دستگاهها و شهروندان در این زمینه نقش ایفاء میکنند و به طور طبیعی برای رفع آن نیز باید همهی شهروندان و این نهادها تلاش کنند. وقتی ترافیک و راهبندان در یک منطقه یا خیابان روی میدهد، تمام ترددها و سیستم خدماترسانی شهرها با اختلال روبهرو میشود؛ بنابراین همه با ضرر و زیان روبهرو خواهند شد. از دیر رسیدن به محل کار و مدرسه تا اختلال در سیستمهای اقتصادی، درمانی و تولیدی یک کشور از عوارض ترافیک است؛ در حالی که با مدیریت صحیح میتوان به کاهش عوارض آن پرداخت. مدیریت صحیح در واقع حلقهی مفقودهی ترافیک شهری به ویژه در پایتخت است. از شهرداری تا پلیس در مسئلهی ترافیک شهری دخالت دارند و در صورتی که در رفع مسئلهی ترافیک برنامهریزی منطقی صورت نگیرد؛ این مسئله هرگز برطرف نخواهد شد. نبود مدیریت واحد در امر ترافیک را باید یکی از بزرگترین مسائل شهری پیش رو دانست. مدیریت شهری، با سلایق، کار و فرهنگ میلیونها شهروندی روبهروست که تمامی شاخصههای این افراد با هم متفاوت است که هر یک برای بحران ترافیک تصمیمهای متناقضی میگیرند. ترافیک تهران حل شدنی است به شرط آنکه تمام دستگاهها در این زمینه عزم خود را جزم کنند و شهروندان نیز بیشتر از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنند. در حال حاضر خیلی از خودروهایی که در داخل تهران تردد میکنند، تکسرنشین بوده و این مسئله به ترافیک شهری افزوده است. البته برای رفع مشکل ترافیک کلانشهرها فقط درخواست از شهروندان برای استفاده نکردن از خودروهای شخصی کافی نیست؛ بلکه باید سیستم حمل و نقل عمومی را تقویت کرد تا شهروندان به آسانی در درون شهرها تردد کنند. تقویت ناوگان حمل و نقل عمومی مثل مترو و اتوبوس درون شهری از مهمترین اقداماتی است که باید ارگانهای ذیربط از جمله شهرداری در این زمینه انجام دهند. خطوط ویژهی اتوبوس یکی از راهکارهای کاهش ترافیک و ترغیب مردم برای استفاده از حمل و نقل عمومی است. این طرح، از طرحهای کوتاهمدت و کمهزینهای است که دستیابی به نتیجه را برای مدیران شهری آسان میسازد. توسعهی خطوط ویژه و محدودیت تردد خودروهای شخصی از جمله راههای رفع مشکل ترافیک است و در یک جمله میتوان گفت شاهبیت راه حل ترافیک کلانشهرها به ویژه پایتخت، تقویت حمل و نقل عمومی است. برای رفع مشکل ترافیک باید ساعت شروع کار مدارس، ادارات و بازار از نیمهی دوم سال تا ماههای فروردین و اردیبهشت متفاوت باشد؛ هر چند اکنون شروع فعالیت مدارس ساعت 7:30 دقیقه و ادارات هشت است؛ اما به نظر میرسد که این فاصلهی زمانی چندان مناسب نیست و باید ترتیبی اتخاذ شود که دستکم این اختلاف به یک ساعت برسد. در زمان حاضر یکی از مشکلاتی که والدین دانشآموزان با آن دست به گریبان هستند، سرویسهای مدارس است. این سرویسها در عین حال که برای والدین پرهزینه است، به طور کامل رضایت آنان را جلب نمیکند. برای رفع این مشکل ایجاد یک شبکهی حمل و نقل دانشآموزی برای دانشآموزان ضروری به نظر میرسد که میتواند اعتماد خانوادهها به شهرداری، پلیس و مدرسه را افزایش دهد. به هرحال برای رفع ترافیک کلانشهرها بهویژه در روزهای آغازین سال تحصیلی جدید باید به موارد زیر توجه کرد:
1. تحقیقات و پژوهش بسیار کمی برای بررسی وضعیت ترافیکی در نیمهی دوم سال و آغاز سال تحصیلی صورت گرفته است که میتوان با هماهنگی بین وزارت آموزش و پرورش و نهادهای مسئول دیگر با انجام تحقیقات مستندی در این خصوص، ضوابطی برای کمک به حل مشکل ترافیک اتخاذ کرد.
2. موضوع ترافیک چند بعدی است و رفع آن توسط یک ارگان یا سازمان بسیار دشوار و هزینهبر است؛ از این رو باید سازمانها و نهادهای دیگر نیز در این زمینه مشارکت کنند.
3. از مهمترین راهکارهای رفع ترافیک شروع سال تحصیلی جدید ایجاد هماهنگی کامل بین نیروی انتظامی، اتوبوسرانی، معاونتهای خدمات شهری، آموزش و پرورش، مترو، مرکز اورژانس و سازمان حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران است تا مسائل ترافیک برطرف شود.
4. سهیم کردن حمل و نقل عمومی و به طور مشخص اتوبوسرانی تهران به منظور جابهجایی دانشآموزان از ضرورتهای دیگر راه حل مشکل ترافیک است.
5. در انتخاب سرویس مدارس هم باید به مسائل فنی و ایمنی خودرو کاملا توجه کرد و صلاحیت رانندگان نیز از هر نظر مورد توجه قرار گیرد.
6. استفاده از اتوبوسهای ویژه برای حمل و نقل دانشآموزان به عنوان سرویس مدارس یکی از راهکارهای کاهش ترافیک است و به نظر میرسد استفاده از این سرویس، هم امنتر است و هم ارزانتر.
7. یکی از عوامل ترافیک حفاریهای بیموقع در سال تحصیلی در خیابانها است که توقف این عملیات همزمان با آغاز سال تحصیلی یک ضرورت محسوب میشود.
به هرحال برای ترافیک مهر و در طول سال تحصیلی باید اقدامات عملی و کاربردی انجام داد؛ زیرا این ترافیکها خسارات مختلفی به سیستم آموزش و تولید کشور تحمیل میکند. دانشآموزی که بخش اعظم وقت خود را در ترافیک صبحگاهی و عصرگاهی سپری میکند، به طور طبیعی شادابی و نشاط خود را تا میزان زیادی از دست خواهد داد و این مسئله در یادگیری آنان تاثیر منفی خواهد گذاشت. جدای از اینکه وقت زیادی از دانشآموزان و شهروندان در ترافیکها به هدر میرود، این پدیدهی شهری در افزایش آلودگی هوا و سوخت نقش موثری دارد که آلودگی هوا در سلامتی و یادگیری نسل آینده عوارض زیانباری دارد./علی حبیبی/ ایرنا