در مسائل خاورمیانه قصدی برای مذاکره با آمریکا نداریم

دبیر شورای‌عالی امنیت ملی در گفت‌وگو با روزنامه لوموند به بررسی مسایل منطقه و بین‌الملل پرداخت. به گزارش سایه، علی شمخانی در پاسخ به این سوال که پس از حمله آمریکا به سوریه آیا هراسی از فعالیت بیشتر ارتش آمریکا در خاورمیانه ندارید؟ گفت: از جمله دلایل پیروزی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در انتخابات این کشور، انتقاد او از جنگ‌هایی بود که ایالات متحده در گذشته در افغانستان و عراق به راه انداخت، جنگ‌هایی که هزینه زیادی بر دوش این کشور گذاشت. امروز متحدان منطقه‌ای ایالات متحده بدشان نمی‌آید اگر این کشور همچنان در باتلاق فرو رود. حال باید دید که آیا آنها خطاهای گذشته‌شان را تکرار می‌کنند یا خیر. علاوه بر این آمریکا و متحدان‌شان شش سال است که در سوریه فعال هستند، این حرکت‌ها هیچ نکته تازه‌ای ندارد. چنین حملاتی و به‌طور کلی درگیری مستقیم واشنگتن، شرایط را تغییر نخواهند داد. وی به این سوال که ایالات متحده حمله شیمیایی به خان شیخون را به گردن حکومت سوریه، متحدِ شما انداخت. آیا موضوع استفاده از سلاح‌های شیمیایی هنوز برای ایران خط قرمز محسوب می‌شود؟ من خود شاهد بودم که در جبهه جنگ ایران و عراق، علیه رزمندگان و شهروندان ایرانی، حمله شیمیایی انجام شد. کشورهای اروپایی چنین سلاح‌هایی را به عراق دادند و از طرفی هرگز مسئولیت خود را در این زمینه به رسمیت نشناختند. ما معتقدیم که تولید چنین سلاح‌هایی، نگهداری و استفاده از آنها، گناهی نابخشودنی است، فرقی ندارد که کدام بازیگر [صحنه جنگ] آن را استفاده کرده باشد یا میزان آن چقدر باشد. با این حال،ما معتقدیم که دولت دمشق چنین حمله‌ای را در خان شیخون انجام نداده است. ما خواستار تشکیل هیئت حقیقت‌یاب مستقل هستیم. در عین حال، ما حمله آمریکا را که به این بهانه در گرفت محکوم می‌کنیم: ایالات متحده، نمی‌تواند هم‌زمان شاکی، قاضی و مُجری حکم باشد. شمخانی تاکید کرد: هر دو طرف درگیر به استفاده از سلاح‌های شیمیایی در این جنگ، متهم شده‌اند. دولت سوریه انبار سلاح‌های شیمیایی خود را در سال 2013 تحویل داد و تحقیقات «سازمان منع سلاح‌های شیمیایی» نیز آن را تأیید کرد. وی درخصوص اینکه آیا منفعت ایران در سطح پائین روابط آمریکا و روسیه است؟ تصریح کرد: روابط ما با روسیه مستقل از وجود یا عدم وجود ارتباطات میان آن‌ها و ایالات متحده است. ما با روسیه در دریای خزر  هم مرز و همسایه هستیم. حتی از پیش از انقلاب با این کشور روابط خوبی داشته‌ایم، امروز هم با این کشور در زمینه‌های اقتصادی، هسته‌ای و گردشگری همکاری داریم. همکاری‌های ما با این کشور تا زمان حضور و فعالیت جنبش‌های تروریستی که از برخی کشورهای منطقه الهام گرفته‌اند بیشتر هم خواهد شد. خبرنگار لوموند پرسید: به نظر می‌رسد که روسیه، به خلاف ایران، چندان دلبستگی به حفظ بشار اسد در قدرت ندارد. آیا این کشور را متحدی معتمد در درازمدت می‌دانید؟ نگران نیستید که مسکو راه‌حلی سیاسی را بر سوریه تحمیل کند که خوشایند ایران نباشد؟ دبیر شورای‌عالی امنیت  ملی گفت: مداخلات خارجی تاثیری بر قدرت بشار اسد در سوریه ندارد. اکثریت مردم سوریه از او حمایت می‌کنند و سرنوشت مردم سوریه در دست مردم این کشور است. چنین شایعاتی را که شما از آن یاد کردید غربی‌ها به راه انداختند. ما چنین نگرانی نداریم، خود بشار اسد هم چنین نگرانی ندارد. وی همچنین در پایخ به این سوال که ایران همراه با روسیه و ترکیه پایه‌گذار مذاکرات آستانه در قزاقستان بود. اما به نظر می‌رسد که بیش‌تر دغدغه‌اش حضور نظامی بر روی زمین باشد تا دیپلماسی، علت چیست؟ اظهار کرد: ما در ژنو نیز دولت سوریه و مخالفان را تشویق به مذاکره تحت نظارت سازمان ملل می‌کنیم. به اعتقاد ما، در آستانه مرحله‌ای مهم در حال انجام است تا آتش‌بسی محکم و پایدار را تضمین کند که نخستین گام در جهت انجام راه حلی سیاسی است. ما راه‌حل سوریه را نه نظامی که سیاسی می‌دانیم. وی افزود: با این حال، بشار اسد تأیید کرده است که می‌خواهد کل خاک کشور را پس بگیرد. او می‌خواهد با تروریسم بجنگد. داعش، جبهه‌النصره و متحدانش، بخشی از خاک سوریه را در کنترل دارد. حتی اگر یک روستا در دست آنها باشد قابل پذیرش نیست. تروریست‌ها وقتی برای مذاکره به آستانه آمدند که [در دسامبر 2016] در حلب شکست قطعی خوردند: بدون قدرت داشتن بر روی زمین که مذاکره ممکن نیست. شمخانی درخصوص «تروریست» نامیدن مخالفانی که در آستانه مذاکره می‌کنند، توضیح داد: قبل و بعد از آزادی حلب موضوع فرق می‌کند. آنها زمانی عقب نشستند که متقاعد شدند شکست خورده‌اند. اگر از جنگ دست بکشند، اگر ارسال سلاح توسط دولت‌های خارجی به آنها متوقف شود، اگر آنها پیوندهای خود را با القاعده متوقف کنند، و خواسته‌های خود را یک چارچوب سیاسی مطرح کنند، در این صورت ما آنان را تروریست نمی‌دانیم. درباره آمریکا و کشورهای غربی نیز موضوع به همین ترتیب است: حدود دو سال پیش، نخستین شرط آنان در مذاکرات این بود که بشار اسد باید از قدرت کنار بکشد. این اشتباهی راهبردی بود و آنان نیز این شرط را کنار گذاشتند. خبرنگار پرسید: دولت ترامپ اعلام کرد که به موضوع توافق هسته‌ای ایران باز نخواهد گشت. آیا نگران نیستید که او با وضع تحریم‌های تازه و مأیوس کردن سرمایه‌گذاران خارجی، از تأثیرات این توافق بکاهد؟ این مقام مسئول پاسخ داد: ایران با پیگیری دستور مقام معظم رهبری، آیت‌الله خامنه‌ای، نوعی «اقتصاد مقاومتی» را طراحی کرده است که مبتنی بر داشته‌های داخلی است. ما آگاهیم که ایالات متحده در حال پیش بردن جنگی اقتصادی علیه ماست. اما امروز آنها در مقابل شرایط تازه‌ای قرار گرفته‌اند: اروپایی‌ها دیگر علاقه‌ای به همراهی با آمریکایی‌ها ندارند. ما آنها را تشویق می‌کنیم که از شرکت‌های خودشان برای سرمایه‌گذاری در ایران حمایت کنند. به‌عنوان مثال منابع طبیعی و گازی ایران فرصتی برای همکاری با اروپاست تا به عرصه‌های [محدود] تامین انرژی خویش تنوع بخشد.