طراحی جهیزیه عروس؛ از شغلهای کاذب اینروزها
چیدمان بهروشِ «تویِ چشم» بودن!
«دیزاین جهیزیه عروس با مناسبترین قیمت»، «اولین منزل شما را مناسب با بودجهتان طراحی میکنیم» «خانهای متفاوت و خاص بسازید» و جملاتی ازایندست همگی تبلیغات برای شغلی هستند که خیلیها احتمالاً تابهحال اسمش را هم نشنیدهاید. دیزاینر(!) یا همان طراح جهیزیه. از قدیم رسم بوده که وقتی خانواده دختر برای به خانه بخت فرستادن فرزندانشان جهیزیه تهیه میکردند، آنرا در محل زندگی عروس و داماد میچیدند و بقیه اعضای فامیل بهنیتِ قدردانی و تشکر از زحمات پدر و مادر عروس تحتِعنوان یک میهمانی باحضورِ خانمها از وسایل تازهعروس بازدید میکردند. کمکم شکل این رسم تغییر کرد؛ تاجاییکه حتی از خود مراسم عروسی و ماهیت ازدواج هم مهمتر شد. رسم بازدید از جهیزیه به محلی برای نمایش توان مالی و وسایل پرزرقوبرق و البته چشموهمچشمی یا بهاصلاح اینروزها شوآف تبدیل شد؛ تاجاییکه حتی خانههای کوچک زوجهای جوان با وسایل اضافی و تزئینی و تجملاتی پُر شد. اینکار تا جایی پیش رفت که چندسالپیش یک ویدئوی عجیب در فضای مجازی پخش شد. مادری که محل زندگی دخترش در شهری دیگر بود و افراد فامیل نمیتوانستند به دیدن جهیزیه بروند، وسایل را از ابتدا تا انتهای کوچه چید و فامیل و همسایهها به تماشا آمدند!...
درحالیکه چندوقتیست خیلیها رسم دیدن جهیزیه را بهخاطرِ بیهودهبودن و گرفتارشدن به چشموهمچشمی کنار گذاشتهاند، عده دیگری از آب گلآلود چیدمان تجملاتی جهیزیه برای شوآف، شاهماهیهای میلیونی صید میکنند. با یک سرچ ساده در اینترنت، به سایتهای رسمی طراحی و دیزاین منزل و البته جهیزیه میرسیم. با گرفتن وقت مشاوره و صحبت تلفنی با یکی از مشاورین سایت، تصور اینکه کار این افراد فقط ایناستکه وسایل جهیزیه را بهشکلی خاص و «توی چشم!» بچینند بهکلی ازبین میرود. آقای مشاور میگوید که اولازهمه ما باید متراژ و مدل خانه شما را ببینیم تا براساسِآن یک طراحی سهبعدی انجام دهیم. وقتی میخواهم درباره طراحی سهبعدی توضیح بدهد؛ با حوصله ادامه میدهد: «یعنی ما مدل خانه شما را در نرمافزار طراحی و مدلهای مختلف چیدمان را رویِآن پیاده میکنیم. هرمدلی که موردِقبول بود، مبنای کار چیدمان جهیزیه شما قرار میگیرد. دراینجلسه درباره سبک چیدمان موردِعلاقه شما مثل کلاسیک و مدرن یا رنگهای موردِعلاقه، علاقه به گل و گیاه و... هم صحبت میکنیم؛ این مشاوره حضوری برای شما بین ۲۰۰ تا ۵۰۰هزارتومان هزینه دارد!» به اینجای صحبت که میرسیم، مشاور تلفنی با نگرانی میپرسد که آیا وسیلهای خریداری کردهایم یا نه؟ و وقتی جواب میشنود که هنوز خرید زیادی انجام ندادهایم؛ میگوید: «خب خداروشکر! چونکه در مرحله بعد، مشاورین خانم ما باید همراه شما به بازار بیایند تا طبق آنچه در طراحی سهبعدی مشخص شده؛ خرید کنیم!» تعجب میکنم و میپرسم که یعنی خود من نمیتوانم جهیزیهام را بخرم؟ آقای مشاور با خنده میگوید: «البته تصمیم نهایی برای خرید هر وسیلهای با خودتان است اما مشاورین زبده ما در تهیه بهترین مارک و ستکردن رنگهای وسیلههای مختلف با هم، شما را راهنمایی میکنند. ما با چندین برند مختلف مبلمان و چوبینه قرارداد داریم و مثلاً اگر شما در بازار مبلمانی را بپسندید، شما را راهنمایی میکنیم تا همان طرح را با یک برند معتبر بخرید!» تا اینجای صحبتها معلوم میشود که قرار است از این مشاورهها پول خوبی نصیب شرکت شود. پس، بحث را بهسمتِ قیمتها میبرم. جوابهای آقای مشاور تأملبرانگیز است: «هزینه مشاور همراهی که برای خرید میآید، به زمانیکه صرف میکند، بستگی دارد اما معمولاً روزی ۱۰۰هزارتومان دستمزد آن است. هزینه چیدمان هرقسمت از خانه هم بهطورِمیانگین ۵۰۰هزارتومان خواهد بود. مثلاً هریک از اتاقخوابها، آشپزخانه، سرویسها و قسمتهای مختلف پذیرایی جداگانه با اخذ این مبلغ دیزاین میشوند!»
حتماً از شنیدن قیمتها تااینجایِکار تعجب کردهاید اما پرسوجوهای ما نشان میدهد که بازار شغلی بهاسمِ «دیزاین جهیزیه» تعجببرانگیزتر از این حرفهاست. آگهی دیگری که در نیازمندیهای روزنامه پیدا میکنیم؛ ما را به صدای خانم جوانی وصل میکند که میگوید کار را از بازسازی خانه برای عروس و دامادهای صاحبخانه و تغییرات با کاغذ دیواری و کفپوش و... در خانههای زوجین مستأجر شروع میکنیم. خانم طراح جهیزیه میگوید: «ما الزاماً برای خرید همراه عروس نمیرویم و فقط برای ستکردن رنگها و وسایل مشاوره میدهیم اما درصورتِ درخواست شما؛ برای هرروز همراهی، مبلغ ۵۰۰هزارتومان اخذ میشود. هزینه دیزاین شب عروسی برای دیدن میهمانها و فیلمبرداری هم برای یک خانه با متراژ حدود ۱۰۰متر، بهطورِمیانگین شش تا هفتمیلیونتومان درمیآید!»
اینروزها فضای مجازی در شکلدادن سبک زندگی مردم نقش مهمی دارد. مخصوصاً شبکه اجتماعی اینستاگرام که بخش قابلِتوجهی از کاربرانش درحالِ ترویج یک سبک زندگی اشرافی و تجملاتی هستند. در ماجرای بهرخکشیدن جهیزیه هم، پیجهای اینستاگرامی زیادی بهراه افتادهاند که کاربردشان فقط نمایش خانههایی با متراژ بالا و وسایل تجملاتی و چیدمانهای مختلف بهاسمِ جهیزیه است. این پیچها از کاربران میخواهند تا از قسمتهای مختلف خانههایشان درحالیکه تمام جزئیات چیدمانی آن مشخص است، عکس بگیرند و برایشان بفرستند. بعدهم از دنبالکنندگانشان میخواهند درباره عکسها نظر بدهند و لایک بزنند. البته فایده همچینکاری برای صاحب صفحه ایسنتاگرامی، گرفتن تبلیغات بهپشتوانه لایکها و بالارفتن تعداد دنبالکنندههاست اما ضرر اصلی به کاربرانی میرسد که معلوم نیست با چه سطح از توان مالی و با چه سبک زندگی این صفحات را باز میکنند و تحتِتأثیر زرقوبرق و تشویق و تحسین دیگران چه تصمیمات نادرستی به خود و خانوادهشان تحمیل میکنند. در سمت مقابل و در فضای مجازی هم کسانی هستند که با شوآف جهیزیه بهشدت مشکل دارند. راه ابراز مخالفت ایندسته هم معمولاً طنز و سوژهکردن چیدمانهای خندهدار است.
مریم کشفی که با برنامه خندوانه او را میشناسیم؛ اینروزها در پیج اینستاگرام و داستان هایش (استوری) حسابی از خجالت طراحان جهیزیه درآمده و مدلهای غیرمعقول را سوژه طنز خودش کرده است؛ مدلهایی مثل بستن تور و گذاشتن حوض ماهی در سرویس بهداشتی، ساختن شکل خرس با گوشت چرخکرده در فریزر، تزئین بطری نوشیدنی با پارچه بهشکلِ عروس و داماد یا ستکردن تمام قسمتهای خانه با یک رنگ و طرح عروسکی! شاید این ژانر تمسخر باعث شود تا عدهای یکبار هم از خودشان بپرسند چرا باید برای خوشامد دیگران، نشاندادن توانایی مالی یا عملکردن به رسم و رسومی که هیچ ریشهای ندارد، دست به خرجکردن هزینه زیاد بزنند یا کارهای غیرمعمول و خندهدار انجام بدهند.
چندوقتقبل، حجتالاسلام شهاب مرادی در وبلاگش نوشت: «از شرکت در مراسم بازدید و رؤیت جهیزیه خودداری و از اساس، ایننوع دعوتها را توهین به شخصیت خودتان تلقی کنید»؛ شاید شهاب مرادی اولین شخص مطرحی بود که درایناوضاع بهطورِرسمی علیه رسم بدون پشتوانه دیدن جهیزیه موضع گرفت؛ اما بعدازآن خیلیها بهاینرسم به چشم تردید نگاه و آنرا ترک کردند. بعضیوقتها برای دوباره نگاهکردن به یک رسم جاافتاده که حتی همه به آن عمل میکنند هم یک تلنگر لازم است.
نعیمه موحد/ مهر