لوئیس آلوارز؛ از توسعه بمب اتم
تا انقراض دایناسورها
شهلا اسلامی
نام: لوئیس آلوارز
زادروز: 1911
زادگاه: کالیفرنیا؛ آمریکا
حرفه: فیزیکدان
شهرت: ارائه نظریه مرگ دایناسورها براثر برخورد سیارکی بزرگ
«لوئیس والتر آلوارز» (1911-1988) یک فیزیکدان تجربی آمریکایی با اصالت اسپانیایی بود که دانشش را در زمینههای مختلف علمی توسعه داد. وی در پروژه منهتن، مسئول ایجاد بمبهای سال 1945 که به ژاپن ریخته شد و پایان جنگ جهانی دوم را نشان داد، شرکت کرد. مهمترین افتخار حرفهای وی زمانی بود که جایزه نوبل فیزیک 1968 را بهدلیل سهم خود در محفظه حباب برای تشخیص ذرات زیر اتمی دریافت کرد. وی عضو آکادمیهای مختلف علمی مشهور بینالمللی نیز بود. وی روی پروژههایی متنوع تحقیق درمورد ترور رئیسجمهوری ایالاتمتحده (جان اف کندی)، تجزیهوتحلیل اتاقهای مخفی اهرام مصر و علت انقراض دایناسورها کار کرد. «آلوارز» در 13 ژوئن متولد شد. والدینش والتر کلمنت و هریت اسمیت بودند. وی به خانوادهای از دانشمندان و محققان برجسته تعلق داشت. پدربزرگ پدری او لوئیس اف. آلوارز از آستوریاس اسپانیا به ایالاتمتحده آمد و بهدلیل روش تشخیص جذام ماکولا شهرت داشت. والتر کلمنت همراه پدرش شهرت بسیارخوبی بهعنوان پزشک، کتابنویس و دانشمند تجربی یافت. درحقیقت، یک سندرم روانزا از نوع روانرنجوری بهنام وی نامگذاری شد. برخلاف آنچه انتظار میرفت، لوئیز مانند پدر و پدربزرگ خود دارو را انتخاب نکرد. سال 1928 تحصیل در رشته فیزیک را در دانشگاه شیکاگو آغاز کرد و در سال 1932 از آن فارغالتحصیل شد. درآنزمان در آزمایشگاه برنده جایزه نوبل فیزیک آرتور کامپتون (1892-1962) به او کمک کرد در مطالعات خود درمورد پرتوهای کیهانی کمک کند؛ نمیدانست که این دانش 40سالبعد در تحقیقات مهم دیگری کمک بزرگی خواهد کرد. وی پس از تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد در سال 1934 و دکترا در سال 1936، به آزمایشگاه پرتوی در دانشگاه کالیفرنیا نقلمکان کرد و آنجا آزمایشهای خود را ادامه داد. آلوارز از ابتدای کار نوآوریهایی ایجاد کرد. در سال 1937 او دستگاهی ایجاد کرد تا مستقیماً روند جذب الکترون K را که با فیزیک هستهای مرتبط است مشاهده کند. در سال 1939، او بههمراه همکارش فلیکس بلوخ (1903-1983) اولین اندازهگیری وضعیت مغناطیسی نوترون را انجام داد. سال بعدش کار خود را در انستیتوی فناوری ماساچوست آغاز و آنجا سیستم راداری را طراحی کرد تا خلبانان غیرنظامی و نظامی در شرایط کم دید یا کم دیدن به زمین بنشینند. در سال 1943 او در آزمایشگاه متالورژی دانشگاه شیکاگو کار کرد و درهمانسال، از او دعوت شد در تیم مسئول بمبهای هستهای پایان دهنده جنگ جهانی دوم باشد. در سال 1943، برای شرکت مخفیانه در پروژه منهتن دعوت شد و در تهیه مکانیسمهای انفجار بمب اورانیوم ریختهشده بر هیروشیما و بمب پلوتونیوم در ناگاساکی ژاپن همکاری کرد. وی هنگام پرتاب هر دودستگاه، در داخل هواپیمایی که چندکیلومتر پشت بمبافکنها درحرکت بود، حضور داشت. کار آلوارز درآنزمان مشاهده علمی، اندازهگیری نیروی موج شوک برای محاسبه انرژی آزادشده بود. روزیکه یکی از این بمبها پرتاب شد (بااطمینان مشخص نیست که کدامیکازآنها) نامهای به پسر چهارساله خود، نوشت و در آن ابرازتأسف کرد برای مرگهای ناشی از انفجارها: «پشیمانیهایی که برای بخشی از مأموریت کشتار و معلول کردن هزاران غیرنظامی ژاپنی داشتم امروز با این امید که این سلاح مهلکی که ما ایجاد کردهایم میتواند ملتهای جهان را جمع کند و از جنگهای آینده جلوگیری کند». آخرین تحقیقات وی در سال 1981 در شرکت پسرش؛ زمینشناس و شیمیدانان فرانک آسارو و هلن میشل انجام شد. آنها پیشنهاد کردند سقوط سیارک یا شهابسنگ علت انقراض دایناسورها بوده است. دانشمندان نمونههایی از زمین را با قدمت 65میلیونسالقبل و در آن ایریدیم 160برابر بیشتر از حالت عادی گرفتند. غلظت این عنصر معمولاً در شهابسنگها بیشتر است و در خاک سیاره نیست؛ ازاینرو اینمسئله درنظر گرفته میشود که یک جسم فرازمینی دایناسورها را کشته است.