تصاویر از آنچیزی که میبینید غیرواقعیترند
شیما هاشمی
این روزها شاهد افزایش آمار عضویت و فعال بودن افراد در شبکههای مختلف اجتماعی هستیم. دنیای مجازی چنان در برنامهی روزمرهی انسانها جای گرفته که گویی بدون آن نمیتوان حتی یک روز را سپری کرد. این فضا در کنار همهی مزیتها و کاربردهای مفیدی که میتواند داشته باشد آسیبهایی نیز به همراه دارد که کمتر کسی است که گرفتار آنها نباشد. در میان این شبکههای اجتماعی مختلف اینستاگرام نیز یکی از پرطرفدارترین این برنامههاست. برای فعالیت در اینستاگرام کافیست یک عکس بگیرید و یک فیلتر برای آن انتخاب کنید و گاهی با یک توضیح یا جمله اندیشمندانه و ادیبانه در صفحهی خود آن را در خاطرههایتان ثبت کنید. اینستاگرام در آخرین گزارش خود درمورد کاربرانش اعلام کرده که به رقم بیسابقه ۴۰۰ میلیون کاربر ماهیانه فعال دست یافته است. زمانیکه این شبکه پنج سال قبل کار خود را شروع کرد، رسیدن به 400 میلیون کاربر یک رویای دور از دسترس به نظر میرسید. این برنامه که یک برنامهی عکاسی و در ابتدا افرادی خاص علاقهمند به آن بودند تبدیل به یک برنامهی شبیه فیسبوک شده که افراد متفاوت به آن جذب شدهاند و فرصتی نیز برای حرفهای نشان دادن عکاسهای آماتور شده است. واقعیت مجازی یک تکنولوژی و فناوری نو، این است که به کاربر امکان میدهد تا با یک محیط شبیهسازی شدهی رایانهای با دیگران تعامل داشته باشد، اما این روزها شاهد این هستیم که این دنیای شبه واقعی با واقعیت بسیار فاصله گرفته است. عکسهایی که در صفحههای افراد مختلف میبینیم همه نماد هنر و شعر و تفریحات پر هزینه و سبک زندگیهای مرفه هستند، ثبت لحظههایی به صورت ناگهانی اما در واقعیت از قبل برنامهریزی شده برای معرفی یک خود که از واقعیت آن شخص و آن لحظه فاصله و تفاوت دارد. شاید بارها برای کسانی پیش آمده که با گشت و گذار در چند صفحه و با دیدن عکسهایی در محیطهای کار، خانهها و لباسهای زیبا از وضعیت خود احساس نارضایتی کنند، اما کمتر به این مسئله توجه میکنند که در حقیقت همهی آن لحظهها آنطور که در تصاویر و عکسها زیبا به نظر میرسند واقعی نیستند. به طور قطع نمیتوان با دیدن یک قسمت از یک انسان در کادری محدود به اندازهی خاص خودش به شناخت از موقعیت و سبک زندگی افراد رسید اما این روزها این صفحات برای معرفی و شناخته شدن به کار میروند، نقاشها، شاعرها و عکاسهایی که خودشان را در قالب یک کادر و چندین افکت و گاه دزدیهای هنری معرفی میکنند. البته نمیتوان مزایای چنین برنامهای را نفی کرد چراکه هستند هنرمندان خوبی که به علت محدودیتهایی در دنیای واقعی مجال فعالیت و شناخته شدن ندارند و این دنیای مجازی میتواند چنین فرصتی را برای آنها مهیا کند. اما آنچیزی که شاید به عنوان یک آسیب بتوان به آن نگاه کرد ترویج فرهنگ دروغگوییست، این فاصله از واقعیت و نقابی دیگر به چهره زدن انسانها را از خود واقعی دور میکند و این شناختها در دنیای مجازی حاصلی جز بیاعتمادی به همراه ندارد.در این دنیای شبه واقعی که قدم میزنیم با دیدن رنگهای مصنوعی و طبیعی که با چندین افکت از روح واقعیشان دور شدهاند و رنگ مجازی گرفتهاند، رنگهای واقعی را فراموش میکنیم، با دیدن لبخندهای مصنوعی، معنای لبخند و خندههای حقیقی را از یاد میبریم، در مواقعی اینها برای ما هدف و خواستی میشود که در روزمرگی زندگی واقعیمان به دنبال آنها میگردیم. جستوجوی بیهوده و بینتیجه که در نهایت، افسردگی و سرخوردگی را به دنبال دارد چراکه به دنبال چیزهایی هستیم که در واقعیت حضور خارجی ندارند. به دنبال انسانهایی هستیم که هویت اینستاگرامیشان آنچیزی بوده که دوست داشتند باشند نه خود واقعیشان. در عین حال همیشه به یاد داشته باشید که آن چیزی که در اینستاگرام میبینید زندگی واقعی افراد نیست. «چامپو باریتون» عکاس تایلندی با عکسهایی که در صفحه خود به نمایش گذاشته است به خوبی این حقیقت را به ما نشان میدهد. او به ما نشان میدهد که اینستاگرام آنطور که به نظر میرسد نیست. این عکاس در حرکتی خلاقانه نه تنها قسمت عکسی که در اینستاگرام گذاشته میشود بلکه محیط اطرافش را هم در کنار آن میگذارد و نشان میدهد که این قسمت کراپ شده که شبیه اکثر عکسهای اینستاگرام است در یک فضای بزرگتر و کاملتر باید دیده شود.