امیر دژاکام:
کسانی که به دنبال هیجانات جشنواره‌ای هستند، کار من را نبینند
امیر دژاکام که با نمایش «شیشه» در بخش مهمان جشنواره تئاتر فجر حضور دارد، عنوان کرد: «این اثر نمایشی نگاهی انسانی به پدیده مهاجرت دارد». این نویسنده و کارگردان تئاتر درباره حضور خود در سی‌و‌دومین جشنواره تئاتر فجر، گفت: «امسال با نمایش شیشه در بخش مهمان جشنواره حضور دارم که این اثر نمایشی ششم و هفتم بهمن‌ماه چهار اجرا در سالن سایه مجموعه تئاتر شهر خواهد داشت». وی درباره شکل‌گیری ایده این اثر نمایشی توضیح داد: «ایده اصلی نمایش‌نامه از خبری که مدتی قبل در روزنامه خواندم، شکل گرفت که بر اساس آن، قایقی از مهاجرین ایرانی و افغانی که قصد مهاجرت به استرالیا را داشتند، در آب‌های جزیره کریسمس نزدیک خاک استرالیا غرق شد و ۵۰ نفر از این افراد جان خود را از دست دادند. متاسفانه ناخدایی که قرار بود این ۲۰۰ نفر را به خاک استرالیا برساند، خودش کشتی را سوراخ می‌کند و موجب غرق‌شدن آنها می‌شود». وی ادامه داد: «پس از آن، من تحقیقات بسیار زیادی درباره مسئله مهاجران ایرانی انجام دادم و پژوهش و گفت‌وگوهای بسیاری در این زمینه کردم که در نهایت نمایش‌نامه شیشه بر اساس قوانین بین‌المللی و تحلیل مسئله مهاجرت شکل گرفت. این نمایش‌نامه قصه دختری نخبه را روایت می‌کند که بسیار باهوش است؛ اما به دلیل استرس‌ها و مشکلاتی که دارد، می‌خواهد مهاجرت کند که متاسفانه غرق می‌شود و مخاطب قصه را از زبان دختری که مرده می‌شنود». کارگردان نمایش «عروسی خون» متذکر شد: «این نمایش نگاهی کاملا انسانی به پدیده مهاجرت دارد و من تلاش کردم از دیدی انسانی به بررسی مسائلی چون دلایل مهاجرت، قاچاقچیان انسان، دلایل وجود ممنوعیت‌ها برای مهاجرت و لطمه‌هایی که در این مسیر به شهروندان معمولی وارد می‌شود، بپردازم. بسیار علاقه‌مند بودم این نمایش در استرالیا اجرا شود؛ اما این اتفاق میسر نشد». البته از طریق ارتباطاتی که داشتم، با بازیگر جوان استرالیایی آشنا شدم که متن را بسیار دوست داشت و قبول کرد در این نمایش بازی کند. پس از آن، تولید کار به زبان انگلیسی آغاز شد و تا این لحظه نیز تمام هزینه‌ها به صورت شخصی پرداخت شده است». دژاکام تصریح کرد: «تمرینات زیادی از طریق اسکایپ با بازیگر استرالیایی انجام شد و چند وقت است که کار آماده اجرا شده؛ بنابراین من آن را به جشنواره پیشنهاد دادم که مورد قبول قرار گرفت؛ اما توصیه می‌کنم کسانی که می‌خواهند چند کلمه حرف بشنوند به دیدن این نمایش بیایند؛ چون در این کار من تمام شگردهای قبلی‌ام را در کارگردانی کنار گذاشتم و با الهام‌گرفتن از لکچر پرفورمنس کار اجرا می‌شود که تداخل علم و هنر است». این بازیگر، کارگردان و نویسنده تئاتر یادآور شد: «توصیه می‌کنم کسانی که به دنبال هیجانات جشنواره‌ای هستند، کار من را نبینند؛ چون من در این نمایش شاهکاری خلق نکردم؛ بلکه قرار است یک نمایش کاملا معمولی و ساده را به صحنه ببرم که خیلی دوستش دارم. من علاقه‌مند بودم درباره مسئله مهاجرت حرف بزنم و در این زمینه نیز تحقیقات و پژوهش بسیاری کردم؛ پس کسانی که با آرامش می‌توانند ۴۵ دقیقه روی صندلی بنشینند و به دور از هر هیجانی نمایش شیشه را تماشا کنند، قدم‌شان روی چشم من است و برای همین بود که تمایلی هم نداشتم در بخش مسابقه بین‌الملل حضور داشته باشم». وی درباره بالانویس نمایش توضیح داد: «SUBTITLE نمایش یک ویدئو آرت است که در آن دیالوگ‌ها به دو صورت خط نسخ و نستعلیق طراحی شده که برای اجرا در جشنواره خطی که خواناتر باشد، مورد استفاده قرار می‌گیرد». وی درباره فضاسازی و شیوه اجرایی نمایش بیان کرد: «بازی بازیگر نمایش کاملا رئالیستی است؛ اما فضاسازی و طراحی به صورت تجریدی خواهد بود. به این دلیل که قصه از زبان یک دختر مرده گفته می‌شود. من علاقه داشتم درددل یکی از این ۵۰ نفری که در دریا غرق شدند را منتقل کنم». دژاکام عنوان کرد: «بازیگر استرالیایی این نمایش شیلا ماری یل نام دارد که معتقدم بازیگر بسیار خوبی است و البته تنها ۲۱سال سن دارد. اجرای این اثر نمایشی با همراهی جوانان و همکاران من در موسسه ماهان شکل گرفته که از آن جمله می‌توانم به میرامیر میری؛ ساخت موسیقی، اصغر خلیلی؛ طراح صحنه، مژگان عیوضی؛ طراح لباس، آیدا دژاکام؛ دستیار کارگردان و برنامه‌ریز و عکاس و غزاله جهان‌بین؛ مترجم متن و دستیار کارگردان اشاره کنم». وی در پایان صحبت‌هایش درباره اجرای عمومی این اثر نمایشی عنوان کرد: «این متن ابتدا به زبان فارسی نوشته و پس از آن به انگلیسی ترجمه شد و اگر من بخواهم آن را در ایران اجرا کنم، با بازیگر ایرانی اجرا می‌کنم. علاقه‌مندم اجرای عمومی این نمایش نیز در همین تالار سایه باشد که امیدوارم این امر میسر شود»./آروین موذن‌زاده/ مهر