کد خبر:
303134
| تاریخ مخابره:
۱۴۰۲ سه شنبه ۵ ارديبهشت -
06:41
کدام کشورها مهیای چرخش به‌سویِ «فناوری سبز» هستند؟
برپایه داده‌های منتشره توسط «کنفرانس تجارت و تجارت سازمان ملل» (UNCTAD)؛ «ایالات‌متحده»، «سوئد»، «سنگاپور»، «سوئیس» و «هلند» آماده‌ترین کشورها برای استفاده، پذیرش یا انطباق با فناوری‌های مرزی (نوعی تکنولوژی شامل همه‌چیز از بلاکچین و هوش مصنوعی گرفته تا اینترنت اشیا و واقعیت مجازی) هستند که برای انتقال «فناوری سبز» ضروری‌ست. ۱۶۶ کشور جهان توسط متخصصان در سطح آمادگی خود برای «شروع استفاده از فناوری‌های مرزی» با این پنج شاخص رتبه‌بندی شد‌ه‌اند: ۱٫ فناوری اطلاعات و ارتباطات ۲٫ مهارت‌ها ۳٫ صنعت ۴٫ تحقیق و توسعه و ۵٫ امور مالی. آن‌ها از مجموع رتبه هر شاخص برای دادن امتیاز نهایی استفاده کرده‌اند؛ مثلاً «ایالات‌متحده» در رتبه ۲ «تحقیق و توسعه»، رتبه ۱۱ «فناوری اطلاعات و ارتباطات»، رتبه ۱۸ «مهارت»، رتبه ۱۶ «صنعت»؛ و رتبه ۲ برای «امور مالی» بوده که به‌این‌ترتیب، امتیاز نهاییِ ۴۹ را دریافت کرده است. در انتهای فهرست «گینه»، «جمهوری دموکراتیک کنگو»، «گامبیا»، «گینه بیسائو» و «سودان جنوبی» قرار دارند. درواقع هریک‌از این پنج کشور، در هر پنج دسته جایگاه آخر یا نزدیک به آخر را داشته‌اند. طبق این گزارش؛ شکافی واضح بین کشورهای با درآمد بالا و کشورهای کم‌درآمد وجود دارد. محدوده «آمریکای لاتین»، «کارائیب» و «آفریقای زیرصحرایی» کمترین آمادگی را برای استفاده از این فناوری‌ها دارند؛ یعنی بیشتر درمعرض‌خطر ازدستدادن فرصت‌های تکنولوژیکیِ کنونی‌اند. کشور «چین» به‌رغم توانایی‌هایش در تولید و ارائه نوآوری فناوری‌های مرزی؛ اما به‌دلیل تفاوت‌های شهری و روستایی در پوشش اینترنت و سرعت پهنای باند، در رتبه پایین‌تر از حد انتظار قرار گرفته و در جایگاه ۳۵ است. وضعیت سایر اعضای «بلوک بریکس» (شاملِ برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) نیز چنین است: «برزیل» در جایگاه ۴۰، «هند» در رتبه ۴۶ و «آفریقای جنوبی» در رتبه ۵۶٫ بااین‌حال، تعدادی از جوامع آسیایی بهتر از حد انتظار عمل کردند؛ ازجمله «هند» (۵۵)، «فیلیپین» (۵۷) و «ویتنام» (۴۵). هنگامی‌که به تفاوت بین رتبه‌بندی شاخص واقعی «هند» و رتبه‌بندی پیش‌بینی‌شده براساس «درآمد سرانه» نگاه کنیم؛ «هند» ۶۷ پله بالاتر از حد انتظار قرار می‌گیرد. محققان UNCTAD توضیح می‌دهند: «این‌موضوع بیشتر به‌دلیل افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در زیرساخت‌ها، افزایش مهارت‌های فنی و فضای کسب‌وکار مناسب است». در بخشی از گزارش این منبع می‌خوانیم: «فناوری‌های سبز» (آن‌هایی‌که برای تولید کالاها و خدمات با به‌جاگذاشتنِ ردپای کربن کمتر استفاده می‌شوند) در‌حال‌رشد هستند و فرصت‌های اقتصادی فزاینده‌ای را فراهم می‌کنند؛ اما بسیاری از کشورهای در‌حال‌توسعه ممکن است آن‌ها را از دست بدهند؛ مگر‌اینکه دولت‌هایشان و جامعه بین‌المللی، اقدام قاطعی انجام دهند. این هشداری جدی‌ست که نابرابری‌های اقتصادی در خطر افزایش است؛ زیرا جوامع توسعه‌یافته بیشتر از مزایای فناوری‌های سبز مانند هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و وسایل‌نقلیه الکتریکی بهره می‌برند. «ربکا گرینسپن»؛ دبیر‌کل UNCTAD می‌گوید: «ما در آغاز یک انقلاب تکنولوژیکی مبتنی‌بر فناوری‌های سبزیم. این موج جدیدِ تغییرات تکنولوژیکی، تأثیرات هولناکی بر اقتصاد جهانی خواهد داشت. جوامع در‌حال‌توسعه باید بیشتر از ارزش‌های ایجاد‌شده در‌این‌دگرگونی برای رشد اقتصاد خود استفاده کنند. ازدستدادن این امکان به‌دلیل توجه ناکافی به سیاست‌گذاری‌ها یا سرمایه‌گذاری‌نکردنِ هدفمند در ایجاد ظرفیت‌ها، پیامدهای منفی طولانی‌مدتی خواهد داشت». کارشناسان UNCTAD تخمین می‌زنند که ۱۷ فناوری مرزی پوشش‌داده‌شده در‌این‌گزارش می‌توانند تا سال ۲۰۳۰ بازاری بالغ‌بر ۹٫۵تریلیون‌دلار ایجاد کنند؛ به‌عبارتی، تقریباً «سه‌برابر» اندازه فعلی اقتصاد «هند». کل صادرات فناوری‌های سبز از کشورهای توسعه‌یافته از حدود ۶۰میلیارد‌دلار در سال ۲۰۱۸ به بیش از ۱۵۶میلیارد‌دلار در سال ۲۰۲۱ افزایش یافت. در‌این‌دوره، صادرات جوامع در‌حال‌توسعه از ۵۷میلیارد‌دلار به تنها ۷۵میلیارد‌دلار افزایش یافت. طی سه‌سال، سهم جوامع در‌حال‌توسعه از صادرات جهانی، از بیش از ۴۸درصد، به زیر ۳۳درصد کاهش یافت. تجزیه‌وتحلیل UNCTAD نشان می‌دهد که کشورهای در‌حال‌توسعه باید به‌سرعت عمل کنند تا از فرصت بهره‌مند شده و سمت مسیر توسعه‌ای حرکت کنند که منجر به اقتصادهای متنوع، مولد و رقابتی‌تر شود. انقلاب‌های تکنولوژیکی قبلی نشان داده‌اند: «پذیرندگان اولیه می‌توانند سریع‌تر به جلو حرکت کنند و مزایای ماندگاری ایجاد کنند». جایگاه «ایران» در رده‌بندی سال ۲۰۲۱ این گزارش، ۷۱ بود که با چهار پله تنزل در سال ۲۰۲۳، به رتبه ۷۵ رسیده است.
مصطفی رفعت