کد خبر:
291305
| تاریخ مخابره:
۱۴۰۰ دوشنبه ۴ بهمن -
08:20
جایگاه قهوه در کشورهای تولیدکننده این میوه افسانه‌ای
بیش از ۷۵ کشور در جهان قهوه پرورش می‌دهند و بهترین کشاورزان دنیا دانه‌های مختص به منطقه خود را کشت می‌کنند. آن‌ها گیاهان خود را با عشق پرورش داده و جهت تهیه یک‌فنجان باکیفیت باتمام‌توان تلاش می‌کنند. متخصصان قهوه به کیفیت بیش از کمیت آن اهمیت می‌دهند. آب‌وهوای گرم و مرطوب و در برخی مناطق بارندگی زیاد باعث رشد بیشتر این درختان می‌شود. آیا درختان قهوه که در مناطق گرمسیری و در ارتفاعات بالا رشد می‌کند، محصولات بهتری را به‌عمل می‌آورد؟ ارتفاعات بالا در کشت قهوه منجر به افزایش چگالی و پیچیدگی‌های طعمی می‌شود اما بی‌شک قهوه‌هایی که در ارتفاعات پائین‌تر رشد می‌کنند نیز می‌توانند استثنائی و خاص باشند، اگرچه شرایط در ارتفاعات پائین‌تر معمولاً کمتر ایدئال است.
ازآنجاکه برزیل و قهوه مترادف هم شده‌اند، تصور شروع قهوه در برزیل دشوار است. طبق گزارش‌ها اولین گیاهان قهوه تقریباً در اوایل قرن هجدهم به برزیل آورده شد و طی ۵۰سال از ایالت شمالی پارا در سال ۱۷۲۷ تا ریودوژانیرو منتشر شد. درابتدا قهوه به‌طور انحصاری جهت مصرف محلی و بومی توسط مستعمره‌نشین‌های اروپایی پرورش داده می‌شد اما با شروع افزایش تقاضا در ایالات متحده و قاره اروپا در اواسط قرن نوزدهم ذخایر قهوه در تمام مناطق جهان شروع به کاهش کرد. شیوع بیماری زنگ برگ قهوه عملاً سبب نابودی مناطق اصلی پرورش؛ و این تبدیل به آغازی برای شکوفایی صنعت قهوه در آمریکای مرکزی و جنوبی شد. وسعت برزیل و ریزاقلیم‌های آن ظرفیت تولید شگفت‌انگیزی را نشان داد و مجاورت آن با ایالات متحده، برزیل را تبدیل به یک شرکت صادرات و واردات قابل‌دسترس برای بازار غرب کرد. یکی‌دیگر از مسائل جالبی که برزیل در سرتاسر جهان با قهوه شناخته شده و در آن نقش داشته، تعداد زیرگونه‌ها و جهش‌های متنوع قهوه‌ای است که یا به‌طورطبیعی یا توسط تولید آزمایشگاه دراین‌منطقه پدیدار شده‌اند.
قهوه در دهه اول ۱۷۰۰ به‌واسطه کشیش‌ها که در میان استعمارگران اسپانیایی بودند به کلمبیا آمده است و اولین مزارع در شمال کشور در حوزه‌های سانتاندر و بویاکا قرار داشتند. در تمام قرن نوزدهم گیاهان قهوه در کشور پراکنده شدند و میانگین مزارع کوچک‌تری نسبت به سایر جوامع تولیدکننده آمریکای لاتین داراست. تولید تجاری و صادرات قهوه در دهه اول قرن نوزدهم آغاز شد اما تا قرن بیستم نسبتاً محدود باقی ماند. برپایی فدراسیون ملی قهوه کلمبیا پیشرفت عظیمی برای صنعت قهوه کشور بود و کلمبیا به‌سرعت خود را به‌عنوان یک منطقه تولیدکننده قهوه مطرح کرد که درحال‌حاضر با برزیل و ویتنام بر سر عنوان برترین تولیدکننده قهوه جهان رقابت می‌کند. کلمبیا هنوز به‌طور انحصاری قهوه عربیکا را تولید می‌کند؛ گرچه این کشور از پسرفت‌ها و عملکردهای پائین‌تر ناشی از بیماری زنگ برگ قهوه در دهه اول ۲۰۱۰ رنج می‌برد اما به‌لطف توسعه و انتشار گیاهان مقاوم به بیماری و فن‌های فعالانه حفاظتی و درمان تولید تقریباً به جایگاه خود بازگشته است.
بین کشورهای تولیدکننده قهوه اتیوپی تقریباً وضعیت افسانه‌ای خود را حفظ کرده و خاستگاه اولیه قهوه عربیکا به‌شمار می‌رود. برخلاف اکثر کشورهای پرورش‌دهنده قهوه دراین‌کشور قهوه به‌عنوان یک محصول فروشی و زودبازده به‌واسطه استعمار معرفی نشد. از زمانی‌که درختان قهوه به‌صورت طبیعی در جنگل‌ها یافت نشده‌اند، قرن‌هاست پرورش قهوه، فرآوری و نوشیدن قهوه بخشی از سبک زندگی روزمره به‌شمار می‌آید و درنهایت این درختان برای مصرف خانگی و فروش تجاری تحت کشت قرار گرفته‌اند. یکی از جنبه‌های منحصربه‌فرد تولید قهوه اتیوپی این‌است‌که مصرف محلی آن بسیاربالاست زیرا این نوشیدنی نقش بسیارمهم و قابل‌توجهی در زندگی روزمره مردم اتیوپی دارد. تقریباً نیمی از تولید سالانه (۶.۵میلیون‌کیسه) در خود کشور مصرف شده و تقریباً ۳.۵میلیون‌کیسه صادر می‌شود. قهوه هنوز بخشی از مقدمات و تدارکات میهمانی‌ها راهی برای جمع‌کردن خانواده، دوستان و نزدیکان دور یک میز برای دورهمی و گفت‌وگوها در اتیوپی محسوب می‌شود.
قهوه در دهه اول ۱۶۰۰ توسط هلندی‌ها به جزایر اندونزی وارد؛ و اولین‌بار توسط کمپانی هلندی هند شرقی در دهه اول ۱۷۰۰ صادر شد. جاوا اولین جزیره‌ای بود که قهوه را تحت کشت قرار داد و تاریخچه طولانی که درمورد گیاه قهوه دراین‌اراضی وجود دارد، بخشی از دلیل نامیدن قهوه باعنوان «جاوا»ست. به‌طورکلی اندونزی چهارمین کشور ازنظر بیشترین تولید قهوه در جهان است، گرچه جاوا که زمانی یک تولیدکننده قوی و خاستگاه اصلی پرتقاضاترین ذخایر قهوه جهان بود، به بازگیری جایگاه خود در صدر لیست جهانی نزدیک هم نیست. مزارع بزرگ تحت‌مالکیت هلندی‌ها رواج داشته و کارگران افراد محلی ازلحاظ مالی و سیاسی از رژیم استعماری رنج می‌بردند. در دهه‌های ۱۸۶۰ و ۱۸۷۰ اپیدمی زنگ برگ قهوه بازار آن در اندونزی را نابود کرده و منجر به ترک بسیاری از املاک توسط هلندی‌ها شد. با درهم‌شکستن مزارع کارگران قطعات کوچک زمین را دراختیار گرفته و سرانجام اکثر ذخایر قدیمی گونه عربیکا را تحت کشت قهوه و پیوندهای مختلف مقاوم‌تر به بیماری قرار دادند.
صرف‌نظر از وقتی قهوه برای اولین‌بار به هندوراس آورده شدند، این گیاهان نقش مهمی را در اقتصاد ملی ایفا کرده است؛ تاحدی‌که اعتبار زیادی به قهوه بخشیده می‌شود تا از ورشکستگی دولت ملی حین بحران اقتصادی سال ۲۰۰۹ جلوگیری شود. به‌‌رغم فقدان شهرت و اعتبار جذاب سایر کشورهای تولیدکننده قهوه آمریکای مرکزی مانند کاستاریکا، السالوادور، گواتمالا و هندوراس به‌آرامی تبدیل به تولیدکننده بزرگ‌تری شده و حجم بیشتری را درمقایسه‌با تمام کشورهای منطقه صادر کرده و ازنظر صادرات جهانی در رتبه هفتم قرار دارد. باتوجه‌به‌اینکه حجم زیادی از قهوه هندوراس صادر می‌شود اما یافتن قهوه‌های باکیفیت دراین‌کشور دشوارتر است؛ زیرا فاقد زیرساخت‌های لازم برای پشتیبانی از بازارهای قهوه‌های تخصصی‌ست که همسایگان آن دراین‌بازارها شرکت دارند.
مصطفی صارمی‌نیا/ ایسنا