کد خبر:
291607
| تاریخ مخابره:
۱۴۰۱ يکشنبه ۴ ارديبهشت -
04:54
آینده و جهانی تشنه آب ...
میلیاردهانفر در سراسر جهان به یکی از عناصر ضروری زندگی؛ یعنی «آب سالم و تمیز» دسترسی کافی ندارند و اگرچه دولت‌ها و مؤسسات خیریه در سال‌های اخیر به بسیاری از ساکنان مناطق دچار کمبود آب کمک کرده‌اند تا از این نعمت برخوردار شوند؛ اما پیش‌بینی می‌شود که این چالش با اثرات مضر گرمایش جهانی و افزایش جمعیت، تشدید شود. به‌گزارش ایسنا؛ «تنش آبی» می‌تواند از مکانی به مکان دیگر به‌طور چشمگیری متفاوت باشد و دربرخی‌موارد آسیب‌های گسترده‌ای به سلامت عمومی، توسعه اقتصادی و تجارت جهانی وارد کند. همچنین می‌تواند باعث مهاجرت‌های گسترده و آغاز درگیری شود. اکنون، دورانی را سپری می‌کنیم که فشار بر کشورها به‌منظور اجرای شیوه‌های پایدار، نوآورانه و بهبود همکاری‌های بین‌المللی درزمینه مدیریت آب درحال‌افزایش است. تنش کمبود آب، زمانی اتفاق می‌افتد که تقاضا برای آب سالم و قابل‌استفاده در یک منطقه معین بیش از عرضه باشد. در سمت تقاضا، اکثریت‌قریب‌به‌اتفاق (تقریباً ۷۰درصد) از آب شیرین جهان، برای کشاورزی استفاده می‌شود؛ مابقی نیز بین مصارف صنعتی (۱۹درصد) و خانگی (۱۱درصد) تقسیم می‌شود. در بخش عرضه، منابع تأمین آب شامل آب‌های سطحی مانند رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و مخازن و همچنین آب‌های زیرزمینی هستند که ازطریق سفره‌های زیرزمینی به آن‌ها دسترسی داریم. محققان اما روش‌های مختلفی برای تعریف و اندازه‌گیری تنش آبی بادرنظرگرفتن عوامل مختلفی؛ ازجمله تغییرات فصلی، کیفیت آب و دسترسی به آن، دارند. درهمین‌حال، اندازه‌گیری تنش آبی به‌ویژه درمورد آب‌های زیرزمینی می‌تواند دقیق نباشد. کمبود آب اغلب به دو دسته تقسیم می‌شود: فیزیکی (وقتی کمبود آب به‌دلیل شرایط اکولوژیکی بومی وجود دارد) و اقتصادی (وقتی زیرساخت‌های کافی برای تأمین آب وجود ندارد). این دو عامل توأمان منجر به ایجاد «تنش آبی» می‌شوند؛ مثلاً یک منطقه تحت‌فشار کمبود آب می‌تواند که هم با کمبود بارش مواجه باشد و هم کمبود تأسیسات بهداشتی و ذخیره آب. کارشناسان می‌گویند حتی وقتی دلایل طبیعی قابل‌توجه برای بروز «تنش آبی» در یک منطقه هست، عوامل انسانی نیز اغلب و به‌ویژه باتوجه‌به دسترسی به آب تمیز و سالم در این مشکل نقش اساسی دارند. به‌گفته اکثر کارشناسان؛ دو جغرافیای خاورمیانه و شمال آفریقا ازنظر تنش فیزیکی، نامناسب‌ترین شرایط را دارند. آن‌ها نسبت به سایر مناطق، بارندگی کمتری دارند و کشورهای این‌منطقه تمایل دارند از مراکز شهری پرجمعیت و با رشد سریع برخوردار باشند که به منابع آبی بیشتری نیاز دارند؛ اما بسیاری از کشورهای این‌مناطق و به‌ویژه کشورهای ثروتمندتر، هنوز نیاز آبی خود را تأمین می‌کنند؛ مثلاً، امارات تقریباً تمام مواد غذایی خود را وارد می‌کند و نیاز به استفاده از آب برای کشاورزی را کاهش داده. امارات متحده و برخی‌دیگر از جوامع خاورمیانه و شمال آفریقا نیز به‌شدت به نمک‌زدایی آب اقیانوس‌ها متکی هستند؛ اگرچه این فرآیند هم به‌نوبه‌خود پرهزینه و انرژی‌بر است. در برخی جوامع این‌منطقه اما علاوه‌بر کمبود فیزیکی آب، سال‌ها جنگ یا درگیری داخلی نیز خدمات تأمین و توزیع آب را با مشکل روبرو کرده و میلیون‌هانفر را از منابع اولیه برای تأمین آب محروم ساخته؛ مثلاً جمهوری دموکراتیک کنگو بیش از نیمی از ذخایر آبی آفریقا را دراختیار دارد اما میلیون‌هانفر از مردم آنجا به آب تمیز دسترسی ندارند و این‌امر باعث ایجاد بیماری و سوءتغذیه شده است. این مشکل محدود به این‌منطقه نیست؛ مثلاً از هر سه عضو قوم ناواهو (یکی از بزرگ‌ترین قبایل سرخ‌پوست ایالات متحده آمریکا) یک‌نفر به آب جاری دسترسی ندارد؛ درحالی‌که افراد خارج از این قوم که در اطراف سکونت دارند، از آب‌لوله‌کشی برخوردارند. همچنین برای قرن‌ها، سفره‌های زیرزمینی ایتالیا دسترسی آسان به آب تمیز را فراهم می‌کردند؛ اما اکنون زیرساخت‌های قدیمی این کشور را تحت‌فشار قرار داده است. هند نیز یکی از کشورهایی‌ست که با بیشترین‌میزان تنش آبی مواجه است که بخشی‌ازآن به‌دلیل جمعیت، آلودگی و بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی‌ست. درهمین‌حال، کشورهایی که با کمبودهای اقتصادی قابل‌توجهی مواجه هستند؛ نظیرِ کشورهای آفریقای مرکزی مانند جمهوری دموکراتیک کنگو، نبود زیرساخت‌های مناسب و سطوح بالایی از سوءمدیریت، موجب شده با وجود بارش چشمگیر بارش با چالش کمبود آب روبرو باشند. حتی جوامع با درآمد بالا نیز «تنش آبی» را تجربه می‌کنند. عواملی مانند زیرساخت‌های قدیمی و رشد سریع جمعیت، فشار زیادی را بر برخی از سیستم‌های آبی ایالات متحده وارد کرده و باعث ایجاد بحران در برخی از شهرهای این کشور شده است. به‌گزارش مرکز اطلاع‌رسانی CFR؛ که مقر آن در نیویورک است، کارشناسان می‌گویند؛ انتظار می‌رود که گرم‌شدن کره زمین، تعداد مناطق تحت‌تأثیر تنش آب و استرس کمبود آب را در مناطقی که پیش‌تر تحت‌تأثیر قرار گرفته‌اند، افزایش دهد. نیز پیش‌بینی می‌شود مناطق نیمه‌گرمسیری مانند استرالیا، جنوب ایالات متحده و کشورهای شمال آفریقا گرم‌تر و دچار خشک‌سالی‌های مکرر و طولانی‌تر شوند. اگر بارندگی دراین‌مناطق رخ دهد نیز پیش‌بینی می‌شود که شدیدتر باشد. علاوه‌براین، وضعیت آب‌وهوا در مناطق گرمسیری متغیرتر خواهد شد.