کد خبر:
406314
| تاریخ مخابره:
1404 سهشنبه 11 شهريور -
02:30
هشدار مدیران و کارشناسان حفاظت محیطزیست؛
یوزپلنگ آسیایی در یکقدمی انقراض!
مدتهاست محیطزیست نهتنها در ایران؛ بلکه در جهان بهواسطه تغییرات اقلیمی، گسترش مداخلات انسانی، افزایش آلودگیها و ... دستخوش تغییرات عمدهای شده که نگرانیهای بسیاری را برای حیاتوحش و محیطزیست رقم زده است. برخی ازاینگونهها در کشورمان شامل فُک خزری، سمندر لرستانی، خرس سیاه بلوچی و ... هستند که درمعرضانقراض قرار دارند؛ اما باید گفت که در میان این گونههای جانوری، یوزپلنگ آسیایی یا همان یوز ایرانی بیش از هر گونه دیگری درمعرضانقراض قرار دارد که باید دراینمسیر تلاش جدی توسط مسئولان و مردم شود. بهواسطه این اهمیت، ۹ شهریور را در کشور روز ملی حفاظت از یوزپلنگ ایرانی نامیدند. گونهای که زمانی در دشتهای وسیعی از غرب آسیا تا هند پراکنده بود درحالحاضر تنها زیستگاه آن به منطقه توران در استان سمنان و بخشهایی از خراسانجنوبی و در مساحتی نزدیک به 15هکتار محدود شده. باید گفت درحالحاضر جمعیت این گونه بسیارکم و تنها کمتر از 30قلاده است. دراینمسیر وجود چالشهای مهمی چون کمبود نیروی انسانی و تجهیزات حفاظت، کاهش جمعیت طعمههای طبیعی، تصادف در جادهها، حضور سگهای گله در زیستگاه، کمبود منابع آبی و تکهتکهشدن زیستگاه نیز زمینهساز تشدید این بحران انقراض شده. اینعوامل همه دستبهدستهم داده تا یوز ایرانی حالا در فهرست سرخ اتحادیه بینالمللی حفاظت از طبیعت (IUCN) قرار بگیرد و آنرا در وضعیت بحرانی انقراض طبقهبندی کنند. نگهداری شش یوزپلنگ در مرکز تحقیقات تکثیر در اسارت که شامل یکنفر یوزپلنگ نر بهنام «فیروز» و پنجنفر یوزپلنگ ماده بهنامهای «دلبر»، «ایران»، «آذر»، «توران» و «ابریشم» یکی از طرحهایی است که سعی شده توسط مدیران و کارشناسان دلسوز سازمان محیطزیست برای این گونه درحالانقراض انجام شود که دراینراه بیشازهرچیز نیازمند توجه ویژه مسئولان ارشد کشور و همچنین مشارکت اجتماعی مردم را میطلبد.
پروژه تکثیر در اسارت؛ آخرین راه نجات یوزپلنگ آسیایی
سعید یوسفپور (مدیرکل حفاظت محیطزیست سمنان) بقای یوز ایرانی را نیازمند و درگروی تأمین مالی و نیروی انسانی دانست و گفت: اگر بتوانیم نیروی انسانی و منابع مالی را برای اینپروژه تأمین و تعارضات و مشکلاتی ازجمله مشکل جاده و کریدورها را حل کنیم، میتوان به بقای یوز امیدوار باشیم. بهگفته وی؛ یوزپلنگ آسیایی پس از پلنگ آمور دومین گربهسان درمعرضخطر دنیا بهشمار میآید. دراینراستا پروژه ملی یوزپلنگ آسیایی از سال ۱۳۸۰ آغاز و برای اولینبار در دولت برای یک گونه درمعرضانقراض ردیف بودجه اختصاص داده شد. اینپروژه که از سال ۱۳۹۸ متوقف شد حالا پسازچندسال وقفه دوباره آغاز شده و امید میرود تا درایت و تدبیر به یک سرانجامی خوش برسد. وی به پروژه تکثیر در اسارت بهعنوان آخرین راه نجات یوزپلنگ آسیایی اشاره کرد و گفت: دراینفضا ما یک نر پیر و پنج ماده که جمعاً ششنفر یوزپلنگ است را داریم اما آیا وجود یک نر پیر میتوان در پروژه تکثیر در اسارت موفق عمل کرد؟! یوسفپور افزود: ما درحالمطالعه در سایر زیستگاههای یوزپلنگ هستیم و احتمال افزایش یک نر به سایت تکثیر وجود دارد.
انجام 10کیلومتر فنسکشی در محور عباسآباد-میامی
مدیرکل محیطزیست استان سمنان به استقلال تولههایی که تاپیشازاین با مادر بودهاند، اشاره کرد و اظهار داشت: در فصلی هستیم که این تولهها استقلال پیدا کردهاند و اینموضوع باعث میشود که آنها درجستوجوی محل جدید زندگی، منطقه توران را ترک کنند. دراینمسیر تصادفات جادهای یکی از خطرهایی است که بهشدت آنها را تهدید میکند. وی تأکید کرد: فنسکشی مسیر عبور یوزها در جاده عباسآباد-میامی در دو طرف جاده ازسوی سازمان محیطزیست درمجموع بهطول ۱۰کیلومتر در روزهای اخیر از سر گرفته شده و سعی شده تا با اعمال محدودیت سرعت در جاده عباسآباد-میامی، افرادیکه بالاتر از ۹۰کیلومتر رانندگی کنند بهعنوان متخلف جریمه شوند. بهگفته وی؛ فراهمکردن بستری توسط سازمان برنامهوبودجه مبنیبراینکه مؤدیان مالیاتی بتوانند موقع پرداخت مالیات مشخص کنند در چه مواردی مالیات آنها صرف شود یکیدیگر از مواردی است که میتواند به تسریع انجام پروژه کمک شایانی کند. مدیرکل محیطزیست سمنان جاده ترانزیت تهران به مشهد را یکی از چالشهای زیستگاه یوز دانست و گفت: تاکنون 13 یوزپلنگ در محدوده 50کیلومتری از این جاده جان خود را از دست دادهاند. دراینخصوص همکاری اپراتورهای تلفن برای ارسال پیامک به رانندگان عبوری یکی از مواردی است که سعی شده انجام شود که دراینخصوص تاکنون ایرانسل همکاری لازم را داشته. همچنین پیگیری ازطریق اتحادیه رانندگان ترانزیت درجهت فرهنگسازی برای رانندگان عبوری درجهت کنترل سرعت هم از دیگر مواردی است که سعی شده تا انجام شود.
ادارهکردن ششمیلیونهکتار تنها با 12محیطبان!
وی معتقد است که نیروی انسانی سمنان جوابگوی مناطق تحتمدیریت نیست و باتوجهبه وسعت ششمیلیونهکتاری که عرصه زیستگاه یوز در کشور است تنها انجام این وظیفه خطیر با حضور 12 محیطبان در هر شیفت انجام میشود که اینموضوع کار ما را بسیاردشوار کرده. البته دراینمسیر همراهی جامعه محلی در موضوع حفاظت کمک شایانی را به ما کرده. وی خاطرنشان کرد: برای حل مشکل نیروی انسانی، جذب و استخدام 30نفر محیطبان صادر شده است اما این مصوبه در سازمان اداری فعلاً معطل مانده است. البته مساعدت نیروهای مسلح و اختصاص سرباز وظیفه نیز میتواند کمی در حل مشکل کمبود نیروی پاسگاه محیطبانی ما بکاهد.
خطرات نادیدهانگاشتن سند حفاظت از یوز ایرانی
باقر نظامی (مدیر ملی پروژه حفاظت از یوزپلنگان آسیایی) به دستهبندی پنج حوزهای انجام احیای پروژه یوز ایرانی اشاره و اظهار کرد: مرحله اول و مهمترین مرحله، حفاظت در زیستگاه است. در دومین مرحله بحث آموزش مطرح است. پایش و پژوهش بخش سوم است و در بخش چهارم تکثیر در اسارت را داریم و در آخرین بخش مدیریت و تقویت آن است. وی درخصوص بودجه اختصاص داده شده به پروژه ملی یوزپلنگ آسیایی اشاره کرد: اکنون بودجهای که به انجام اینپروژه اختصاص داده شده چیزی درحدود ۵۰میلیاردتومان است. بهگفته وی؛ سعی شده تا برنامه نجات یوز پنجساله بسته شود و دراینمسیر نیازمند بودجه و ردیف مستقل برای انجام اینطرح ملی هستیم. سالانه ۱٫۵همت بودجه نوشته بودیم که مصوب نشد و تاکنون یعنی ششماهه ابتدای امسال 50میلیاردتومان بودجه گرفتیم. بهواقع اگر برای سند حفاظت از یوز اقدامی صورت نگیرد باید گفت این گونه را برای همیشه از دست میدهیم. نظامی، بزرگترین چالش اینپروژه را کمبودن گونه عنوان و تأکید کرد: وقتی با اینمسئله مواجه باشیم خطرات بزرگی انجام پروژه و گونه را با مشکل مواجه میکند. مدیر ملی پروژه حفاظت از یوزپلنگان آسیایی افزود: در کنار مورد فوق بحث کمبود منابع مالی و انسانی، تهدیداتی چون تصادفات جادهای، تعارض منافع میان دستگاهها و ... نیز مانع دستیابی به نتایج قطعی شده. وی به وجود تنها ۲۶قلاده از یوز آسیایی در پارک ملی توران اشاره کرد و گفت: آمار دقیق یوزپلنگها بهدلیل مخفیزیستی کمیسخت است اما تاکنون آماری که از پایش میدانی و تصاویر دوربینهای تلهای بهدست آمده نشان میدهد که هفت نر بالغ، پنج ماده بالغ، دو مورد با جنسیت نامشخص، شش توله همراه مادر داریم و همچنین شش یوز در اسارت نگهداری میشوند. نظامی معتقد است با وجود اقدامات اخیر سازمان حفاظت محیطزیست برای احیای برنامههای حفاظتی اما میبینیم که حیات یوز آسیایی همچنان در وضعیت بحرانی قرار دارد. بهگفته وی؛ موفقیت نهایی اینپروژه درگروی همکاری بیندستگاهی، تقویت نیروهای حفاظتی، تأمین بودجه پایدار و جلب مشارکت مردمی است؛ چراکه بدون رفع این موانع رسیدن به یک نتیجه عالی دورازانتظار است.
افشین حیدری