لزوم اختصاص تسهیلات ویژ‌ه کاغذ برای واردکننده و خریدار

با‌توجه‌به مشکلات کاغذ بر آن شدم، با نایب‌رئیس اتحادیه کاغذ و مقوای تهران به سخن بنشینم. یعقوب خانی متولد 1345 است و از 1357 به جرگه فروشندگان کاغذ وارد بازار شده است. خودش می‌گوید: «در آغاز می‌خواستم در صنعت، بخش صحافی و دفترسازی را راه‌اندازی کنم و در‌جهت خدمت به کشور عزیزم و دفاع از این دین و نظام مقدس و دفاع جانانه از خاک میهن، راهی جبهه‌های جنگ تحمیلی هشت‌ساله شدم. در طی حضورم در جبهه‌ها، سه‌بار تا آستانه شهادت پیش رفتم که ظاهراً مقدر بود، زنده بمانم و به فیض شهادت نائل نشدم؛ اما این دوران با همه سختی‌های آن، به هرکسی درس شهامت و اخلاق می‌دهد و من هم بسیار سعادتمند بودم که از این جنگ و نبرد نابرابر، توشه بسیاری برگرفتم که این روزها بعضی‌از‌اوقات واقعاً دلم برای یکرنگی، وفا و صمیمیت بچه‌های جنگ تنگ می‌شود و هنوز یاد و خاطره رشادت‌های پاره‌ای‌از هم‌سنگران را به‌یاد دارم تا اینکه جنگ به اتمام رسید و دشمنان کشور عزیزمان دریافتند که با ایران و ایرانی درافتادن یعنی ورافتادن، به‌هرجهت پس از خاتمه جنگ مجدداً به بازار ظهیرالاسلام؛ مرکز مبادلات کاغذ کشور برگشتم و به کار خریدوفروش کاغذ مشغول شدم».

درخصوص تاریخچه کاغذ و نقش آن در دنیای امروز بگویید.
«بر‌اساس اطلاعات موجود، نخستین‌بار در کشور مصر و در دره رود نیل گیاهی خودرو سر از خاک برداشت که نامش پاپیروس بود که ساقه و شاخه سخت داشت و نظر صاحب‌نظران به آن جلب شد. چون نوشتن فقط بر روی چرم جریان شد و مکاتبات هم از‌طریق دست‌نوشته‌های روی چرم مبادله شد و چون مصریان باستان به‌دنبال تهیه کاغذ بودند، آزمایش‌های زیادی روی بعضی از برگ‌های پهن درختان انجام دادند؛ اما به نتیجه مطلوب نرسیدند؛ تا‌اینکه فرآیندهایی روی گیاه پاپیروس به عمل آورند و موفق شدند کاغذ را کشف کنند که سرآغاز تحولی بزرگ در جهان شد. باید یادآور شوم؛ در آغاز تهیه کاغذها فقط در حدّ و اندازه دفاتر مورداستفاده در مکتب و مدرسه بود و بعدها به کاغذهای مختلف و در ابعاد گوناگون تبدیل شد؛ آنچه از تاریخ باقی مانده است، حکایت از آن دارد که کشف و تهیه کاغذ در مصر در زمان پادشاهی فرعون صورت گرفت. کاغذ سال‌های زیادی بود که در‌نهایت رونق برای تهیه کتاب و روزنامه و مجلات دفاتر درسی مورداستفاده بود و هزاران‌نفر به‌خاطر رونق این صنعت وارد حرفه کاغذ شدند و تا سه‌سال‌پیش رونق چاپ و تجهیزات آن درجه‌بندی کالاها در کشور جزء کالای درجه 1 به حساب می‌آمد که با ارز دولتی 4200‌تومانی کاغذ از برزیل، اندونزی، چین، کره، هند و روسیه وارد می‌شد و آن‌قدر رونق داشت که کتاب‌ها در حد پنج و سه‌هزار نسخه به چاپ می‌رسید و تیراژ روزنامه‌ها هم حتی به 100‌هزار نسخه در روز می‌رسید و لذا در بازار بزرگ تهران و ظهیرالاسلام و مراکز دیگر، تجار شروع به واردات کاغذ کردند که شمار شاغلین و پادوها و چرخی‌ها در ظهیرالاسلام به بالای 50‌هزار‌نفر می‌رسید؛ تا‌اینکه کاغذ از ارز دولتی محرم شد و دوران نزول کتاب و روزنامه آغاز شد و بسیاری از شاغلین در این حرفه تغییر شغل دادند و به‌یقین گرانی کاغذ و تجهیزات، باعث افت فرهنگی در کشور شد و درنتیجه آن صدها ناشر و نویسنده خانه‌نشین شدند که ای‌کاش به‌خاطر اعتلای فرهنگ کشور مجدداً تسهیلات ویژ‌ه‌ای برای کاغذ؛ برای واردکننده و خریدار قائل شوند».

باتوجه‌به تنوع محصولات در دنیای امروز انواع کاغذ و مقوا ازنظر فراوانی چیست؟
در‌حال‌حاضر برای تهیه روزنامه، از کاغذهای روسی، چینی، هندی و تولیدات کارخانه چوب و کاغذ مازندران استفاده می‌کنند و برای چاپ کتاب و پوستر، لیبل، کارتن از کاغذهای تحریر داخل و واردات از اندونزی، کره و چین استفاده می‌شود که چون با نرخ دلار وارد می‌شود، کاغذها و مقوا بسیار گران است؛ تا‌جایی‌که مجلاتی که قبلاً حتی با کاغذهای گلاسه و ضخیم تهیه می‌شد، این روزها با کاغذهای کاهی یا روزنامه به چاپ می‌رسد. بدیهی‌ست؛ با گرانی کاغذ، حدود 1500 دکه روزنامه‌فروشی در تهران ناچار شده‌اند که اجناس متفرقه چون سیگار و شکلات در درکه داشته باشند تا بتوانند روزگار بگذرانند؛ البته نباید از تحریم‌های ظالمانه آمریکا و اروپا یادی نکنیم که عامل این کسادی در چاپ و نشر آنان بوده‌اند؛ تا‌جایی‌که ناشران زیادی این حرفه را ترک کرده‌اند و در مطبوعات هم با‌وجودی‌که بیش از 16‌هزار مجوز چاپ روزنامه و مجله صادر شده است، در‌حال‌حاضر شمار نشریاتی که چاپ می‌شود کمتر از 1500 مورد است و کتاب که در پاره‌ای‌از‌اوقات با تیراژ 5000 و 3000 به چاپ می‌رسید، حالا حتی به تیراژ 100 نسخه نزول کرده است.

چشم‌انداز آینده کاغذ را چگونه می‌بینید؟
در این حوزه روزهای سختی را می‌گذرانیم؛ اما سرانجام زورگویان جهانی از قدرت می‌افتند و مجدداً در کشور ما، خواندن و نوشتن ارج‌وقرب پیدا می‌کند و ان‌شاء‌الله کارخانه‌های وطنی تهیه کاغذ، از واردات خمیر و تجهیزات، ‌همراه با ارز نیمایی برخوردار می‌شوند و ما قادر خواهیم بود که مصرف کشور را تأمین کنیم تا محتاج به آمریکا و تحریم‌های بین‌المللی نباشیم و ایران سرفراز ما در صحنه‌های جهانی حرف‌های زیادی برای گفتن خواهد داشت و مسئله تحریم و سویفت و نظایر آن به تاریخ سپرده خواهد شد.