تأخیر در لایحه تقدیمی بودجه

بالاخره با تأخیری یک‌ماهه، دولت رئیسی بودجه کشور را برای سال 1402 تقدیم مجلس شورای اسلامی کرد. ممکن است این تأخیر به‌واسطه کار بیشتر کارشناسی دقیق بودجه‌بندی باشد؛ گواینکه دولت پایداری هم در تمام هشت‌سال عمر دولت خود، همیشه بودجه را با تأخیر معنی‌داری تقدیم مجلس می‌کرد؛ اما آن‌زمان اوضاع اقتصادی باوجود فروش بالای نفت و تحریم‌های محدودتر، از این روزها بسیار روبه‌راه‌تر بود؛ درنتیجه دولت رئیسی زمان زیادی را برای تنظیم بودجه صرف کرده است تا کسری بودجه محسوسی نداشته باشد. به‌هرروی بودجه تقدیمی دارای نقاط قوت و ضعف زیادی‌ست که ازنظر منتقدان، بار منفی آن بیشتر است. امروز بنا دارم بررسی اجمالی پیرامون این بودجه داشته باشم تا پس از اعلام کامل بودجه و رئوس آن و میزان تخصیص آن برای هر بخش از کشور، در آن کندوکاو عمیق‌تری صورت داده شود و آنگاه تحلیل کلی را به‌نظر خوانندگان محترم برسانیم. براساس گفته رئیس دولت و پاره‌ای‌از‌نمایندگان، در بودجه پیش‌بینی‌شده سال 1401 به‌صورت کلی، 40‌درصد افزایش نسبت به بودجه سال 1401 تهیه و تقدیم مجلس شده است که از هم‌اینک میزان درآمد و هزینه باهم همخوانی معقولی ندارد؛ چراکه در بسیاری از نهادها و سازمان‌های دولتی، 40‌درصد افزایش هزینه پیش‌بینی‌شده؛ حال‌آنکه برای حقوق کارمندان و کارگران فقط 20‌درصد افزایش درنظر گرفته‌شده و این گپ معنی‌دار چگونه پر خواهد شد، خدا داند؛ یعنی اینکه حقوق‌بگیران شاغل و بازنشسته بازهم درآمد کمتر و هزینه بیشتر خواهند داشت و به‌معنی دقیق‌تر، حقوق‌بگیران بازهم باید سفره را محدودتر و کوچک‌تر کنند که این تفاوت بسیار آشکار است و امیدواریم نمایندگان مجلس با توجه و دقت بیشتری، این فاصله دخل‌وخرج را مدنظر داشته باشند. ازسوی‌دیگر؛ حداقل حقوق را هفت‌میلیون‌تومان درنظر گرفته‌اند که در مورد کارگری و مشمولان بیمه تأمین اجتماعی افزایش حقوقی بیش از 30‌درصد درنظر گرفته‌شده که کارفرمایان را ناراضی خواهد کرد و چه‌بسا کارگاه‌ها را تعطیل کنند و بازهم بر شمار بیکاران افزوده شود. در‌مورد هزینه‌های دولت، سعی شده است که با افزایش 59‌درصدی مالیات‌ها، رقم بزرگی از بودجه تأمین شود که شاید تحقق آن امکان‌پذیر نباشد و امکان دارد برای سازمان‌ها و نهادهایی که درآمد کافی دارند و از شمول پرداخت مالیات معاف هستند، امسال دریافت مالیات مقرر شود. در بودجه پیش‌بینی ‌شده که ایران بتواند روزانه یک‌میلیون و 400هزار بشکه نفت صادر کند و آن را هم بشکه‌ای 80‌دلار به‌فروش برساند که آرزو می‌کنیم این ایده محقق شود؛ اما اگر منصفانه به این تقسیم‌بندی توجه کنیم، باتوجه‌به تحریم‌ها، به‌نظر می‌رسد امکان صدور روزانه این عدد را نداشته باشیم. ازسوی‌دیگر؛ میزان فروش هر بشکه را 80‌دلار تخمین زده‌اند که بازهم باوجود آرزو و امیدواری همه برای تحقق این قیمت، به‌نظر می‌رسد که 80‌دلار بسیار خوش‌بینانه است و خدای‌نکرده عدم تحقق، دولت را با یک بحران کسری قابل‌توجه مواجه خواهد کرد که موجب ایجاد عوارض عدیده‌ای خواهد شد که مهم‌ترین آن، تشتت در بازار سردرگم فعلی ارز و سکه است که خود بحران‌زا و باعث تورم بیشتر و گرانی افزون‌تر خواهد شد؛ بنابراین با افزایش 40‌درصدی بودجه و ازسوی‌دیگر 20‌درصدی افزایش حقوق کارکنان و عدم توازن دخل‌وخرج مردم کشور، عوارض زیادی متوجه دولت و مردم خواهد شد؛ اما با تمام این احوال امیدواریم که کشور ما و مردم نجیب آن، روزهای خوش و بی‌دغدغه‌ای را تجربه کنند.