تغییر جغرافیای سیاسی و شکست هژمونی آمریکا

تحلیلگران و کارشناسان سیاسی بین‌المللی توافق جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک و گشایش سفارتخانه‌ها را تغییردهنده جغرافیایی سیاسی غرب آسیا و شکست سلطه گری و هژمونی آمریکا در خاورمیانه توصیف کردند. به‌گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دولت؛ «آشوک سوین» استاد مطالعات صلح در یکی از دانشگاه‌های سوئد در توییتر خود نوشت که ایران و عربستان پس از انجام مذاکرات در چین تصمیم گرفتند که روابط دیپلماتیک خود را از سر بگیرند. وی نوشت: هژمونی و سلطه گری آمریکا بر سیاست‌های خاورمیانه به‌طور رسمی پایان یافت و چین قدرت دیپلماسی خود را نشان داد. «سیدانت سیبال» خبرنگار و تحلیلگر امور دفاعی و امنیتی شبکه هندی Wion News در اظهاراتی گفت که ایران و عربستان به‌واسطه چین روابطشان را از سر گرفتند و این توافق جغرافیای سیاسی غرب آسیا را تغییر داد و چین جایگاه خود را به‌عنوان پرمنفعت‌ترین کشور در منطقه بالا برد. «مایکل دوران» مدیر مرکز صلح و امنیت در خاورمیانه در اندیشکده آمریکایی «هدسون» نیز تأکید کرد که چین با وساطت میان ایران و عربستان و ایجاد توافق میان دو کشور، آمریکا را از تاج‌وتختش به‌عنوان تنها قدرت راهبردی در خلیج‌فارس به پایین کشید. وی خاطرنشان کرد؛ این‌امر نتیجه منطقی سیاست «بازآرایش» باراک اوباما رئیس‌جمهوری اسبق آمریکا در قبال ایران است که ترامپ آن‌را متوقف کرد اما نتوانست به‌طورکامل از آن عقب‌گرد کند. «انیل شلین» پژوهشگر اندیشکده مطالعات خاورمیانه «کوینسی» نیز بر واقعیت میانجیگری پکن در توافق بین ایران و عربستان تمرکز کرد و آن‌را بسیارمهم دانست و گفت که این نقشی را که چین می‌تواند در تقویت یک خاورمیانه مشخصازطریق همکاری و تجارت ایفا می‌کند، توضیح می‌دهد. وی باانتقاداز سیاست تجارت اسلحه آمریکا در منطقه خاطرنشان کرد که چین یک چشم‌انداز جدید به‌جای رقابت در منطقه ارائه می‌کند و آمریکا باید برای تقویت صلح و شکوفایی برای ملت‌ها تلاش کند نه‌اینکه فقط سلاح بفروشد و به حاکمان مستبد و ارتش‌های آن‌ها کمک امنیتی کند. «ایان بریمر» نویسنده و پژوهشگر سیاسی در استاد مدعو دانشکده امور بین‌الملل دانشگاه آمریکایی کلمبیا نیز توافق هسته‌ای ایران در سال ۲۰۱۳ در زمان اوباما و بازگشت روابط ایران و عربستان در سال ۲۰۲۳ به‌واسطه چین را از جمله بزرگ‌ترین تحولات دیپلماتیک خاورمیانه در دهه اخیر توصیف کرد. درهمین‌حال، تأثیر توافق بین ایران و عربستان بر تغییر آرایش سیاسی منطقه به‌ضرر آمریکا تا جایی بود که تحلیلگران و کارشناسان ضدایرانی را نیز به‌اذعان واداشت و به‌نوشته پایگاه خبری شبکه تلویزیونی المیادین، «جایسون برودسکی» مدیر مؤسسه موسوم به «اتحاد علیه ایران هسته‌ای» که وابسته به تشکیلات صهیونیستی در آمریکاست، گفت که اگر این توافق که به‌واسطه چین بسته شد، کامل اجرایی شود، هزینه‌های ناشی از «رفتار آمریکا با شرکایش به‌عنوان دشمن» را برای منافع آمریکا نشان خواهد داد. به‌دنبال سفر بهمن‌ماه آیت‌الله «سید ابراهیم رئیسی» به پکن، «علی شمخانی» از روز دوشنبه ۱۵ اسفند با هدف پیگیری توافقات سفر رئیس‌جمهوری، مذاکرات فشرده‌ای را به‌منظور حل‌وفصل نهایی موضوعات فی‌مابین تهران-ریاض با همتای سعودی خود در چین آغاز کرد. در پایان مذاکرات، جمعه ۱۹ اسفند ۱۴۰۱، بیانیه سه‌جانبه‌ای در پکن با امضای «شمخانی» نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای‌عالی امنیت ملی، «مساعد بن‌محمد العیبان» وزیر مشاور و عضو شورای وزیران و مشاور امنیت ملی عربستان سعودی و «وانگ ئی» عضو دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست و رئیس‌دفتر کمیسیون مرکزی امور خارجی حزب و عضو شورای دولتی چین صادر و توافق تهران-ریاض برای ازسرگیری روابط دوجانبه و بازگشایی مجدد سفارتخانه‌های دو کشور بعد از هفت‌سال قطع رابطه اعلام شد. توافق دو کشور ایران و عربستان با استقبال گسترده کشورها و سازمان‌های بین‌المللی روبرو شده و آن‌ها این توافق را درراستای تقویت صلح و ثبات منطقه‌ای و منافع ملت‌های منطقه ارزیابی کرده‌اند.