اگرچه دریکلحظه رخ داد؛ اما بهنظر میرسید که «لیا ویلیامسون» در ثانیهای که به زمین افتاد، متوجه شد ماجرا چقدر جدیست! چهره مطرح باشگاه «آرسنال» و کاپیتان تیم ملی فوتبال زنان «انگلیس»، در دیدار با «منچستریونایتد» (در آوریل) داشت توپ را در میانه میدان بهچالش میکشید که با چهرهای درهم، بر زمین افتاد. دست راستش را در هوا بهنشانه هشدار به پزشکان تیمش تکان داد؛ قبلازاینکه البته سرش را بین بازوهایش قرار دهد و محکم دستش را به زمین بکوبد! یکی از گزارشگران BBC در پخش زنده گفت: «انگار اوضاع برای کاپیتان تیم ملی انگلیس، خوب بهنظر نمیرسد!» درهمانروز، در فاصله بیش از ۳۰۰کیلومتری در «ادینبورگ»، صحنه مشابهی، لحظات پایانیِ مسابقه «لیگ برتر زنان اسکاتلند» را قطع کرد: «کَتی رود» مهاجم قلوب در عرصه فوتبال «نیوزلند»، در دقیقه ۸۲ مصدوم شد. این دونفر، بعداً طی مصاحبههایی، آنچه را که بسیاری از ناظران از آن میترسیدند، تأیید کردند: آنها نیز به جمع فوتبالیستهای زنی پیوستند بودند که از ناحیه زانو آسیب دیدند؛ مسئلهای که دههها فوتبال زنان را در عرصه حرفهای تحتتأثیر قرار داده است. «ویلیامسون» در ۲۱ آوریل در شبکههای اجتماعی نوشت: «متأسفانه رؤیای جامجهانی و لیگ قهرمانان اروپا برای من تمام شده است و همه فکر میکنند این، اصل ماجراست؛ اما اینکه هرروز باید به خودم بگویم که دیگر همهچیز بهپایان رسیده و باید اینها را پشتسر بگذارم، تمامِ ذهنم را درگیر کرده است!» ازآنسو، «رود» نیز در اینستاگرام خود نوشت: «متأسفم که بگویم من نیز به باشگاه درحالگسترشِ ACL پیوستم!» آسیبهای ACL درآستانه جامجهانی فوتبال زنان ۲۰۲۳، برای مدتی سرفصلهای ورزشی را بهخود اختصاص داد؛ زیرا «ویلیامسون»، «رود» و تعداد زیادی دیگر از برترین زنان فوتبالیست؛ از «ویویان میدما» هلندی گرفته تا «جانین بکی» کانادایی، «ماری-آنتوینی کاتوتو» فرانسوی و «بت مید» انگلیسی، کنار گذاشته شدند. اگرچه ورزشکاران زن و مرد (هردو) میتوانند دچار آسیبهای ACL شوند؛ اما تحقیقات نشان داده که ورزشکاران زن نسبت به همتایان مردِ خود، درمعرضخطر بیشتریاند و بهادعای برخی از کارشناسان؛ هشتبرابر بیشتر! ضمناً ورزشکاران مرد، زودتر از همتایان زنِ خود، به میدانهای ورزشی بازمیگردند. اینوضعیت، سؤالاتی را درمورداینکه «چرا بسیاری از برترین فوتبالیستهای زن، از آسیبدیدگی ACL رنج میبرند؟» مطرح کرده است. همچنین باعث ایجاد بحثهایی درمورد «برابری» دراینورزش شده و بازیکنان را وامیدارد تا فوراً درخواست تحقیقات بیشتر و دسترسی به همان سطح منابع و پشتیبانی برای مقابله با آسیب را مانند همتایان مرد کنند. «کریستن پرس»؛ مهاجم تیم ملی «ایالاتمتحده» که سال گذشته میلادی پس از آسیبدیدگی، تحت سه عمل جراحی قرار گرفت، در ماه می به ESPN گفت: «فکر میکنم، میزان آسیبدیدگی ACL در فوتبال حرفهای زنان، در دوسالاخیر شوکهکننده بوده است». بهگفته او که طیِ دوره توانبخشی، نامش در ترکیب جامجهانی «ایالاتمتحده» قرار نگرفت؛ اگر تعداد مشابهی از ستارگان مرد فوتبال بههمینشکل از رقابتهای مهم، دور بمانند، واکنشها بسیارمتفاوت خواهد بود. او گفت: «اگر این اتفاق، در فوتبال مردان رخ میداد، بلافاصله عکسالعمل نشان میدادند که چگونه باید این مشکل را حل و عللش را کشف کرد و مطمئن شد این بازیکنان، در بزرگترین لحظات زندگیِ فوتبالیشان دردسترس باشند؟!«
آسیب ACL چیست؟
اول بگوییم ACL که مخفف «رباط صلیبی قدامی» است، یکی از چهار رباط اصلی تثبیتکننده زانوست. «الیزابت گاردنر»؛ استادیار جراحی ارتوپدی و توانبخشی در «دانشگاه ییل» (آمریکا)، توضیح میدهد: رباطها اساساً بهمثابه طنابهایی هستند که استخوانها را بههم متصل میکنند. رباط جانبی داخلی و رباط جانبی خارجی (بهترتیب MCL و LCL) در هر طرف زانو قرار دارند و از حرکت پهلوبهپهلو جلوگیری میکنند؛ درحالیکه ACL و شریکش رباط متقاطع خلفی یا PCL، در وسط قرار دارند و از حرکت جلو به عقب استخوان درشتنی (ران استخوان ران) جلوگیری میکنند. درحالیکه گاهیاوقات آسیب ACL ممکن است بهدلیل تماس رخ دهد؛ اما رمز واقعه در ورزش معمولاً یک آسیب غیرتماسی یا یک آسیب چرخشی غیرتماسیست. وقتی این جمله را بهعنوان یک پزشک پزشکی ورزشی میشنوید، اولین چیزیکه به ذهنتان خطور میکند ایناستکه خب؛ چه اتفاقی برای ACL میافتد؟ زیرا رباطیست که قرار است از چرخش یا چرخش زانو جلوگیری کند» و در دنیای فوتبال حرفهای، بهگفته «اِمی والش» (بازیکن سابق تیم ملی زنان کانادا)؛ «وقتی چنین مصدومیتی اتفاق میافتد، فوراً متوجه خواهید شد؛ حال میخواهد بازیکن وسط زمین درحالحرکت باشد که پایش بچرخد یا دراثر ضربه، به زمین سقوط کند. گاهی هم صدایی فاجعهبار دارد؛ صدایی کاملاً گویا و انکارنشدنی که به درد و گریه میانجامد!» او که نماینده «کانادا» در جامهای جهانی زنان فیفا در سالهای ۱۹۹۹ و ۲۰۰۷ و در بازیهای المپیک ۲۰۰۸ پکن بود، میگوید: «پیشبینیِ تبدیلشدن به بازیکن بعدی که دچار آسیبدیدگی ACL میشود نیز بهشدت در ذهن بسیاری از بازیکنان هست. همتیمیهایی داشتم که درمورد این واقعیت صحبت میکردند که از آن میترسند. مشاهده وقوع این اتفاق برای بازیکنانی که فکر میکردید واقعاً قوی و شکستناپذیر هستند؛ دیدن سقوط آنها و … قطعاً روی یک تیم تأثیر منفی میگذارد». دراینباره نیز «گاردنر» میگوید: «آسیب ACL میتواند بهمعنای پارگی کامل یا جزئی رباط باشد؛ گرچه موردِ جزئی، کمتر است. پارگیها میتوانند بهروشهای مختلف اتفاق بیفتند؛ ازجمله زمانیکه یک ورزشکار، گامی نادرست برمیدارد یا آنطورکه در فوتبال رایج است، تغییری شدید در مسیر ایجاد شود. خیلیوقتها گفته شده که یک ورزشکار (چه در حمله و چه در دفاع) با بازیکن دیگری روبهرو شده و قصد میکند تا مسیرش را تغییر داده و حرکتی انجام دهد؛ اما بدنش یکطرف میرود و زانو و ساق پایش همانجاکه بود، بهاصطلاح جا میمانَد! درحالیکه زانو به داخل خم میشود، ساق پا میچرخد و آنوقت است که احساس میکند اتفاقی ناگوار افتاده و متأسفانه بیشتر اوقات، یک پارگی کامل است».
شناسایی عوامل خطر
برای سالها، محققان تلاش کردهاند تا دریابند چرا آسیبهای ACL، در ورزش زنان بسیار شایع است؟ محققان بر تفاوتهای بیولوژیکیِ مختلف بین زن و مرد تمرکز کردهاند؛ مانند این واقعیت: زنان، معمولاً لگن پهنتری نسبت به مردان دارند که میتواند بر حرکت استخوان درشتنی و نیز استخوان ران تأثیر بگذارد؛ یااینکه آنها بریدگی کوچکتری در محل اتصال ACL به استخوان ران دارند که آنها را مستعد پارگی میسازد. برخی هم گفتهاند: رشد کمتر در عضلات همسترینگ و باسن زنان بهاینمعناستکه وقتی پس از یک پرش، فرود میآیند، فشار بیشتری بر ACL خود وارد میکنند و خطر آسیب را افزایش میدهند. برخی از مطالعات به اینموضوع پرداختهاند که لباسهای بازیکنان چه تأثیری بر آسیبدیدگی دارند؛ بهویژهاینکه برخی از زنان، کفشهای فوتبالی را میپوشند که اساساً برای مردان طراحی شده است. نوسانات هورمونی و اینکه چگونه میتوانند بر ورزشکاران زن (بهویژه درطول دورههای قاعدگی) تأثیر بگذارند نیز بهعنوان یک حوزه تحقیقاتیِ روبهرشد، ظاهر شده است؛ مثلاً درآستانه جامجهانی فوتبال زنان ۲۰۱۹ (در فرانسه)، تیم ملی «ایالاتمتحده» شروع به ردیابی چرخه بازیکنان خود کرد تا بتواند تمرینات، خواب و تغذیه آنها را تنظیم؛ و آمادهسازی برای مسابقات آنها را کارآمدتر کند. «داون اسکات» (آنالیزور و مربی عملکرد تیم که تحصیلاتش در رشته علوم ورزشیست) درآنزمان به برنامه Good Morning America گفت: «بهنظرم این، یکی از بسیار استراتژیهاییست که ما بهکار بردیم و به ما کمک کرد تا پیروز شویم». اوایل سال ۲۰۲۰، «چلسی» نیز شروع به ردیابی چرخههای قاعدگیِ بازیکنان زن این باشگاه بریتانیایی کرد که بهگفته مدیرانش؛ تلاشی برای بهبود عملکرد و کاهش خطر آسیبدیدگیِ ACL بود. «اما هیس»، مدیر تیم زنان «چلسی» گفته بود: «این، ازآنجا ناشی میشود که میخواهیم درباره خودمان بیشتر بدانیم و دریابیم چگونه میتوانیم عملکردمان را بهبود ببخشیم». یکی از اساتید «دانشگاه شرق لندن» بهنامِ «علی مناجاتی» که متخصص «آسیبهای ACL در فوتبال زنان نخبه» است، میگوید: «شواهدی وجود دارد که نشان میدهد: خطر آسیب میتواند در مراحل مختلف چرخه قاعدگیِ بازیکنان، نوسان داشته باشد». محققان میگویند: نوسانات هورمونی درطول چرخه قاعدگی، بر شُلیِ تاندونها و رباطها؛ و نیز قدرت و کنترل عصبی عضلانی تأثیر میگذارد. طبق گفته او؛ اما بزرگترین مشکل درحالحاضر که میتوانم تاحدی آنرا به گردن نهادهای حاکم در ورزش (چه فدراسیونها، چه یوفا یا فیفا) بیندازم، ایناستکه ما هیچگونه کلاندادهای دراینزمینه نداریم! او توضیح میدهد: «عمده تحقیقات انجامشده درمورد آسیبهای ACL روی بازیکنان زن سطحبالا متمرکز نشده و درنتیجه، ممکن است شرایط خاصی در بازیِ حرفهای زنان مانند استرس و حجم کار را درنظر نگیرد». کارشناسان، به روندِ «حرفهایترشدنِ» فوتبال زنان؛ ازجمله ارائه برنامههای تمرینی شلوغتر و برگزاریِ مسابقات لیگ و بینالمللیِ بیشتر، بهعنوان عاملی بالقوه در افزایش خطر آسیب در بالاترین سطوح این ورزش، اشاره کردهاند. «مناجاتی» اما میگوید: «انباشتِ خستگی، احتمالاً نقشی مهمتر برای آن ورزشکارها بهنسبتِ بازیکنانی که در باشگاههای رده دوم و سه فوتبال بازی میکنند، خواهد داشت؛ اما بدون دادههای لازم، تعیین میزان تأثیر هرگونه خطری در آسیبهای چندعاملی ACL در بین فوتبالیستهای حرفهای زنان، همچنان دشوار است؛ همانطورکه ایجاد استراتژیِ پیشگیری از آسیب که متناسب با نیازهای هر بازیکن باشد نیز دشوار است».
پژوهشهای تکمیلی و دنبالهدار
برای «لیندون وود» ماجرا با این احساس شروع شد که چیزی «اشتباه» است! او در سالهای ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ در «دانشگاه ویک فارست» (کارولینای شمالی) تحصیل میکرد و تیم فوتبالش در دستهیک، میانگین هرسهماهیکبار شاهد یکمورد پارگی ACL بود! او میگوید: «دیدن دخترانیکه مانند مگس به زمین میافتند، دلخراش بود!» ازاینرو، او که با مدرک زیستشناسی فارغالتحصیل شده و قصد دارد در پاییز برای تحصیلات تکمیلی، در «دانشگاه جانز هاپکینز» شرکت کند، شروع به کندوکاو دراینمورد کرده و میگوید: «بیشتر تحقیقاتم قبلازاین، به ترمیم مکانیکی ACL نگاه میکرد؛ اما میخواستم به جنبههای ورزشی آن نگاه کنم؛ زیرا در دنیای فوتبال زنان، به یک اپیدمی تبدیل شده است». او میزان پارگی ACL را در تیمش، قبل و بعد از توقف هفتماهه در مسابقات ورزشی در «ویک فارست» درطول همهگیری کرونا را مقایسه و برنامههای بالقوه پیشگیری از آسیب را ارزیابی؛ و بعد، با توصیههایی به کادر مربیگریِ تیمش مراجعه کرد و آنها موافقت کردند که سیستم پیشگیری از آسیبدیدگی ۱۱+ فیفا (PDF) را پیادهسازی کنند و همچنین با انجام غربالگریهای فردی قدرت عضلانی بازیکنان برای مشخصکردن خطرات احتمالی، موافقت کردند. او ادامه میدهد: «ما شروع کردیم به گرمکردن منظم. همه ورزشکاران را آزمایش کردیم و آنهاییکه کمبود داشتند، لیفتهای اضافی را برای هدفقراردادن آن گروههای عضلانی انجام دادند. بزنم به تخته! خوشبختانه، از ژانویه که همهچیز را اجرا کردیم، هیچ پارگیِ ACL جدیدی ندیدیم». او میگوید که اکنون، هدفش گسترش آگاهی در میان سایر برنامههای ورزشی کالجهای «ایالاتمتحده» درمورد اقداماتیست که میتوان برای بهحداقلرساندن خطر پارگیِ ACL انجام داد و همچنین گفتوگو درباره «تلفات روحی» که ورزشکاران آسیبدیده مجبور به تحمل آن هستند. درموردِ خود «وود» باید گفت که لابروم لگنیِ او طی دوران تحصیلش در «ویک فارست» پاره شده بود؛ غضروفی که حفره لگن را میپوشاند. بهبودیِ او ۱۰ماه طول کشید؛ و دراینباره میگوید: «وقتی چنین جراحتی میبینید، اساساً هویت خود را از دست میدهید. من میخواهم به ورزشکاران کمک کنم تا بتوانند در زمین بمانند تا هیچ فرصتی را برای انجام آنچه دوست دارند، از دست ندهند». بهگفته «گاردنر» که بهعنوان سرپرست تیمهای دوومیدانی دانشکده نیز خدمت میکند؛ ازآنجاییکه کارشناسان بیشتر درمورد آسیبهای ACL آموختهاند و راههای بهتری برای درمان آنها ابداع کردهاند، روند توانبخشی درواقع، برای بسیاری از بازیکنان «طولانیتر شده؛ نه کوتاهتر!» او میگوید: «دههها پیش، یک ورزشکار میتوانست انتظار داشته باشد ظرف ششماه پس از جراحی ACL، به مسابقات بازگردد؛ اما امروزه اکثر پزشکان حداقل نهماه ریکاوری را توصیه میکنند؛ چراکه خطر ابتلا به پارگیِ دوم ACL بهطور چشمگیری درآستانه نهماهگی کاهش مییابد». یک مطالعه در سال ۲۰۲۰ نشان داد که ورزشکاران زیرِ۲۵سال که قبل از آننقطه بازگشتند، سه تا هفتبرابر بیشتر درمعرض آسیبدیدگیِ ACL جدید درمقایسهبا ورزشکارانی بودند که منتظر ماندند. مطالعه گسترده دیگر در سال ۲۰۱۶ نشان داد که طیِ نهماهاول پس از عمل، بهازای هر یکماه تأخیر در بازگشت به ورزش، میزان آسیبِ مجدد، ۵۱درصد کاهش مییابد. بخشیازآن البته به انجام عمل جراحی مرتبط است که بیشتر ورزشکاران برای بازگشت به مسابقات باید انجام دهند. برای درمان پارگیِ ACL، پزشکان، تاندونی را در زانو قرار میدهند که به رباط تبدیل میشود. ازآنجاکه تاندونها نوعیدیگر از اصطلاحاً طنابها بین استخوانها هستند، به فشار و استرس متفاوت از رباطها واکنش نشان میدهند و رباطسازی آنها ممکن است ۱۸ماه تا دوسال طول بکشد تا کامل شود. مسئله بیرحمانه دیگر در آسیب ACL ایناستکه وقتی احساس میکنید در شرایط مناسبی قرار دارید؛ والدین، اطرافیان، پزشکان، فیزیوتراپها، مربیان و … همه میگویند که نه؛ هنوز نه! درپاسخبه این استرس روانی، او میگوید که تیمهای پزشکی عمدتاً از «شاخص بازگشت به ورزش پس از آسیب» (ACL-RSI)، استفاده میکنند که سطح اعتمادبهنفس و اضطراب بازیکن درمورد بازگشت به مسابقات را میسنجد. او میگوید: «من از آن، در مراحل اولیه توانبخشی، بهعنوان تصدیق وضعیت فیل در اتاق (مشکل واضحی که کسی نمیخواهد درموردش بحث یا اقدام کند) استفاده میکنم. قبلاً در بحث بازگشت به بازی، تمام ویژگیهای فیزیکی بررسی میشد؛ اما دریافتهایم امتیاز مطلوب دراینشاخص، بهاندازه بسیاری از عوامل فیزیکیِ پیشبینیکننده بازگشتِ موفق به ورزش، مؤثر است».
یک سفر تنهایی
«ریانا جارِت» بهتر از بقیه میداند که آسیبدیدگی ACL چقدر میتواند ویرانگر باشد: بازیکن ملیپوش ایرلند و مهاجم فعلی تیم جوانان «وِکسفورد»، سه پارگیِ ACL را متحمل شده است: دوتا در زانوی راست؛ و یکی در سمت چپ. او درمورد اولینباری که این اتفاق افتاد، گفت: «درآستانه ۱۹سالگی بودم. درجریان یک بازی بینالمللی با تیم زیر۱۹سالههای ایرلند، برای هِدزدن بلند شدم که ضربهای از پشتسر، تعادلم را بههم زد. وقتی فرود آمدم، زانوی راستم زیر بدنم رفت. احتمالاً یکی از دردناکترین چیزهایی بود که درآنزمان احساس کرده بودم. آنصدایِ بدشگونِ خفیف؛ اما تیز را شنیدم!» او که اکنون ۲۹ساله است، میگوید: «باآنکه آنزمان اطلاعات کمی درمورد آسیبدیدگی داشتم؛ اما حس کردم سه حرفِ ACL جداجدا مانند ترکشهای انفجار، در اطرافم به هوا جهید و یکآن، معنایِ یکسال توانبخشی، پیش چشمانم رژه رفت. وقتی نتایج امآرآی آمد، احساسی ناخوشایند داشتم؛ اما این، سومین پارگی ACL در سال ۲۰۱۶ و متعاقباً سومین فرآیند توانبخشی بود که بهخصوص دشوار بود. یکجورهایی با افکاری نظیرِ آیا میخواهم فوتبال را ادامه دهم؟ این، همانچیزی بود که میخواستم؟ ارزشش را داشت؟ و … درگیر شدم!» او بهخاطر میآورد که همان ابتدا یک مربی از او پرسیده بود که چهمیزان بهبودیِ مدنظرش است؟ و او گفته بود که فقط میخواهد بتواند با برادران و دوستانش فوتبال بازی کند؛ هرچند پس از چندهفته، پاسخش تغییر کرد و گفت نه؛ میخواهد برگردد و در هر سطحی که بتواند، فوتبال را بهعنوان بازیکنی حرفهای ادامه دهد. او میگوید: «دلهرهآور است. مهم نیست که چندنفر در اطرافتان دارید. یک تجربه کاملاً شخصی و یک سفرِ تنهاییست. درنهایت، شما تنها کسی هستید که کار را انجام میدهید و تنها کسی هستید که میتوانید خود را به موقعیتی برسانید که باز بتوانید تمرین و بازی کنید». روند توانبخشی، طولانی بود و با قویترشدن او، هرروز تغییر میکرد؛ از بازگرداندن آهسته حرکت و تقویت عضلات چهارسر ران و همسترینگ تا دوچرخهسواری و دویدن در خط مستقیم و نهایتاً بازگشت به زمین و پیروی از یک برنامه قدرتی و آمادهسازیِ متناسب. «جارت» که به Brighton & Hove Albion F.C در «سوپرلیگ زنان»؛ و سپس، London City Lionesses ملحق شد، پیش از بازگشت به بازی با جوانان «وِکسفورد» در «لیگ ملی زنان ایرلند» (ژانویه) پس از تجربه یکرشته مصدومیت، گفت: «مطمئناً به بالاترین استانداردهایی که تابهحال درآنبازی کردم، برگشتم». او تصریح میکند: «این، برای اثبات درستیِ خودم بود که میتوانستم از ورطه پارگیِ ACL نجات پیدا کنم و برگردم. قصدم ایننبودکه بگویم سایرین اشتباه میکنند؛ بلکه هدفم اینبودکه بگویم حق دارم». او تأکید میکند آنچه او را در روزهاییکه بهعنوان «روزهای تاریک بهبودی» توصیفشان میکند، نگه داشت، «حمایت نزدیکان» بود و توضیح میدهد: «من دُور خودم را با افرادی احاطه کردم که به آنها اعتماد داشتم و توانستند کمک کنند. آنها نهتنها دست حمایتشان را دریغ نکردند؛ بلکه درصورتنیاز عشقی بیشتر نیز به من دادند. نکته کلیدی ایناستکه به اطرافیانِ خود اعتماد کنید و اگر با هرنوع آسیبی روبهرو بوده و به منابعی که دراختیار دارید اعتماد ندارید، از اینکه حرفتان را بزنید و کمک بهتری طلب کنید، نترسید!»
لزوم ایجاد تفکری متفاوت
علاوهبر اطمینانیافتن از اینکه ورزشکاران، از حمایت فیزیکی و روانیِ موردنیاز خود برخوردار میشوند، مطالبهگران، خواستار تحقیقات بیشتر درمورد شرایط اجتماعی و محیطی هستند که در آسیبهای ACL نیز میتوانند نقش داشته باشد. «جوآن پارسونز»؛ دانشیار دپارتمان فیزیوتراپی در «دانشگاه منیتوبا» (کانادا)، یکیازآنهاست که میگوید: «اینعوامل، احتمالاً شامل کمبود منابع، حمایت و البته فرصتهاییست که مخصوصاً برای زنان و دختران در فوتبال مناسب است». او به بازی در ماه ژانویه بین «چلسی» و «لیورپول» اشاره کرد که تنها پس از ششدقیقه، بهدلیل یخزدگیِ زمین تعلیق شد و آنرا مثالی میداند از اینکه چگونه عوامل محیطی میتوانند درخطر آسیبدیدگی نقش داشته باشند. او که همچنین یک فیزیوتراپ بالینیست، میگوید: «تیمهای مردان، هرگز درمعرض شرایطی اینچنین قرار نمیگیرند؛ زیرا منابع بهتری دارند. این، یک مثال بسیار واضح است از اینکه عدمسرمایهگذاری و فراهمنکردن فرصتها، منابع، تجهیزات و شرایط یکسان برای زنان، چگونه میتواند آنها را درمعرض افزایش خطر آسیب قرار دهد». او اعتراف میکند که گرچه اثبات ارتباط عوامل محیطی با آسیب کاری، دشوار و حتی ترسناک است؛ اما محققان باید برایش چارهای کرده و با آن مقابله کنند. «پارسونز» ادامه میدهد: «ما ۳۰سال تحقیق انجام دادهایم و مقدار مشخصی از آن اطلاعات بهدست آوردهایم؛ اما میزان آسیبدیدگی برای دختران و زنان را کاهش ندادهایم. آنچه تاکنون انجام دادهایم، کمک کرده؛ اما مشکل را حل نکرده است؛ بنابراین، باید متفاوت فکر کنیم». دراینباره، «الکس کالوین» نیز موافق است. او رئیس استراتژی و تحقیقات فوتبال زنان در FIFPRO (اتحادیه بزرگ فوتبالیستها در سراسر جهان) است؛ میگوید: «سالها سؤال اصلی درمورد آسیبهای ACL در بازیهای زنان، این بوده است: آیا آسیبدیدگی، بیشتر است یا کمتر؟ این لزوماً سؤال اشتباهی نیست؛ اما باید احتمالاً با ۱۰، ۲۰ یا ۳۰ سؤال دیگر که مربوط به شرایط کاری زنان فوتبالیست حرفهایست، ترکیب شود». او توضیح میدهد: «در میان این سؤالاتِ دیگر، باید اینباشدکه آیا لیگها و باشگاهها تضمین میکنند که بازیکنان به بهترین کادر پشتیبانی، دسترسی دارند؛ و نیز اینکه آیا آنها در شرایطی بازی میکنند که مطابق با استانداردهای حرفهایست یا خیر. گزارشهای متعددی از بازیکنان درمورد امکانات تمرینیِ ناکافی، مراقبتهای پزشکیِ ناکافی، بررسیهای پزشکیِ ناکافی، فیزیوتراپی، زمینهایی که مردم درآنبازی میکنند و … دریافت کردهایم؛ حتی تواناییِ دادهپردازهای متخصص برای تجزیهوتحلیل دادهها دراینموارد نیز زیرسؤال است. این برای همه باشگاهها نیست؛ اما بهطورکلی، این، تجربیاتیست که بازیکنان دارند؛ حتی در باشگاههای سطحبالا».
فرارسیدن زمان اقدام و عمل
اما بیشازهرچیز، کارشناسان میگویند که باید تلاشی هماهنگ و مشترک برای مقابله با این مشکل وجود داشته باشد؛ از بازیکنان و اتحادیههای آنها گرفته تا تیمهای باشگاهی و فدراسیونهای ملی و بینالمللی. «والش» (بازیکن سابق تیم زنان کانادا) میگوید: «وقتی به نامهای بزرگ بازی زنان نگاه میکنید که دراینجامجهانی حذف شدهاند؛ مانند لیا ویلیامسون، بت مید، ویویان میدما و فهرستی که میتوان آنرا ادامه داد، نامهای بزرگ بازی زنان نگاه میکنید، تأسف میخورید. اگر همینموضوع در بازی مردان رخ میداد، کلی پول برای تحقیقات فیفا جهتِ بازگرداندن بازیکنان به زمین، جمع میشد. «سارای باریمن» (مدیر ارشد فوتبال زنان فیفا) درمصاحبهبا Optus Sport در ماه می، گفت که فیفا یک پروژه تحقیقاتی «سلامت زنان» را بهمدت ۱۸ماه انجام داده است که شامل آسیبهای ACL نیز شده است. طبق گفته او؛ روشی که اکنون فوتبالیستهای زن آموزش میبینند، مبتنیبر دادهها و تاریخچه بازی مردان است؛ بنابراین، هدف از اینپروژه ایناستکه واقعاً به بازیکنان زن بهعنوان یک زن نگاه کنیم و مطمئن شویم که پیشرفت آنها و حمایتی که از آنها میکنیم، مختص آنهاست. «فاطمه سامورا» (دبیرکل فیفا) نیز گفته است؛ مطالعات متعددی درمورد سلامت ورزشکاران زن؛ و مشاورهای گسترده با متخصصان ژنتیک و پزشکی درمورد آسیبهای ACL پیش از جامجهانی انجام شده. بهنوبهخود، «اتحادیه اتحادیههای فوتبال اروپا» (یوفا) اعلام کرد که امسال، یک هیئت متخصص سلامت زنان برای رسیدگی به طیف وسیعی از مسائل؛ ازجمله وضعیت ACL ایجاد کرده است. بهبودی پس از آسیب ACL، بهدلیلِ تغییرات فیزیولوژیکی و تفاوتها، میانگین برای زنان، بسیاربیشتر از مردان طول میکشد؛ بااینحال، هنوز فرصتهایی برای بهبود خدمات پزشکی و درمان بازیکنان زن فوتبال و نیز برنامههای پیشگیرانه خاص وجود دارد. «مناجاتی» (از دانشگاه شرق لندن) میگوید که نهادهای حاکمه فوتبال، باید یک فرآیند غربالگری آسیب ACL را ایجاد کنند؛ مشابه آنچه درواکنشبه یک حادثه مرگبار «ایست قلبی ناگهانی» (SCA) در گروه مردان ایجاد شد. او میافزاید: «البته معنایش ایننیستکه پروتکل، همه مسائل را حل میکند؛ اما آگاهی و میزان تحقیقات موجود را افزایش میدهد؛ و این بهنوبهخود میتواند به باشگاهها کمک کند رویکردی مبتنیبر دادهها برای ایجاد برنامههای تخصصی و پیشگیری از آسیب اتخاذ کنند». دراینباره «کالوین» از FIFPRO معتقد است: «درحالیکه جنبههای پیشرفتی در تحقیقات آسیب ACL انجام شده، کار باید فراتر از تلاشهای نامتمرکز باشد؛ زیرا مشکل بسیارگسترده است. پرسش ایناستکه چگونه میتوانیم در سطح بینالمللی، مشکلات را حل کنیم تا بعد بتواند به فدراسیونها و لیگها وارد شود؟ تصمیمگیرندگان دراینزمینه باید مطمئن شوند که صدای بازیکنان، در قلب گفتوگوها قرار دارد. این، مسئولیتی همگانیست که به آگاهیافزایی دراینمورد ادامه دهند. فایدهای ندارد که فقط به مشکل اشاره کنیم و بگوییم که وجود دارد. ما میدانیم که مشکلی هست. مسئله ایناستکه چگونه با راهحلهایی که ارائه میدهیم، بهتر از ورزشکاران محافظت کنیم؟»
مصطفی رفعت